سنجش کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیر رسمی(نمونه مطالعاتی: محدوده شرق کالعیدگاه سبزوار)
محورهای موضوعی : کالبدیسعید حسین آبادی 1 , شهریور روستایی 2 , محمد یاپنگ غراوی 3
1 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
چکیده رویکردهای جدید در برخورد با مسئله اسکان غیر رسمی حاکی از آن است کهدولتها باید تلاششان در جهت بهبود کیفیت زندگی سکونتگاههای فقیرنشین کنونی در کنار پیش گیری از شکل گیری و گسترش کانونهایجدید باشد. از این رو باید مطالعهو سنجشی همه جانبه از شرایط زندگی با معیارهای علمی صورت گیرد تا بر پایه چنین شناختی، برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط زندگی صورت گیرد. با توجه به اهمیت سنجش کیفیت زندگی و ارتقاء آن، در این تحقیق سعی گردیده تا کیفیت ذهنی زندگی منطقه اسکان غیر رسمی شرق کال عیدگاه سبزوار مورد سنجش و تحلیل قرار گیرد. رویکرد کلی این تحقیق توصیفی-تحلیلی،روش گردآوری داده‌ها، ترکیبی از روش‌های میدانی و کتابخانه ای،شیوه نمونه گیری، تصادفی ساده، حجم نمونه 130 نفر، روش تحلیل داده‌ها، آزمونTتک نمونه‌ای، ضریب همبستگی پیرسون و لاندا می‌باشد. نتایج بیانگر این است که کیفیت زندگی ساکنین در بعد اجتماعی بالاتر از حد متوسط اما در ابعاد اقتصادی و کالبدی-محیطی پایین تر از حد متوسط می‌باشد. در مجموع نیز سطح کیفیت زندگی پایین می‌باشد.
منابع
ایراندوست،کیومرث (1388).سکونتگاههای غیر رسمی و اسطوره حاشیه نشینی، انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری،چاپ اول، تهران،بهار.
پیران، پرویز(1381). «بازهم در باب اسکان غیررسمی،مورد: شیرآباد زاهدان»،نشریه هفت شهر، شماره نهم و دهم، پاییز و زمستان.
پیران، پرویز(1387).« از اسکان غیررسمی تا اسکان نایابی »، نشریه هفت شهر، شماره 23، بهار و تابستان.
جواهریپور،مهرداد(1381). «چالشجهانیفقرشهری»،فصلنامهعلمیپژوهشیرفاهاجتماعی،سالدوم،شماره6.
داداشپور،هاشم،علیزاده،بهرام(1389).رابطهبینامنیتتصرفوکیفیتمسکندرسکونتگاهغیررسمیاسلامآبادشهرتهران،دوفصلنامهعلمی-پژوهشیهویتشهر،شماره 7،پاییزوزمستان.
رضوانی،محمدرضا، متکان،علی اکبر،منصوریان،حسین و ستاری،محمد حسین(1388). توسعهوسنجششاخص‌هایکیفیتزندگیشهری(مطالعه موردی:شهر نورآباد،استان لرستان). مطالعاتوپژوهشهایشهریومنطقه ای، سالاول،شمارهدوم،پاییز.
رفیعیان،مجتبی، امین صالحی، فرزین و تقوایی، علی اکبر(1389).سنجش کیفیت محیط سکونت در شهرک اکباتان تهران، فصلنامه مدرس علوم انسانی-برنامه‌ریزی و آمایش فضا،دوره چهارم،شماره 4، زمستان.
سیفالدینی؛فرانک(1381).فرهنگواژگانبرنامه‌ریزیشهریومنطقهای،انتشاراتدانشگاهشیراز،
صرافی،مظفر،(1382).،«بازنگریویژگی‌هایاسکانخودانگیختهدرایران،درجستجویراهکارهایتوانمندسازی»،مجموعهمقالاتسمینارحاشیهنشینیواسکانغیررسمی،دانشگاهعلومبهزیستی.
علی اکبری، اسماعیل و مهدی امینی(1389).کیفیت زندگی شهری در ایران(1385-1365).فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،سال دهم،شماره 36.
عنابستانی،علیاکبروعنابستانی،زهرا(1389).راهبردهایکالبدیکنترلحاشیهنینیدرشهرسبزوار،مجلهپژوهشوبرنامه‌ریزیشهری،سالاول،شمارهاول،تابستان 1389.صص 84-65.
غیاثوند، الهام(1388). تاثیر سرمایه‌های اجتماعی برکیفیت زندگی ساکنان محلات شهری، فصلنامه مهندس مشاور، شماره 45، پاییز 1388.
کوکبی، افشین، محمدرضا پور جعفر و علی اکبر تقوایی(1384).برنامه‌ریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص‌ها، نشریه جستارهای شهرسازی، شماره دوازدهم، بهار 1384.
لطفی، صدیقه(1388). مفهومکیفیتزندگیشهری: تعاریف،ابعادوسنجشآندربرنامه‌ریزیشهری،فصلنامهعلمیپژوهشیجغرافیایانسانی – سالاول،شمارهچهارم،پاییز1388.
محمدی، یاسر و رحیمیان، مهدی (1387).بررسی چالش‌های حاشیه نشینی در شهرستان کوهدشت، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی،شماره 66، زمستان.
مرکز آمار ایرانhttp://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=1828
مهدیزاده،جواد؛ برنامه‌ریزیراهبردیتوسعهشهری (تجربیاتاخیرجهانیوجایگاهآندرایران)،تهران: نشرپیامسیما،85
مهندسینمشاورپرداراز،(1388).طرحتوسعهوعمران(جامع)شهروحوزهنفوذشهرسبزوار،بررسیوشناختوضعموجودشهر،جلداول،تیرماه.
مهندسینمشاورهفتشهرآریا،(1389).ساماندهیسکونت‌گاه‌هایغیررسمیوتوانمندسازیاجتماعاتآنهاباتاکیدبربهسازیشهریشهرسبزوار،مرحلهیاول،جلددوم،شرکتعمرانوبهسازی،ستادملیتوانمندسازی.
هادیزادهبزاز،مریم(1382).حاشیهنشینیوراهکارهایساماندهیآندرجهان،انتشاراتشهرداریمشهد.
وزارتمسکنوشهرسازی(1382).طرحتفصیلیشهرسبزوار.
BALLANTYNE,R AND C. OELOFSE(1999). Informal settlers’ perceptions of environmental quality: A case study of the Mizamoyethu Community, South Africa, The Environmentalist 19, 203]215
B.M,Govindaraju(2012).Quality of Life of Slum Women: A Case Study of MangaloreCity,Journal of Economics and Sustainable Development.Vol.3, No.1,
Emer, D.(2008). ”what are enabling housing strategies?” a paper from Seminar in Barcelona in April2008.seminar:Area architectsand plannersobstacles to slum upgrading ?
Hardi, Peter and Pinter, Laszlo(2006).City of Winnipeg Quality-of-Life Indicators, Social Indicators Research Series, Volume 28 COMMUNITY QUALITY-OF-LIFE INDICATORS Best Cases II.
Liu, Kiazhi(2009). ” china s urban informal settlements: concepts and sustainability implications, Universitas21InternationalGraduateResearchConference.
Lanrewaju Amao, Funmilayo (2012).Housing Quality in Informal Settlements and Urban Upgrading in Ibadan, Nigeria, Developing Country Studies. Vol 2, No.10, 20.
Oktay, Derya(2010). Measuring The Quality Of Urban Life And Neighbourhood Satisfaction: Findings From Gazimagusa (Famagusta) Area Study, International Journal Of Social Sciences And Humanity Studies, Vol 2, No 2, 2010 ISSN: 1309-8063 (Online).
Richards, Robin, Brian O’leary And Kingstone Mutsonziwa(2007). Measuring Quality Of Life In Informal Settlements In South Africa. Social Indicators Research (2007). 81: 375–388
Robalino, Juan, Roger Madrigal, Luis Hall and Host Institution(2008). Quality of Life in Urban Neighborhoods in Costa Rica, Environment for Development Initiative Costa Rica at CATIE.
Rojas ,Eduardo (2009). Building cities: neighbourhood upgrading and urban quality of life, David Rockefeller Center for Latin American Studies Harvard University.
S.Sundari(2003). QUALITY OF LIFE OF MIGRANT HOUSEHOLDS IN URBAN SLUMS, Third International Conference on Environment and Health, Chennai, India, 15-17 December, 2003. Chennai: Department of Geography, University of Madras and Faculty of Environmental Studies, York University. PageS,537-552.
Taleshi, Mostafa,”(2009). InformalSettlementsandSustainableUrban DevelopmentCasestudy: Metropolisof Mashhadin Northeastern of Iran , WordApplied ScienceJournal. 7(10):1235-1238, (www.gdrc.org/uem/define-squatter.html(Srinivs)
UN-HABITAT(2012). STATE OF THE WORLD’S CITIES 2012/2013 , Prosperity of Cities, Nairobi, Kenya.
Zeinab Nour-Eddine Tag-Eldeen(2005). Community Participation in Upgrading of Informal Urban Settlements, STRUCTURES OF VULNERABILITY Stockholm, January 12-14, 2005