بررسی تغییرات هیدروژئوشیمی آب زیرزمینی مطالعه موردی: دشت همدان-بهار

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

سجاد فاضل توسل ¹ , علی احمدی ² , مصطفی صفری کمیل ³ , رضا دهقانی ⁴

1 - دکترای زمین شناسی گرایش آبهای زیرزمینی،شرکت مهندسی مشاور دزاب
2 - کارشناس ارشد زمین شناسی گرایش آبهای زیرزمینی، شرکت مهندسی مشاور دزاب
3 - کارشناس ارشد زمین شناسی گرایش آبهای زیرزمینی، آب منطقه ای همدان
4 - دانشجوی دکترای عمران گرایش سازه های آبی دانشگاه لرستان.

تاریخ دریافت : 1399/03/26 تاریخ پذیرش : 1399/03/26 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه: تحلیل خوشه ای, هیدروژئوشیمی, دشت همدان-بهار, اندیس اشباع,

چکیده مقاله :

بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است.در این پژوهش تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در دشت همدان-بهار با استفاده از تجزیه شیمیایی نمونه های آب بدست آمده از 26 حلقه چاه انتخابی در سالهای 95و 96 دوره خشک و تر تحلیل شد. در این نمونه ها یونهای اصلی و متغیرهای فیزیکی آب مورد سنجش قرار گرفته است. با هدف تجزیه و تحلیل تغییرات غلظت عناصر از روش های تحلیل خوشه ای و اندیس های اشباع در کنار تحلیل آماری و بررسی گرافیکی تغییرات مکانی یونها استفاده گردید. نتایج نشان داد منابع آب دشت از نظر کیفی در سه گروه قرار داشته و با بیلان منفی وکاهش کیفیت آب زیرزمینی مواجه است بگونه ای که رخساره و تیپ شیمیائی آب در این دشت از نوع (Ca-Hco3) می باشد. همچنین نتایج نشان داد به علت تاثیر بندهای تغذیه مصنوعی در مناطق تخلیه آبخوان، کیفیت آب بهتر شده است. نتایج نشان میدهند که تمام نمونه های آنالیز شده نسبت به انیدریت تحت اشباع میباشند و در حال انحلال هستند و همه نمونه ها فوق اشباع نسبت به کلسیت و دولومیت می باشند. افزایش غلظت یونهای کلسیم، منیزیم، کربنات و بیکربنات از منشاء های غیر از انحلال کلسیت و دولومیت مانند انحلال سریع ژیپس و انیدریت، باعث فوق اشباع شدن نمونه های آب زیرزمینی نسبت به کلسیت و دولومیت شده است.

چکیده انگلیسی:

Investigating of the changes in groundwater quality in the planning and management of water resources in each region is of great importance. In order to analyze the water quality hydro chemical analysis of 26 shallow wells has been. The major ions and the physical parameters of the water samples were measured. With the aim of analyzing the concentration changes of ions, cluster analysis methods and saturation indices along with statistical analysis and spatial graphic methods were investigated. Results indicate that this plain encounters negative budget and a decrease in the quality of groundwater; and the chemical type and facies of water in this field is (ca-Hco3). Plain water resources are divided into three groups in terms of quality. Due to the influence of artificial recharge dams in areas of aquifer discharge, water quality has improved. All measured samples are under saturated with respect to anhydrite, and s upersaturated with respect to calcite and dolomite.