شناسایی و ارزیابی ‌اصناف شهرهای ساحلی از منظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بیماری کووید19 با استفاده از مدل واسپاس (مورد مطالعه: بندر ماه‌شهر)

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

ماجده عبادی ¹ (کارشناسی ارشد گروه جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، واحدماه‌شهر، دانشگاه آزاداسلامی، ماه‌شهر، ایران)
عباس معروف نژاد ² (استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماه شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماه شهر، ایران)
محسن آقایی جوبنی ³ (استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحدماه‌شهر، دانشگاه آزاداسلامی، ماه‌شهر، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/01 تاریخ پذیرش : 1401/10/08 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: مدل واسپاس, پروتکل‌های بهداشتی, شهر بندرماه‌شهر, اصناف شهری, بیماری کووید19,

چکیده مقاله :

اصناف و صاحبان حرف و در کل بازار یکی از ریشه دارترین نهادهای شهری و در واقع ستون فقرات و شالوده زندگی اقصادی مردم به حساب می‌آیند. با شکل‌گیری ویروس کرونا که برای اولین بار در شهر ووهان چین در سال 2019 شناسایی شد، نهاد بازار و اصناف با رعایت پروتکل‌های بهداشتی سعی در پیشگیری و کاهش اپیدمی فراگیر این ویروس داشته‌اند. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش به شناسایی و ارزیابی‌ مطلوبیت ‌اصناف شهرهای ساحلی از منظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی دربیماری کووید-19 با استفاده از 25 شاخص در 18 صنف شهر بندر ماه ‌شهر پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق، پیمایشی- ارزیابی با تاکید بر پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری شامل صاحبان صنوف و حجم نمونه برحسب فرمول کوکران362 نفر می‌باشد. به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف-‌اسمینروف و جهت بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمونt تک نمونه‌ای استفاده شده است. همچنین وزن‌دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی‌شانون و رتبه‌بندی اصناف با استفاده از مدل واسپاس صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش حاصل از نتایج آزمون t تک نمونه‌ای نشان می‌دهد: وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بین اصناف و همچنین نظارت مستمر بازرسین اتحادیه برآنها به ترتیب‌با مقدارآماره آزمون برابر 009/1 و 43/4 درسطح متوسط است. همچنین نتایج حاصل از رتبه‌بندی مولفه‌های انتخابی پژوهش در بین اصناف با استفاده از مدل واسپاس، نشان می‌دهد؛ صنف خواربارفروشان با امتیاز 625/0، رتبه اول وصنوف: خیاطان-آرایشگاه زنانه(425/0)، اغذیه فروشی‌ها(313/0) در رتبه‌های دوم و سوم و صنف لاستیک و باطری فروشان در رده‌ی آخر با امتیاز 082/0 قرار گرفته‌ است.

چکیده انگلیسی:

In general, the market is one of the old civil institutions and the cornerstone of people's economic lives. The Covid-19 pandemic, which first was found in Wuhan, China in 2019, has negatively affected professions. So businesses have tried to prevent the pandemic or decrease its destructive consequences by observing Sanitary protocols. In this regard, the present research sets out to assess the desirability evaluation of professions in coastal cities from the aspect of observance Covid-19 disease sanitary protocols by 25 indicators among 18 professions in city of port Mahshahr. This research is an applied study and an assessment-survey method by emphasis on the questionnaire was used. A sample 362 of professions was recruited and the sample size was calculated based on Cochran's formula. Kolmogrov-Smirnov test as well as one-sample t-test were used to examine normality of data distribution and research variables, respectively. Moreover, Shanon Entropy as well as WASPAS methods were applied for weighting variables and grading professions, respectively. The results of one-sample t-test illustrated that observing health protocols among professions (1.009) as well as constant supervision of the guild inspectors (4.43) were in the medium level. The results of grading research variables among professions using the WASPAS method suggested that grocery stores (0.625) as well as tyre and battery-sellers (0.82) received the highest and lowest grades, respectively. While, dressmakers and hairdressers (0.425) as well as catering businesses (0.131) got the second and third grades, respectively.

منابع و مأخذ:

احسانی، علی (1399). تأثیر رعایت پروتکل‌های بهداشتی ویروس کرونا در رضایت مشتری و قصد خرید در داروخانه‌های شهر اراک. نشریه مدیریت سلامت. دوره2. شماره23. صص 110-102.

احمدی، فروزان (1399). کووید-19 و اثرات آن بر جامعه: یک مطالعه مروری، اولین سمینار آنلاین ملی مدیریت بحران کرونا با محوریت ورزش در خدمت سلامتی. اهواز. 30 آذرماه، 6 صفحه.

بازرگان، مهدی؛ امیرفخریان، مصطفی. (1399). تحلیل جغرافیایی اپیدمیولوژی کووید-19 در ایران با رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های مکانی (ESDA). مجله طب نظامی. دوره6. شماره22. صص 552-542.

بهشتی‌سرشت، محسن؛ رحیمی، عبدالرفیع؛ آدینه وند، مسعود. (1394). جایگاه بازاریان و اصناف در تحولات سیاسی اقتصادی ایران از کودتای رضاخان تا دهه نخست سلطنت رضاشاه(1299تا1310ش/1920تا1931م).  فصل نامه پژوهش‌های تاریخی. دوره3. شماره27. صص 38-19.

حاجیان‌پور، حمید؛ تاجداری، زینب. (1392). جایگاه اصناف در نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران از دوران صفویه تا انقلاب اسلامی. فصل‌نامه پارسه. دوره20. شماره13. صص61-35.

حسینی، منصور. (1396). نقش اصناف در مدیریت شهری، روزنامه تعادل. یکم بهمن ماه.

خزائی‌پول، مریم؛ نقیبی، سیدابوالحسن. (1399). بررسی عوامل تاثیرگذار بر رفتارهای پیشگیرانه از کووید-19دراستان مازندران: کاربرد الگوی اعتقاد بهداشتی HBM. چهارمین کنفرانس بین‌المللی بهداشت. درمان و ارتقای سلامت. تهران. 9صفحه.

رحیمی، فرشته؛ کاظمی، شیما. (1399). بررسی نقش بازاریان و اصناف در مدیریت بحران کرونا. سومین کنفرانس بین المللی و ملی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق. 6 آذرماه. تهران. 5 صفحه.

رهنما، محمدرحیم؛ بازرگان، مهدی. (1399). مدلسازی الگوی پخش فضایی ویروس کووید-19 در مناطق روستایی و شهری ایران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی. دوره3. شماره9. صص 48-25.

زارعی‌پور، مرادعلی؛ جدگال، محمدسعید. (1399). مشارکت سفیران سلامت سازمان‌ها در اجرای پروتکل‌های بهداشتی در همه‌گیری کووید-19. پژوهش در بهداشت محیط. دوره6. شماره3. صص 210-207.

سالاری‌سردری، فرضعلی؛ کیانی، اکبر. (1399). مدیریت شهری و 19 :COVID-تحلیل شهر سالم در شهر مرزی زابل و شهر صنعتی عسلویه.  فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده. دوره4. شماره1. صص 22-1.

 شهرداری بندر ماهشهر. (1395). اداره دفتر فنی و امور نقشه‌های شهری.

فرازی، محمدمهدی. (1399). سنجش رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری همزمان با شیوع بیماری کووید-19(مورد مطالعه: شهروندان شهر شیراز). ششمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری، مدیریت شهری و محیط زیست. کرج. 16 مهرماه. 10صفحه.

مرادی، بهنام؛ برکات، سمیرا. (1399). ارزیابی عملکرد بهداشتی و تاثیر آموزش به منظور مقابله با کرونا ویروس(کووید19) در کارکنان صنایع فلزی. مجله علمی پژوهشی سلامت کارایران. دوره7. شماره17. صص 15-1.

هاشمیان بجنورد، ناهید؛ غنی، زهرا؛ بنی‌هاشم‌راد، سیدحامد. (1400). ارائه مدلی جهت تدوین پروتکل بازگشایی مشاغل در شرایط شیوع کووید19. فصل‌نامه مدیریت پرستاری. دوره10. شماره1. صص 59-50.

یاوری، رویا؛ رضائی، زاهد؛ کشاورز محمدی، نسترن. (1401). عوامل موثر بر تبعیت از پروتکل‌های بهداشتی پیشگیری کننده از کووید-19: یک مرور حیطه‌ای. نشریه پایش. دوره21. شماره5. صص 500-491.

Adrian Fernandez-Perez, Aaron Gilbert, Ivan Indriawan, Nhut H. Nguyen.(2021). COVID-19 pandemic and stock market response: A culture effect. Journal of Behavioral and Experimental Finance. Vol 29. p100454

Dewi, Y.K., Probandari, A. (2021). Covid-19 risk factors and health protocol compliance among mall employees and officers in Yogyakarta. BKM Journal of Community Medicine and Public Health, (37)1, 21-26.

Gabriel E.H., Hoch M.C., Cramer R.J. (2019). Health Belief Model Scale and Theory of Planned Behavior Scale to assess attitudes and perceptions of injury prevention program participation: an exploratory factor analysis. J Sci Med Sport, 22(5), 544–549.

Kayrite,  Q.Q., Hailu,A.A., Tola, T.N., Adula, T.D., Lambyo, SH.H. (2020). Compliance with COVID-19 Preventive and Control Measures among Food and Drink Establishments in Bench-Sheko and West-Omo Zones, Ethiopia. International Journal of General Medicine. Vol 13, p1147-1155.

Medel, D., Meza, L., Galimov, A., Garbanati, L.B.,  Sussman, S. (2021). Notes From the Field: Vape Shop Business Operations Compliance in the Wake of COVID-19. journal National Center for Biotechnology Information(NCBI), 43(2), 125-137.

Nakajima, K., Kato, H., Yamashiro, T., Izumi, T., Takeuchi, I., Nakajima, H., Utsunomiya, D. (2020). COVID-19 pneumonia: infection control protocol inside computed tomography suites. Japanese journal of radiology, 1(3), 40-57.

RaguindinLimon., M. (2021). Food safety practices of food handlers at home engaged in online food businesses during COVID-19 pandemic in the Philippines. Current Research in Food Science. Vol 4, p 63-73.

Rukuni, T.F., Maziriri, E.T. (2020). Data on corona-virus readiness strategies influencing customer satisfaction and customer behavioural intentions in South African retail stores. ELSEVIER ,Vol 31, p 1-6.

Zavadskas, E.K., Turskis, Z., Antucheviciene, J., Zakarevicius, A. (2012). Optimization of weighted aggregated sum product assessment. Elektronika ir elektrotechnika, 122(6), 3-6.

Zhang, F., Abudayyeh, O.O., Gootenberg, J.S. (2020). A protocol for detection of COVID-19 using CRISPR diagnostics. A protocol for detection of COVID-19 using CRISPR diagnostics, 8(2), 100-121.