اثر ساختار مالکیت بر کارایی فنی شرکت‌های دولتی: رویکرد تحلیل پوششی داده‌های بوت‌استرپ و داده‌های پانل پویا
محورهای موضوعی : مهندسی مالی
معصومه عظیمی
1
,
مهدی فتح آبادی
2
*
,
عبدالرضا تالانه
3
,
حیدر فروغ نژاد
4
,
امیر غلام ابری
5
1 - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی مالی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
2 - استادیار، گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
3 - دانشیار، گروه حسابداری، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
4 - استادیار، گروه مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - دانشیار، گروه ریاضی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
کلید واژه: مالکیت دولت, کارایی فنی, بوت‌استرپ, تحلیل پوششی داده‌ها, پانل پویا,
چکیده مقاله :
هدف این مقاله برآورد و ارزیابی کارایی فنی 36 شرکت بورسی که دولت در آنها سهامدار است و تخمین اثرات ساختار مالکیت بر کارایی فنی در دوره زمانی 1402-1396 می‌باشد. بدین منظور، برای اندازه‌گیری کارایی فنی از دو روش ناپارامتریک شعاعی(کارایی دبرو-فارل) و غیرشعاعی(کارایی راسل) تحت فناوری‌های بازدهی ثابت، غیرفزاینده و متغیر استفاده شد. هم‌چنین به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها در روش‌های شعاعی، کارایی فنی تصحیح‌شده تورش با استفاده از تحلیل پوششی داده‌های بوت‌استرپ (DEA-Bootstrap) نیز برآورد گردید. نتایج تخمین کارایی فنی نشان داد هیچ‌یک از 36 شرکت مورد بررسی در کل دوره از کارایی فنی برخوردار نبوده‌اند. متوسط کارایی فنی براساس فناوری بازدهی ثابت مقیاس حدود 76 درصد می‌باشد که نشان می‌دهد این شرکت‌ها 24 درصد با مرز کارایی فاصله دارند. در ادامه اثر ساختار مالکیت این شرکت‌ها به سه شکل درصد مالکیت سهامدار دولتی، درصد مالکیت سهامدار عمده و درصد مالکیت سهامداران خرد بر کارایی فنی با رویکرد داده‌های پانل پویا و در قالب دو سناریو برآورد شد. نتایج سناریوی نخست بیان داشت متغیر درصد مالکیت سهامداران دولتی بر کارایی فنی اثر منفی و معنادار در سطح معنای 10 درصد دارد اما متغیرهای درصد مالکیت سهامداران عمده و درصد مالکیت سهامداران خرد اثر غیرمعنادار بر کارایی فنی شرکت‌ها دارند. نتایج سناریوی دوم نیز بیان داشت متغیر درصد مالکیت سهامداران دولتی و متغیر درصد مالکیت سهامداران عمده اثر منفی اما غیرمعنادار بر کارایی فنی دارند در حالی که متغیر درصد مالکیت سهامداران خرد اثر مثبت و معنادار در سطح معنای 10 درصد بر کارایی فنی دارد. با توجه به نتایج، پیشنهاد می‌شود دولت به تدریج درصد مالکیت خود را کاهش داده و امکان مدیریت خصوصی‌تر و مستقل‌تر را برای شرکت‌ها فراهم کند.
The objective of this paper is to estimate and evaluate the technical efficiency of 36 listed companies in which the state holds a share, and to assess the impact of ownership structure on efficiency for the period 2017-2023. To measure technical efficiency, two non-parametric methods were employed: radial (Debreu-Färell efficiency) and non-radial (Russell efficiency) under the assumptions of constant, decreasing, and variable returns to scale. Additionally, due to certain limitations in radial methods, bias-corrected technical efficiency was estimated using Data Envelopment Analysis with Bootstrap (DEA-Bootstrap). The technical efficiency estimation results revealed that none of the 36 companies under study achieved average technical efficiency over the entire period. The average technical efficiency based on the constant returns to scale technology was approximately 76%, indicating that these companies are 24% away from the efficiency frontier. Furthermore, the impact of ownership structure on the technical efficiency of these companies was estimated using a dynamic panel data approach in two scenarios, considering three forms of ownership: the percentage of state, major shareholders, and individual shareholders ownership. The first scenario results indicated that the state ownership had a negative and significant effect on technical efficiency at the 10% level, while the major shareholders ownership and the individual shareholders did not significantly affect technical efficiency. The second scenario results showed that both state ownership and major shareholders ownership had negative but non-significant effects on technical efficiency, while individual shareholders had a positive and significant effect on technical efficiency at the 10% level. Based on these findings, it is recommended that the state gradually reduce its ownership and allow companies to be managed more privately and independently.
1) بدیعی، میلاد، ابراهیمی سروعلیا، محمد حسن و سرگلزایی، مصطفی. (1402). اثر ساختار مالکیت بر عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق و بهادار تهران: رویکرد پانل پویا. چشم‌انداز مدیریت مالی. 13(42)، 63-90.
2) جامعی، رضا و نجفی، قاسم. (1398). بررسی رابطه بین ساختار مالکیت و عملکرد مالی با تأکید بر مخارج تحقیق و توسعه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری و منافع اجتماعی. 9(1)، 81-100.
3) خواجوی، شکراله، داداش، ناصر، و رضایی، غلامرضا. (1393). رابطه ساختار سرمایه, ساختار مالکیت و عملکرد با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 6(23)، 55-74.
4) خوشکار، فرزین، صفری‌خواه، محمدرضا و رنجبری شره جینی، سجاد. (1399). تأثیر ساختار مالکیت بر رابطه کیفیت اطلاعات مالی و کارایی سرمایه‌گذاری. چشم انداز حسابداری و مدیریت، 3(33)، 162-175.
5) عبداللهی، فاطمه و حمیدی، الهام. (1398). نقش محافظه‌کاری حسابداری در رابطه بین ساختار مالکیت و عملکرد شرکت. پژوهشهای کاربردی در گزارشگری مالی. 2(8)، 235-257.#3 6) نمازی، محمد، و ابراهیمی، شهلا. (1392). بررسی تاثیر ساختار مالکیت و ترکیب هیات مدیره بر کارآیی فنی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 4(12)، 35-57.
7) Bozec, R., Dia, M., & Bozec, Y. (2009). Governance-performance relationship: A re-examination using technical efficiency measures. British Journal of Management, 21 (3), 684–700
. 8)
Church, J. R., & Ware, R. (2000). Industrial organization: a strategic approach. Homewood, IL: Irwin McGraw Hill. 9) Debreu, G. (1951). The coefficient of resource utilization. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 273-292
. 10) Demsetz, H. (1983). The structure of ownership structure and the theory of the firm. Journal of Law and Economics, 26, 375-390
. 11) Demsetz, H., & Lehn, K. (1985). The structure of corporate ownership structure: Causes and consequences. Journal of Political Economy, 93, 1155-1177
. 12) Fama, E. F. (1980). Agency problems and the theory of the firm. Journal of political economy, 88(2), 288-307
. 13) Fama, E. F., & Jensen, M.C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26, 301-325
. 14)
Färe, R. (1988). Fundamentals of production theory (Vol. 22). Berlin: Springer-Verlag. 15) Färe, R., & Primont, D. (1994). Multi-Output Production and Duality: Theory and Applications: Theory and Applications. Springer Science & Business Media
. 16) Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society Series A: Statistics in Society, 120(3), 253-281
. 17) Hoang, L. T., Nguyen, C. C., & Hu, B. (2017). Ownership structure and firm performance improvement: does it matter in the Vietnamese stock market?. Economic Papers: A journal of applied economics and policy, 36(4), 416-428
. 18) Iwasaki, I., Ma, X., & Mizobata, S. (2022). Ownership structure and firm performance in emerging markets: A comparative meta-analysis of East European EU member states, Russia and China. Economic Systems, 46(2), 100945
. 19) Jensen, M.C. (1986). Agency Costs of Free Cash Flow, Corporate Finance, and Takeovers. The American Economic Review, 76 (2), 323–349
. 20) Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership
structure. In Corporate governance (pp. 77-132). Gower. 21) Koopmans, T. C. (1951). An analysis of production as an efficient combination of activities. Activity analysis of
production and allocation. 22) Marinho, A., & Araújo, C. A. S. (2021). Using data envelopment analysis and the bootstrap method to evaluate organ transplantation efficiency in Brazil. Health Care Management Science, 24(3), 569-581
. 23) Modigliani, F., & Miller, M. H. (1958). The cost of capital, corporation finance and the theory of investment. The American economic review, 48(3), 261-297
. 24) Morck, R., Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1988). Management ownership and market valuation: An empirical analysis. Journal of financial economics, 20, 293-315
. 25) Moskovics, P., Wanke, P., Tan, Y., & Gerged, A. M. (2024). Market structure, ESG performance, and corporate efficiency: Insights from Brazilian publicly traded companies. Business Strategy and the environment, 33(2), 241-262
. 26) Othman, F. M., Mohd-Zamil, N. A., Rasid, S. Z. A., Vakilbashi, A., & Mokhber, M. (2016). Data envelopment analysis: A tool of measuring efficiency in banking sector. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(3), 911-916
. 27) Panda, B., & Bag, D. (2019). Does ownership structure affect firm performance in an emerging market? The Case
of India. B Panda, D Bag. 28) Peng, P., & Zhu, X. (2024). Mixed-ownership reform and factor misallocation: Evidence from China. Plos one, 19(4), e0301034
. 29) Wright, P., Kroll, M., Lado, A., & Van Ness, B. (2002). The structure of ownership and corporate acquisition strategies. Strategic Management Journal, 23(1), 41-53
. 30) Rogova, E., & Blinova, A. (2018). The technical efficiency of Russian retail companies: an empirical analysis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, (5 (977)), 171-185
. 31) Shleifer, A., & Vishny, R. W. (2002). The grabbing hand: Government pathologies and their cures. Harvard
University Press, Cambridge, MA. 32) Simar, L. & Wilson, P.W. (1998). Sensitivity analysis of efficiency scores: how to bootstrap in nonparametric frontier models. Manage. Sci., 44, 49–61
. 33) Simar, L. & Wilson, P.W. (2000). A general methodology for bootstrapping in non-parametric frontier models. J. Appl. Stat., 27, 779–802
. 34)
Simar, L. & Wilson, P.W. (2002). Nonparametric tests of returns to scale. Eur. J. Oper. Res., 139, 115–132. 35)
Smith, A. (1937). The wealth of nations: An inquiry into the nature and causes. New York: Modern Library. 36) Thien, N. H., Asif, J., Kweh, Q. L., & Ting, I. W. K. (2024). Firm efficiency and corporate performance: the moderating role of controlling shareholders. Benchmarking: An International Journal, 31(8), 2602-2623
. 37) Walheer, B., & He, M. (2020). Technical efficiency and technology gap of the manufacturing industry in China: Does firm ownership matter? World Development, 127, 104769
.