واکاوی عوامل مؤثر بر ترجیحات محیطی فضاهای تجاری معاصر از منظر جوانان(موردپژوهی: مجموعه سیتی سنتر اصفهان)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
سارا صادقی
1
,
بهرام شاهدی
2
,
بهادر زمانی
3
,
سمر حقیقی بروجنی
4
1 - دانشجوی دکتری تخصصی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استادیارگروه معماري، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
4 - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
کلید واژه: تصویر ذهنی ارزیابانه, ترجیحات محیطی, فضاهای تجاری معاصر, جوانان, مجموعه سیتی سنتر اصفهان.,
چکیده مقاله :
امروزه فضاهای تجاری معاصر از جمله فضاهای شبه عمومی هستند با چرخشی فرهنگی به بستری اجتماعی برای شکل‌گیری هویت جوانان تبدیل شده‌اند. از این رو، جوانان یکی از گروه‌های تأثیرگذار در فضاهای عمومی و شبه عمومی هستند و ایجاد محیطی مطلوب برای جوانان باید از اهداف و آمال برنامه‌ریزان شهری باشد. پژوهش حاضر به دنبال واکاوی عوامل مؤثر بر ترجیحات محیطی مراکز خرید معاصر از منظر جوانان با مورد پژوهی مجموعه سیتی سنتر اصفهان است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. این پژوهش از رویکرد کیفی و پژوهش موردی بهره می‌گیرد. به منظور گردآوری داده‌های پژوهش از خودسنجی در قالب مصاحبه نیمه ساختار یافته با سؤالات باز و نمونه گیری ِهدفمند استفاده شده است. همچنین مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری، با 20 نفر از جوانان 20 تا 30 سال بازدیدکننده از مجموعه سیتی سنتر اصفهان ادامه یافته است. تحلیل داده‌های مصاحبه با تکنیک تحلیل تماتیک(TA) و نرم‌افزار Atlas ti.8 انجام گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که چهار بعد کالبدی-فضایی، اجتماعی-فرهنگی، کارکردی-فعالیتی و بعد فردی، در ترجیحات جوانان از مجموعه سیتی سنتر اصفهان مؤثر است.
In contemporary time, commercial spaces are increasingly considered quasi-public spaces, acquiring cultural significance as a social ground for youth to shape their identity. As a result, youth emerge as a pivotal demographic influencing both public and quasi-public spaces, highlighting the imperative for city planners to prioritize the creation of engaging environments for this age group. The present study aims to explore the factors influencing the environmental preferences of contemporary commercial spaces from the youth perspective, with a specific focus on the Isfahan City Center Complex. Employing a descriptive-analytical method, the research adopts a qualitative approach and a case strategy research design. Data collection involves self-examination through semi-structured interviews with open-ended questions and purposive sampling. The interviews, conducted with 20 participants aged 20 to 30 who visited the Isfahan City Center Complex, sought to achieve theoretical saturation. Thematic analysis (TA) technique using Atlas ti.8 Software was applied to analyze the interview data. The findings underscore the influential role of physical-spatial, social-cultural, functional-activity, and individual dimensions in shaping environmental preferences through the youth's perspectives on the Isfahan City Center Complex.
1. ادهمی، جمال، احمدی، یعقوب، جعفری، ابراهیم. (1396). بررسی ترجیحات ارزشی بین نسلی و عوامل اجتماعی مؤثر برآن در شهر سنندج. فصلنامه علوم اجتماعی، (118)،78-156.استوری، جان.(1389).مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه.ترجمه: حسین پاینده.تهران:انتشارات آگاه.
2. اینگلهارت، رونالد.(1389).نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی. ترجمه: یعقوب احمدی، تهران: کویر.
3. بهرامی، بختیار، خسروی، آرش. (1394). ارزیابی عوامل مؤثر در ارتقای کیفیت گردش پیاده در داخل و خارج مراکز خرید شهری(مطالعه موردی: مجتمع تجاری کردستان-سنندج). نشریه علمی-پژوهشی هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی،(1)، 91-100.
4. تفکر، ثریا، شاهچراغی، آزاده، حبیب، فرح. (1398). بررسی تطبیقی معماری بازار تاریخی تجریش و مرکز خرید ارگ تهران براساس نظریه سینومرفی(هم ساختی کالبد-رفتار). دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات معماری ایران، (16)105-131.
5. حسین آبادی، مهدی (1387). فراعت جوانان در فضاهای خرید شهری(مطالعه موردی: مرکز خرید بوستان). مجله مطالعات جوانان، (13).
6. جلیلی، محمد. (1389)، مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات روانشناسی محیط(ماهیت محیط) .مجله منظر، (12): 28-31.
7. جوانمرد، حبیب اله، حسینی، سمانه. (1392). تعیین ارتباط بین ذهنی از فروشگاه، بعد مسافت، رضایت مشتری و نیات رفتاری خریداران(مطالعه موردی فروشگاه زنجیره‌ای شهروند تهران). مجله مدیریت و بازاریابی، (20)، 86-101.
8. رایس، ف. فیلیپ. (1390). رشد انسان: روانشناسی رشد از تولد تا مرگ. ترجمه: مهشید فروغان، تهران: انتشارات ارجمند.
9. رضوی زاده، الهام السادات، کیان ارثی، منصوره. (1397). ریز مؤلفه‌های کیفیت در فضاهای تجاری با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی. فصلنامه علمی مرمت و معماری ایران، (9)، 59-78.
10. رفیعی، سمیه، صالحی نیا، مجید، مطلبی، قاسم. (1398). کاربرد روش تحلیل تماتیک در شناسایی قابلیت‌های معنایی تجربه شده حین حرکت روزمره در محیط انسان ساخته. فصلنامه علمی-پژوهشی معماری و شهرسازی ایران، (85)، 85-98.
11. زمانی، بهادر، قلعه نویی، محمود، فاضلی، پریسا. (1395). ارزیابی عمومیت مراکز خرید معاصر،مورد مطالعاتی: مجموعه سیتی سنتراصفهان. مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، (23)، 185-196.
12. سرور، هوشنگ، صلاحی ساریخان بیگلو، وحید، مبارکی، امید. (1396). تحلیل نقش کاربری‌های تجاری در پویای و ایجاد فضاهای جدید شهری(مطالعه موردی: مجتمع تجاری لاله تبریز). دوفصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های بوم شناسی شهری، (15)، 29-42.
13. صادقی پور رودسری، محیا، علی محمدی، پریسا، معظمی، منوچهر. (1399). ارزیابی عوامل کالبدی مؤثر بر الگوهای مصرف فرهنگی در مراکز خرید، مورد مطالعاتی: مراکز خرید پالادیوم، کوروش و تیراژه شهر تهران. معماری و شهرسلزی آرمانشهر، (3)، 151-166.
14. عباسی، زهرا. حبیب، فرح. مختاباد امرئی، سید مصطفی. (1397). مروری نو بر ادراک حسی در معماری بازار ایرانی-اسلامی(نمونه موردی: بازار کاشان). نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی، (2)، 81-90.
15. علی الحسابی، مهران، مرادی، غلامرضا.(1398). مدل تصویر ارزیابانه در ادراک محیط؛ مطالعه موردی شهر بوشهر. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، (2)، 270-280.
16. فاضلی، نعمت الله. (1392). فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان‌های شهری. تهران: انتشارات تیسا.
17. فرخیان، ساحل، میرابی، وحید رضا، صفرزاده، حسین، جمشیدی، مینا،1395، طراحی و تبیین مدلی از عوامل تأثیرگذار بر رفتار خرید پوشاک دانشجویان جوان ایرانی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات نوین بازاریابی نوین (23)، 176-159.
18. فروتن، منوچهر، صنعتگر کاخکی، مریم،رضایی، محمدکاظم. (1392). روش ارزیابی سرزندگی محیطی در مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید. مجله پژوهش‌های شهری هفت حصار، (6)، 65-76
19. کاظمی، عباس؛ رضایی، محمد. (1386). دیالکتیک تمایز و تمایز زدایی:پرسه زنی و زندگی گروه‌های فرودست شهری در مراکز خرید تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، (1)، 1-24.
20. کارمونا، متیو. تیزدل، ا.ستیو 1390. خوانش مفاهیم طراحی شهری.ترجمه: کامران ذکاوت و فرناز فرشاد. تهران:نشر آذرخش.
21. کارمونا، متیو، دی ماگالئس، کلودیو و‌هاموند لئو. (1396). فضای مدیریتی: ابعاد مدیریتی. مترجم: اسدی، ایرج، عباس زاده، مهدی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی.
22. کرسول، جان، دبلیو. (1391). طرح پژوهش(رویکردهای کمی، کیفی و شیوه ترکیبی). ترجمه: حسن دانایی فرد، علی صالحی، تهران: انتشارات مؤسسه کتاب مهربان نشر.
23. - گروت، لیندا، وانگ، دیوید. (1391)، روش‌های تحقیق در معماری. ترجمه: علیرضا عینی فر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
24. گودرزی، سعید(1388). تغییر ارزش‌های جوانان و عوامل مرتبط بر آن. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی،(39)، 421-444.
25. گیفورد، رابرت. (1397). روش‌های تحقیق در روانشناسی محیط. ترجمه: مینو قره بگلو، مخمد تقی پیربابایی، زهرا علی نام، ویراستار: قاسم مطلبی، تبریز: انتشارات دانشگاه هنر تبریز.
26. لنگ، جان تی. (1396). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمه: علیرضا عینی فر، تهران: انتشارت دانشگاه تهران.
27. نهاوندی، الهام، ضابطیان، الهام، پور احمد، احمد، خیرالدین، رضا. (1396)، سرزندگی فضاهای پشتیبان در مراکز نوین تجاری. مجله منظر، (40)، 54-65.
28. -Banerjee, Tridib.(2001), ‘The future of public space: beyond invented streets and reinvented places’ , Journal of the American Planning Association, 67,9-24.f
29. -Bauman, Z.(2011). Liqid Modernity.Polity Press.
30. - Benjamin,W. (2003). The Arcades Project. Translated by Howard Eiland and Kevin McLaughlin, The Belknap Press of Harvard University press, Press, USA.
31. Braun, V, Clarke, V.(2006). Using thematic analysis in psychology Qualitative Research in psychology,(3), 77-101.
32. -Carr, S., Francis, M., Ravlin, L.G. and Stone, A.M. (1992). ̒Need in Public Space˝ from Carr, S., et al. (1992), Public Space, Cambridge University Press, Cambridge. 87-136.
33. -Coolen, h. (2008). the meaning of dwelling features, Conceptual and methodological issues. Amsterdam: IOS Press.
34. -Dee, Mike. (2008). Young People,Public Space and Citizenship. Phd Thesis,Fuculty of Health,Queensland University Of Technology,Brisbon,Australia.
35. - Dee, Mike, (2015). Young People and Urban Public Space in Australia-Creating Pathways to Community, Belonging and Inclusion. International Journal of Social Science Reasearch 3(2).
36. Gabrium, J.F. (1998). Analyzing Field Reality. London: Sage Publication Ltd.
37. -Gehl, J.(2001 is fifth edition, first published 1971), three types of Outdoor Activities and Outdoor activities and quality of outdoor space, in Gehl, J.
38. - Gifford, R. (1997). Environmental psychology: Principles and practice. Allyn & Bacon press, Boston.
39. -Gifford, R. (2016).Research methods for environmental psychology, Neew York: Wiley.
40. -Giulianotti, R., Robertson, R.(2012). Glocalization. Blackwell Publishing ltd.
41. -Guest, G, Macqueen, KM, Namy, EE.(2012). Validity and reliability(credibility and dependability) in qualitative research and data analysis, Applied thematic analysis, London:Sage Publication, PP.37-55.
42. -Hebdige, D.(1979).subculture:The Meaning of Style.londan:Methuen Horon Horon, Paul b and Hunt Chesyer, 1987, Sociology.
43. - Herzog, T., Gale, Th. (1996). Preference for Urban building as a function of age and nature context. Environment and Behavior, 1:44-72.
44. -Holland,Caroline,Andrew,Clark,Katz Jeanne,Peace,Sheila. (2007). Social interactions in urban public places. Published for the Joseph Rowntree by The Policy Press.
45. - Kaplan, S. (1975). An informal model for the prediction of preference. In E. H. Zube, R. O. Stroudsburg, PA: Dowden, Hutchinson and Ross. Pp. 92-101.
46. - Krizan, F., Bilkova, K., Barlik, P., Kita, P. (2018). Spatial distribution of Consumer Preferences: Case Study of shopping malls In Bratislava. Theoretical and Empirical Researches in Urban Mangement, 13,(1),13-21.
47. - K Kushawaha, T, Ubeja, S, Chatterjee, A. (2017). Factor Infuluencing Selection of Shopping Malls: An Exploratory Study of Consumer Perception.SAGE publications,21(3), 274-283.
48. - knox, P. (1987). The social production of the built environment: architect, Architecture and the post- modern city, progress in human Geography. (11), 354-78.
49. - Matthews, H., Taylor, M., Percy-Smith, B., Limb, M. (2000). The Unacceptable Flaneur: The shopping mall as a teenage Hangout. Center for Children and Youth, University College Northampton, Sage Puolications. 7(3), 279-294.
50. Malone, K,2002,Street life:youth,culture and competing uses of public space. Environment and Urbanization,Vol 14 No 2: 157-168.
51. - Meert, Henk, Stuyck, Karen, Cabrera, Cabrera, Pedro Jose, Dyb, Evelyn, Filipovic, Masa, Gyori,Peter, Hradecky, Iija, Loison, Marie, Maas, Roland, 2006. The changing Profiles of the Homeless People: conflict, rooflessness and the use of public space. Transnational Report, working Group 2, European Observatory on homelessness, FEANTSA, Brussels.7
52. March2020;Availablefrom: https://www.feantsaresearch.org/download/2006_conflict_rooflessness_and_use_of_public_space8353053374602533184.pdf
53. - Nasar, J L. (1990). The Evaluative Image of City. Journal of the American planning Association, 56(1), 41-53.
54. - Oppewal, H., Timmermans, H. (1999). Modeling Consumer perception of public space in shopping centers. Environment and Behavior, 31(1),45-65.
55. - Robert, M., Vanderbeck, H., James, H. Johanson, Jr. (2000). That’s only place where you can hang out: Urban Young people and the space of The Mall, Urban Geography, 21(1), 5-25.
56. -Sills, David, I.(1992).international Enecyclopedia of social science.New york, Free Press.
57. - Simmel, G. (1948). the Metropolis and Mental Life. Translated by Edward A. Shils in Georg Simmel. edited by Donald N. Levine. University of Chicago Press. Chicago and London., 1971.
58. - Suzanti A, Natalia T W. (2018). Public space Strategic planning based on Z generation preferences.IOP Confr.Series: Materials and Engineering 407(2018) 012076.
59. - Zhelnina, A. (2011). It’s Like a museum hear’: The Shopping Mall as Public Space. Summery, Laboratorium, 3(2),132-136.