تاثیر برخی فاکتورهای محیطی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه Stachys lavandifolia vahl. در استان خراسان رضوی (چناران)

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

اعظم سروری ¹ , قاسمعلی دیانتی تیلکی ² , محمد باقر رضایی ³ , محمد زادبر ⁴

1 - کارشناس‌ارشد دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - استاد پژوهش موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، ایران
4 - عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان، ایران

تاریخ دریافت : 1393/12/01 تاریخ پذیرش : 1394/06/24 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: اسانس, خراسان رضوی, چای کوهی, فاکتورهای محیطی,

چکیده مقاله :

این تحقیق به‌منظور بررسی اثر برخی فاکتورهای محیطی (ارتفاع از سطح دریا و خاک) بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی چای کوهیStachys lavandifolia vahl.در سال 1386 در استان خراسان رضوی در شهرستان چناران به اجرا درآمد. نمونه‌های گیاه در زمان گلدهی کامل از دو منطقه به ارتفاع 2000-2200 و 2200-2400 متر از سطح دریا در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نمونه‌برداری از اندام‌های هوایی (گل و برگ) گیاه انجام گرفت و در هوای آزاد خشک و اسانس آن به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج گردید. جهت شناسایی ترکیبات اسانس از دستگاه‌های GC و GC-MS استفاده شد. نتایج نشان داد که بین درصد اسانس و ارتفاع از سطح دریا رابطه معنی‌داری وجود داشت و به‌ترتیب ترکیب‌های: ان-تترادیکانول و متیل تترادیکانول بیشترین درصد ترکیبات اسانس گیاه را به خود اختصاص دادند. همچنین بین فاکتورهای خاکی مورد مطالعه، مواد آلی و pH در دو منطقه اختلاف معنی‌داری وجود داشت. *نویسنده مسئول: [e-mail]

منابع و مأخذ:

1. Iran, Iranian Research Institue of Medicinal Plants, Tehran, 80p.


2. Bagheri, H., Adnani, M. and Bashari, H. 2006. Investigation of  ecological characteristics of medicinal plants in Qom province, Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(20):161-168. (In Persian)


3. Curado, M.A., Olivera, C.B.A., Jesus, J.G., Santos, S.C., Seraphin, J.C. and Ferri, P.H., 2006. Environmental factors influence on chemical polymorphism of the essential oils of Lychnophora ericoides, Phytochemistry, 67: 2363-2369.


4. Davies, N.W. 1998. Gas chromatographic retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl and carbowax 20 M phases. Journal of Chromatography, 503: 1-24.


5. Dianati Tilaki, Gh.A., Mirzaee, A., Rezaee, M.B. and Tabari, M. 2013. Study on the effect of environmental factors on active components of  (Papaver bracteatum) capsule in mountain rangelands of Rineh, Mazandaran province, 1(3):1-9. (In Persian)


6. Ghahraman, A. 1988. Color Flora Iran, Iranian Research Institute of Rangelands and Forests, No. 1234.


7. Hasani, J., 2004. Investigation of Ecological characteristics of  two aromatics genous (Thymus, Ziziphora) in Kordestan province, Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 20(1): 1-17. (In Persian)


8. Jaimand, K. and Rezaee, M.B. 2004. Investigation of chemical constituents of essential oil of Achilliea millefolium by using distillation method, Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 20(2):181-191. (In Persian)


9. Jamshidi, A., Aminzadeh, M., Azarnivand, H., and Abedi, M. 2006. Effect of eleviation  on quality and quantity of essential oil of Thymus vulgaris, Journal of Medicinal Plants, 18(5): 17-22. (In Persian)

10. Kazemizadeh, Z., Habibi, Z., Moradi, L., 2008., Investigation of chemical composition  the essential oil of the two populations of  Teucrium hyrcanicum at two different sites, Journal of Medicinal Plants, 28(4): 87-93. (In Persian) 

11. Muller, F.J., Berger, B.M., Yegen, O., Cakier C., 1997. Seasonal variations in the chemical compositions of essential oils of selected aromatic plants growing wild in Turkey, Journal Agricultural Food Chemistry, 45: 4821-4825.  

12. Rasti, A., Sefidkon, F., and Jaimand, K. 2001. Effect of habitat, eleviation, aspect and slope on the quality and quantity of essential oil of Juniperus sp.,in the Amarlooi Roodbar regions, International Conference of Medicinal Plants, 159 p.

13. Rechinger, K.H. and Hedge, I. 1982. Flora Iranica Akademiche Druck Verlagsanstalt, Graz, Austria, 150: 360-365.

14. Rezazadeh, Sh.A., Pirali Hamedani, M., Hajiakhondi, A., Yazdani, D., Jamshidi, A. and Taghizadeh, M. 2006. Investigation of components of essential oil of  Stachys athorecalyx C. Koch, collected from Arasbaran region, Journal of Medicinal Plants, 18(2): 56-62. (In Persian)   

15. Shafizadeh, F., 2002. Medicinal plants of Lorestan province, Hayian Publisher, Tehran,.200p. (In Persian)

16. Soltanipour,  M.A. 2004. Investigation of phenological stages medicinal plant of Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand., at different elevations of Hormozgan province, Journal of Pajeuhesh and Sazandegi, 65: 34-38. (In Persian) 

17. Shibamoto, T., 1987. Retention Indices in Essential Oil Analysis. In: capillary gas Chromatography in Essential oil Analysis, (Eds.): Sandra, P. and Bicchi, C., chapter 8, 259-274, Alfred Huethig Verlag, New York, 435p.

18. Yazdani, D., Rezazadeh, Sh., and Shahnazi, C. 2002. A review of the Papaver somniferum plant., Journal of Medicinal Plants, 5: 1-12. (In Persian) 

19. Wink, N. and Ktarey, D.B. 1994. Variability of quimolividi meal coholide profile of lupiumusargentinus North America. Systematics and Ecology. 22(7): 663-669.