بررسی و تعیین شاخصهای توسعه انسانی-آموزش در استان‌های کشور (در سالهای 1387 و 1388)
محورهای موضوعی : کالبدیرضا زینل زاده 1 , صمد برزویان 2 , علیرضا قجری 3
1 - عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
2 - دانشجوی دکترای تخصصی اقتصاد آموزش، دانشگاه بمبئی
3 - عضو هیئت علمی گروه مهندسی صنایع، دانشگاه شهید باهنر کرمان
کلید واژه:
چکیده مقاله :
چکیده مطالعه و بررسی وضعیت توسعه انسانی، به ویژه در سطح استان های کشور در یک فاصله زمانی بیش از یک دهه از مهم ترین اقداماتی است که می بایست در عصر دانش و فناوری اطلاعات، اقتصاد دانش بنیان برنامه پنجم توسعه کشور در مسیر تحقق اهداف سند چشم انداز کشور انجام پذیرد. پژوهش حاضر با توجه به این مهم، انجام گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی شاخص های سه گانه مستقیم، غیرمستقیم و مالی برای رفع انتقاد های وارده به روش شاخص توسعه انسانی در ترکیب شاخص ها، از تلفیق روش‌های آماری چند متغیره استفاده شده است. لذا161 شاخص در دو مقطع زمانی1375 و 1388 به کمک تکنیک های تاکسونومی عددی و تجزیه به مولفه های اصلی با هم تلفیق شده و در نهایت ضریب توسعه نیافتگی هر یک از استان ها،در مقایسه با سایر استان ها محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد که در متوسط ضریب عدم برخورداری بین استان‌ها حدود 2/22 درصد بهبود به وجود آمده است،اما شدت نابرابری بین آن‌ها افزایش یافته است. هم در سال 1375 و هم در سال 1388 از نظر ترکیب شاخص های اصلی توسعه انسانی، استان تهران در رتبه اول و استان سیستان و بلو چستان در رتبه آخر قرار دارند.
منابع
ازکیا، مصطفی(1381). جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران.تهران: انتشارات اطلاعات،
تودارو، مایکل(1370). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی. تهران: سازمان برنامه و بودجه،
تئودور، شولتز، سرمایه گذاری در مردم، آموزش در کشورهای کم درآمد. ترجمه سعید قاسمیان. فصلنامه وتعلیم وتربیت شماره4، 1368
جونز، گرنت (1376). اقتصاد آموزش. ترجمه دکترمصطفی عمادزاده اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان
رزمی، محمد جواد( بی تا). سیمای توسعه انسانی در هند، دانشگاه جواهر لعل نهرو، دهلی نو .
رئوفی، محمود(1374). دانشگاه و توسعه فرهنگی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 2،
رئیس دانا، فریبرز(1371). کم توسعه گی اقتصادی، اجتماعی.تهران: نشر قطره،
سهیلا، پروین و عضدی(بی تا). سنجش کارایی نسبی برنامه‌های توسعه در ارتقای توسعه انسانی، مجله برنامه و بودجه شماره 30
عباسی نژاد، حسین(1385). ارزیابی شاخص توسعه انسانی در مناطق روستایی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 72/1385
عبدالهی، محمود(1373). جامعه شناسی و توسعه اجتماعی در ایران. فصلنامه رهیافت، شماره 6،
فکوهی، ناصر(1382). انسان شناسی وتوسعه. تهران:
قره باغیان، مرتضی(1372). اقتصاد رشد و توسعه جلد 1و2. تهران: نشر نی،
کاظمی‌پور، شهلا(1379). نقش آموزش و پرورش در توسعه فرهنگی فصلنامه پژوهش، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، شماره سوم،
کلمن، دیوید و نیکسون، نورد(1378). اقتصاد شناسی توسعه نیافتگی. ترجمه غلامرضا آزاد. تهران: انتشارات وثقی،
گریفین، کیت، مک کنلی( بی تا). تحقق استراژی و توسعه منابع انسانی. ترجمه غلامرضا خواجه پور. تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی
محمودی، محمد(1380). بررسی شاخصهای توسعه استراتژیک در هند، پنجاب، چندیگر
مسجدی، فرخ(1381). سنجش توسعه یافتگی کشورها، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران شماره 10 بهار 1381.
مشایخ، فریده(1382). فرآیند برنامه‌ریزی آموزشی، گروه مشاوران یونسکو. تهران: انتشارات مدرسه
نوربخش، فرهاد(1382)توسعه انسانی و نابرابری‌های منطقه ای در ایران، الگویی برای سیاستگذاری. فصلنامه اقتصاد سیاسی، شماره دوم، دفتر پژوهشهای فرهنگی
نوفرستی، محمد، یوسفی و دیندارلو، مجتبی(بی تا). اندازه گیری برخورداری آموزشی سرمایه انسانی در ایران
نیلی، مسعود، نفیسی(1384). تخمین سرمایه انسانی بر مبنای متوسط سالهای تحصیل نیروی کار برای ایران (1345-1379) فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. زمستان1384.
Bossel,Hartman, Indicators for sustainable development, 1999.
Bhatia, y.k. and Rai.s.c. Evaluation of socio Economics Development in small Areas, Areas, sponsored by planning commission Government India, Newdehli,2004
Desai, e tal, (2003); Measuring Technology Achievement of nations and the capacity to participate in the network. Age.
http:/www. Statistics. Gov.uk/Ip-Desai: asp
Filho,w.l Dealing with Misconceptions on the concept of sustainability, International of sustainability in Higher Education, vol,1. No, 1,2000-2
Joa, o.s. and Maria, M.L, A; multivariate methodology to uncover Regional Disparities, Department, Portugal, 2001
Keith,Griffin; and John knight(1989). Human Development, Development planning no.19,BP.9-40
wals, A.and B.jickly; Sustainability in Higher Education International journal of sustainability in Higher Education, vol.3 No.3. 2002
منابع
ازکیا، مصطفی(1381). جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران.تهران: انتشارات اطلاعات،
تودارو، مایکل(1370). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی. تهران: سازمان برنامه و بودجه،
تئودور، شولتز، سرمایه گذاری در مردم، آموزش در کشورهای کم درآمد. ترجمه سعید قاسمیان. فصلنامه وتعلیم وتربیت شماره4، 1368
جونز، گرنت (1376). اقتصاد آموزش. ترجمه دکترمصطفی عمادزاده اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان
رزمی، محمد جواد( بی تا). سیمای توسعه انسانی در هند، دانشگاه جواهر لعل نهرو، دهلی نو .
رئوفی، محمود(1374). دانشگاه و توسعه فرهنگی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 2،
رئیس دانا، فریبرز(1371). کم توسعه گی اقتصادی، اجتماعی.تهران: نشر قطره،
سهیلا، پروین و عضدی(بی تا). سنجش کارایی نسبی برنامه‌های توسعه در ارتقای توسعه انسانی، مجله برنامه و بودجه شماره 30
عباسی نژاد، حسین(1385). ارزیابی شاخص توسعه انسانی در مناطق روستایی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 72/1385
عبدالهی، محمود(1373). جامعه شناسی و توسعه اجتماعی در ایران. فصلنامه رهیافت، شماره 6،
فکوهی، ناصر(1382). انسان شناسی وتوسعه. تهران:
قره باغیان، مرتضی(1372). اقتصاد رشد و توسعه جلد 1و2. تهران: نشر نی،
کاظمی‌پور، شهلا(1379). نقش آموزش و پرورش در توسعه فرهنگی فصلنامه پژوهش، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، شماره سوم،
کلمن، دیوید و نیکسون، نورد(1378). اقتصاد شناسی توسعه نیافتگی. ترجمه غلامرضا آزاد. تهران: انتشارات وثقی،
گریفین، کیت، مک کنلی( بی تا). تحقق استراژی و توسعه منابع انسانی. ترجمه غلامرضا خواجه پور. تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی
محمودی، محمد(1380). بررسی شاخصهای توسعه استراتژیک در هند، پنجاب، چندیگر
مسجدی، فرخ(1381). سنجش توسعه یافتگی کشورها، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران شماره 10 بهار 1381.
مشایخ، فریده(1382). فرآیند برنامه‌ریزی آموزشی، گروه مشاوران یونسکو. تهران: انتشارات مدرسه
نوربخش، فرهاد(1382)توسعه انسانی و نابرابری‌های منطقه ای در ایران، الگویی برای سیاستگذاری. فصلنامه اقتصاد سیاسی، شماره دوم، دفتر پژوهشهای فرهنگی
نوفرستی، محمد، یوسفی و دیندارلو، مجتبی(بی تا). اندازه گیری برخورداری آموزشی سرمایه انسانی در ایران
نیلی، مسعود، نفیسی(1384). تخمین سرمایه انسانی بر مبنای متوسط سالهای تحصیل نیروی کار برای ایران (1345-1379) فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. زمستان1384.
Bossel,Hartman, Indicators for sustainable development, 1999.
Bhatia, y.k. and Rai.s.c. Evaluation of socio Economics Development in small Areas, Areas, sponsored by planning commission Government India, Newdehli,2004
Desai, e tal, (2003); Measuring Technology Achievement of nations and the capacity to participate in the network. Age.
http:/www. Statistics. Gov.uk/Ip-Desai: asp
Filho,w.l Dealing with Misconceptions on the concept of sustainability, International of sustainability in Higher Education, vol,1. No, 1,2000-2
Joa, o.s. and Maria, M.L, A; multivariate methodology to uncover Regional Disparities, Department, Portugal, 2001
Keith,Griffin; and John knight(1989). Human Development, Development planning no.19,BP.9-40
wals, A.and B.jickly; Sustainability in Higher Education International journal of sustainability in Higher Education, vol.3 No.3. 2002