بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری

محورهای موضوعی : آمایش محیط

مهدی کاکولوند ¹ , عباس ملک حسینی ²

1 - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)
2 - (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/07/15 تاریخ پذیرش : 1399/09/12 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: اقلیم, توسعه پایدار شهری, خرم آباد, برنامه‌های شهرسازی,

چکیده مقاله :

در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد را با توجه به شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای اندازه‌گیری متغیر‌های این تحقیق از پرسشنامه استفاده می‌شود و همچنین روش‌های آماری مورد استفاده در این پژوهش آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون تی استودنت و آزمون کولموگرف – اسمیرنوف می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه‌ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است.

چکیده انگلیسی:

One of the most important challenges in contemporary cities is the identity crisis that is affected by the lack of sense of place, belonging to the place, and attachment to it. In this regard, new towns have been exposed to a lack of identity more than others due to less residential background. On the other hand, understanding and analyzing the effective factors of the sense of place in new towns have significant effects on solving the existing issues. For this reason, it is a must to study the current situation of new towns. So, this study aims to compare the sense of place among three new towns around Tehran, namely Pardis (phase 1), Parand (phase 2), and Andisheh (phase 3). The method of this qualitative study is descriptive-analytical based on documental studies and surveys. In this study, reviewing the literature shows that sense of place is a subjective concept that is derived from objective aspects. This sense depends on both individuals who percept it and the characteristics and situation of the place.  The data (based on respondents who were residents of case studies by sampling) were analyzed using the TOPSIS technique. The results show that the sense of place in phase 3 in Andisheh new town is more than that in the two others that is because of the higher quality of the physical and spatial environment and also adaptation to standards and principles of urbanism. So, improving the physical and spatial qualities in new towns in particular in the field of various activities (mix land use) that are responding to the daily needs of residents, high quality of infrastructures such as roads, facilities, and equipment, considering to order, harmony and human scale of the space during planning and designing, making the spaces attractive for increasing the presence and high-quality urban furniture can increase a sense of place that leads to identity in these areas.  

منابع و مأخذ:

1. پیک موسوی، مایده؛ نیما ولی بیگ و مصطفی کیانی، ۱۳۹۶، تحلیل اثر ویژگی‌های اقلیمی بر انتخاب نوع مصالح بومی روستایی گیلان، کنگره ملی مدیریت و برنامه‌ریزی شهری نوین، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس.


2. تیموری، محسن، (1393)، ارزیابی اقلیم معماری شهر خرم‌آباد با استفاده از شاخص‌های الگی و گیونی، دومین کنگره بین‌المللی سازه، معماری و توسعه شهری.


3. دربان، علی و مینا جوادنیا، ۱۳۹۷، معماری سبز گامی به سوی معماری پایدار، فصلنامه معماری شناسی 1 (5).


4. رزمی، حمیدرضا و بهنام کلانتری، ۱۳۹۷، معماری پایدار رویکردی مناسب در طراحی مجتمع‌های مسکونی مبتنی بر مؤلفه‌های محیط زیست و انرژی، نشریه علمی پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران 3.


5. شفیعی، شهاب، (1390)، طراحی مسکن همساز با اقلیم (نمونه موردی شهر تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم‌شناسی در برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه زنجان.


6. صفایی پور، مسعود؛ طاهری، هما، 1389، بررسی عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر لالی، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره دوم.


7. صمیمی لنبانی، الناز و زهرا کرامت، ۱۳۹۴، اهمیت و نقش اقلیم و توسعه پایدار در شکل‌گیری معماری و شهرسازی بر پایه الگوهای معماری سنتی ایران نمونه موردی شهر یزد، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی، دبی، موسسه سرآمد همایش کارین.


8. قربانی، آناهیتا و حسین محمدزاده اقدم، ۱۳۹۸، مجتمع تجاری- تفریحی با رویکرد معماری سبز، ششمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران -دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.


9. کامل نیا، حامد، ۱۳۹۴، معماری سبز: فرم، فضا و انرژی کاربرد عناصر مولد انرژی )پانل‌های خورشیدی و توربین باد( در شکل گیری معماری سبز، فصلنامه عصر برق 1 (3).


10. کریمی نافچی، مهدی و سیده سحر صولتی هفشجانی، ۱۳۹۸، نقش انرژی و معماری سبز بر ساختمان‌های امروزی، دومین کنفرانس بین المللی معماری،عمران، کشاورزی و محیط زیست، تفلیس-گرجستان، دبیرخانه دائمی.


11. نظم فر، حسین و آمنه علی بخشی، ۱۳۹۵، نابرابری فضایی درجه توسعه شهرستان‌های استان خوزستان با تأکید بر توسعه پایدار، مجله آمایش جغرافیایی فضا 6 (22).


12. .Ohueri،C.، Enegbuma، W.I. and Habil، H. (2019)، "MyCREST embedded framework for enhancing the adoption of green office building development in Sarawak"، Built Environment Project and Asset Management، Vol. 10 No. 2، pp. 215-230.


13. Toy،، Yilmaz، S.، Yilmaz، H. Determination of bioclimatic comfort in three different land usesin the city of Erzurum، Turkey. Building and Environment; 42:1315-1318، 2007.


14. Melles، (2019)، "Views on education for sustainable development (ESD) among lecturers in UK MSc taught courses: Personal، institutional and disciplinary factors"، International Journal of Sustainability in Higher Education، Vol. 20 No. 1، pp. 115-138. https://doi.org/10.1108/IJSHE-02-2018-0032


15. Mollaoglu،، Chergia، C.، Ergen، E. and Syal، M. (2016)، "Diffusion of green building guidelines as innovation in developing countries"، Construction Innovation، Vol. 16 No. 1، pp. 11-29.

Morillon، D.، Saldana. R. Tejeda-MartinezA Human bio climatic atlas for Mexico. Solar Energy; 76:781-792، 2004