شناسایی و ارزیابی مولفه های رضایت کودکان از مجتمع های مسکونی در بافت های جدید شهری (نمونه مورد مطالعه: سه شهرک مسکونی در تنکابن)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

مژده صیادی ¹ , شیدا خوانساری ² , مریم ارمغان ³

1 - دکتری گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 - استادیارگروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
3 - استادیار گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

تاریخ دریافت : 1400/04/15 تاریخ پذیرش : 1400/07/10 تاریخ انتشار : 1403/09/14

کلید واژه: رضایت از زندگی, مولفه‌های مسکن, عملیات صوری (15-11سال), ابعاد عینی و ذهنی, رضایتمندی سکونتی,

چکیده مقاله :

 

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مؤلفه­های تأثیرگذار بر رضایت کودکان از مجتمع­های مسکونی محل سکونتشان مدنظر بود. نوع تحقیق توسعه­ای-کاربردی است. روش تحقیق ترکیبی (کیفی و کمی) و توصیفی-همبستگی می‌باشد. جامعه آماری شامل کودکان 15-11 سال ساکن در مجتمع‌های مسکونی نوساز سه شهرک کاج، آرامش و کریم آباد در شهر تنکابن است که 100 دختر و 100 پسر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش پرسشنامه معتبر بود. برای تجزیه و تحلیل یافته­ها از نرم افزار­SPSS.19 و آزمون­های همبستگی پیرسون، رگرسیون و فریدمن استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که محیط مسکونی به واسطه ابعاد عینی و ذهنی به ترتیب با میزان تأثیر 78/7 و 75/5 باعث رضایت کودکان می‌شود. این ابعاد به شاخصه‌های کالبدی-واحد همسایگی، کالبدی-واحد مسکونی، محیطی-واحد همسایگی و عوامل شخصی تقسیم می­شوند و هر کدام دارای مؤلفه­ها و گویه­هایی هستند. میزان تأثیر این شاخصه­ها در رضایت کودکان به ترتیب 06/9، 50/6، 45/6، 00/4 است. در انتها چند راهکار کاربردی در راستای تقویت رضایتمندی سکونتی ارائه گردید.

 

چکیده انگلیسی:

 

The purpose of the present study was to evaluate the factors influencing children’s satisfaction with the residential complexes where they live. The research is developmental-applied in nature  and its method is a mixed approach (qualitative and quantitative) as well as descriptive-correlational. The statistical population includes children aged 11-15 living in newly constructed residential complexes in three neighborhoods: Kaj, Aramesh, and Karimabad in the city of Tonekabon. A sample of 100 girls and 100 boys was selected. The data collection tool in this study was a validated questionnaire. To analyze the findings, the SPSS.19 software and Pearson correlation, regression, and Friedman tests were used. The findings indicated that the residential environment contributes to children’s satisfaction through objective and subjective dimensions, with impact levels of 7.78 and 5.75, respectively. These dimensions are divided into physical-neighborhood unit, physical-residential unit, environmental-neighborhood unit, and personal factors, each comprising different components and indicators. The impact levels of these factors on children’s satisfaction are 9.06, 6.50, 6.45, and 4.00, respectively. Finally, several practical strategies were presented to enhance residential satisfaction.

 

منابع و مأخذ:

1. امین پور، ا‌؛ مدنی، ر‌؛ حیاتی، ح‌؛ دلداده، م. ع، (1394)، بازشناسی مفاهیم مسکن و سکونت بر اساس آموزه‌های اسلامی. نشریه مدیریت شهری، 40(4): 59-47.
2. آروین، م‌؛ فرجی، ا‌؛ آژند‌؛ م، (1398)، تأثیر رضایتمندی سکونتی بر ماندگاری جمعیت در طرح‌های مسکن مهر شهر بهبهان. فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری, 11(41)، 83-98.
3. آصفي، م‌؛ ایمانی، ا، (1395)، باز تعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی- اسلامی ‌معاصر با ارزیابی کیفی خانه‌های سنتی. فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی، 2(4): 75-56.
4. بهزادفر، م‌؛ قاضی زاده، س. ن، (1390)، حس رضایت از فضای باز مسکونی (نمونه موردی: مجتمع‌های مسکونی شهر تهران). نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 45(3): 24-15.
5. توسلی، م. 1394 . قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 134 صفحه.
6. ثقه الاسلامي، ع‌؛ امین زاده، ب، (1392)، بررسى تطبيقى مفهوم و اصول به كار رفته در محله ايرانى و واحد همسايگى غربى. نشریه هویت شهر، 13(7): 44-33.
7. حبیبی، م‌؛ بهنامی‌فرد، ف، (1394)، بررسی میزان پاسخگویی فضاهای شهری به نیازهای گروه سنی نوجوان (بررسی موردی: خیابان آزادی کرج). نامه‌ی معماری و شهرسازی، 17(9): 154-139.
8. درودي، م.، جهانشاهلو، ل.، شهرياري، س. ك، (1393)، سنجش ميزان رضايتمندي ساکنين مسکن مهر با رويکرد مديريت شهري (مطالعه موردي: مجتمع بوستان شهر جديد هشتگرد). نشریه اقتصاد مدیریت شهری، 3(9):140-125.
9. رفیعیان، م. مسعودی راد، م‌؛ رضایی، م. مسعودی راد، م، (1393)، سنجش ميزان رضايتمندي ساكنان از كيفيت سكونتي مسكن مهر (مورد شناسي: مهرشهر زاهدان). فصلنامه جغرافيا و آمايش شهري، 12(4):150-135.
10. رویان، ک‌؛ کهزادی سیف آباد، ع، (1397)، بازشناسی مفهوم همسایگی دربافت‌های مسکونی. معماری شناسی، 5(1): 9-1.
11. زنگنه، م‌؛ عبدالملکی، س‌؛ موسوی، م. س، (1397)، ارزیابی کیفیت محیطی (عینی-ذهنی) و رضایتمندی سکونتی در شهرک‌های جدید (مطالعه موردی: شهرک توحید سبزوار). نشریه پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 4(6): 844-827.
12. شاه آبادی، ح. ر، (1390)، دسته‌بندی کتاب‌های کودکان.روزنامه جام جم. دوشنبه ۲۷ تیر.
13. شماعي، ع‌؛ احمد پور، ا، (1392)، بهسازي و نوسازي شهري از ديدگاه علم جغرافيا. چاپ پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 402 صفحه.
14. شولتز، ك‌؛ ن، (1394)، مفهوم سكونت. به سوي معماري تمثيلي. ترجمه محمود ياراحمدي. چاپ ششم. تهران: نشر آگه. 226 صفحه.
15. صافیان، م‌؛ ج‌؛ انصاری، م، (1393)، بررسی شرایط امکان تحقق حقیقت مکان و سکنی گزیدن. فصلنامه پژوهش‌های هستی شناختی، 3(6): 76-57.
16. طبی مسرور، ا‌؛ رضایی موید، ص، (1394)، ارزیابی میزان رضایت شهروندی از کیفیت‌های سکونتی در مجتمع‌های مسکونی (مورد پژوهی: مجتمع‌های مسکونی شهر همدان). فصلنامه مدیریت شهری، 40(14): 80-61.
17. کرمی، ا؛ رحیمی، ل؛ بلوغی، م؛ بردبار، ح، (1401)، بررسی نقش مؤلفه‌های کالبدی امنیت در ایجاد حس دلبستگی به مکان (نمونه مورد مطالعه: مجتمع‌های مسکونی آسمان و یاسمین شهرستان مراغه). آمایش محیط، 57(15)،63-80.
18. کمالی، م، (1398)، بدون دلار خوشبخت باش. چاپ اول. تهران: انتشارات کتاب ریرا. 56 صفحه.
19. لشگری، ف؛ سهیلی، ج، (1401)، نقش تعاملات اجتماعی برایجاد امنیت محیطی در مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: فاز یک شهرک اکباتان تهران). آمایش محیط، 59(15)، 69-92.
20. لطف‌آبادی، ح، (1398)، روانشناسی رشد (2): نوجوانی، جوانی و بزرگسالی. چاپ هفدهم. تهران: انتشارات سمت. 284 صفحه.
21. مظاهری، م‌؛ مهاجربادکوبه، م، (1391)، ویژگی روانسنجی پرسشنامه مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان MSLSS. مطالعات روانشناسی تربیتی، 14(8): 98-81.
22. مظفری، ن‌؛ لطیفی، ب‌؛ برک پور، ن، (1395)، سنجش و مقایسه میزان رضایتمندی ساکنان از سیستم سکونتی (مطالعه موردی: مناطق 3 و 11 شهر). فصلنامه مطالعات شهری، 17(5): 92-77.
23. معاونت شهرسازی و معماری کلانشهر تبریز، اداره نظارت بر ضوابط و مقررات شهرسازی، (1392)، گزیده‌ای از ضوابط و مقررات مرتبط با کاربری مسکونی. تبریز: شهرداری تبریز. 6 صفحه.
24. نعیمی فروتنی نژاد، ف؛ رهبری منش، ک؛ البرزی، ف؛ خوانساری، ش، (1401)، بررسی اهمیت مؤلفه‌های کالبدی معماری در گونه‌های مجتمع مسکونی (پراکنده، نواری، متمرکز) بر روی استرس و افسردگی (نمونه موردی: 9 مجتمع مسکونی در تهران بعد از انقلاب). آمایش محیط، 56(15)، 153-180.
25. نقدی، ا‌؛ بلالی، ا‌؛ محمد رضایی، ف، (1394)، بررسی رضایتمندی سکونتی در شهر همدان و تعیین کننده‌های جامعه شناختی آن. نشریه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 3(4): 475-455.
26. Baiden, Ph., Arku, G, (2011), An assessment of resident housing satisfaction and coping in Accra Ghana, Journal of public health, 19(1): 29-37.
27. Choudhury, I, (2005), A Conceptual model of resident satisfaction with reference to neighborhood composition. World Congress on Housing Transforming Housing Environments through Design, University of Pretoria, South Africa, 27-30, September. 11-18.
28. Cicognani, E., Albanesi, C., Zani, B, (2008), The impact of residential context on adolescents' subjective wellbeing. Journal of Community & amp; Applied Social Psychology, 6(18): 558-575.
29. Dejkam, L, (1994), Government and housing issues. Proceedings of the Seminar on Housing Development in Iran. Tehran: Ministry of Housing and Urban Development, 1: 253-264.
30. Ibrahim A. Z., Tucker, R, (2018), Residential satisfaction in low-density Australian suburbs: The impact of social and physical context on neighborhood contentment. Journal of Environmental Psychology, 56: 36-45.
31. Javanshir, Sh, (2016), Protection of privacy in designing of residential complexes architecture and its effect on constructive relations among the residents. Journal of Modern Applied Science, 1(10): 103-113.
32. Kojour, A. S., Razavi, S. M. H., & Taghipouryan, M. J. (2017). The role of the organizational climate in the process innovation at sport organizations (Some evidence from the Sports and Youth Departments of Mazandaran Province). International Journal of Applied Exercise Physiology, 6(3), 23-31.
33. Lin, S., Li, Z, (2017), Residential satisfaction of migrants in Wenzhou, an ‘ordinary city’ of China. Journal of Habitat International, 66: 76-85.
34. Mardjan, M., Jahan, A., (2019), Open Reference Architecture for Security and Privacy Documentation. Third Edition. Netherland: the Business Management Support Foundation, Apeldoorn. 217 P.
35. Shahlaei, A., Mohajeri, M, (2015), In-Between Space, Dialectic of Inside and Outside in Architecture. Journal of Architecture and Urban Development, 3(5): 73-80.
36. Simatwa, W. Enose, M, (2010), Piaget’s theory of intellectual development and its implication for instructional management at presecondary school level. Department of Educational Management and Foundations, Maseno University, Maseno, Kenya. Journal of Educational Research and Reviews, 7(5): 366-371.
37. Toscano, E., Amestoy, V, (2007), The relevance of social interactions on housing satisfaction. Social Journal of Indicators Research, 86(2): 257-274.