بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط کمبود آب

محورهای موضوعی : فیزیولوژی گیاهی

مصطفی خمر ¹ , مجتبی پیام عسگری ² , حسین نقیبی ³ , مژده فرمانبر ⁴

1 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه آزاد بیرجند
3 - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه آزاد بیرجند
4 - فارغ التحصیل زراعت کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد زاهدان

تاریخ دریافت : 1401/05/13 تاریخ پذیرش : 1401/06/13 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: درصد روغن, کمبود آب, کود گاوی, کنجد, ورمی کمپوست,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط تنش خشکی در سال زراعی 98-1397 در منطقه ریگ ملک در شهرستان میرجاوه به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل اصلی (A) سطوح تنش خشکی شامل a1: آبیاری کامل (شاهد)، a2: قطع کامل آبیاری در مرحله گلدهی و a3: قطع کامل آبیاری در مرحله تشکیل غلاف دهی عامل فرعی سطوح کود بیولوژیک (B) شامل چهار سطح b1: تیمار شاهد، b2: کود گاوی30 تن در هکتار، b3: ورمی کمپوست 10 تن در هکتار،b4: کود گاوی20 تن در هکتار+ 100% نیتروژن معدنی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد در تمام صفات مورد بررسی مربوط به تیمار مصرف ورمی کمپوست به مقدار10 تن در هکتار و تیمار شاهد عدم کمبود آب بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کمبود آب و مصرف کود بیولوژیک به عملکرد دانه و اجزای عملکرد و دیگر صفات مورد بررسی به جزء وزن هزاردانه از لحاظ آماری معنی دار بود. به طوری‌که مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (9/3304 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (3/1505 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (4/54 درصد) در تیمار آبیاری کامل وکود ورمی کمپوست به مقدار 10 تن در هکتار بدست آمده است.

منابع و مأخذ:

1) سعیدنژاد، ا ح.، خزاعی، ح ر. و پ، رضوانی مقدم. 1391. مطالعه اثر کاربرد مواد آلی، کودهای بیولوژیک و کود شیمیایی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor). نشریه پژوهش های زراعی، 8: 5.

2) محسن نیا، ا.و ج، جلیلیان. 1390. اثر تنش خشکی و منابع کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius). نشریه بوم شناسی کشاورزی، 4: 3.

3) صفاری، م.، مقصودی مود، ع ا و. ا، راستی. 1393. بررسی تاثیرکودهای ارگانیک و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت تنش خشکی (رقم گلدشت).

4) Angadi, S V. and M H, Entz. 2002. Root system and water use patterns of different height sunflower cultivars. Agronomy Journal, 94: 136-145.
5) Banwari, L., Priyanka, G., Amaresh, K. Nayak, S., Maharana, Rahul, T., Mohammad S. and J, Mirza. 2019. Tolerant varieties and exogenous application of nutrients can effectively manage drought stress in rice, Archives of Agronomy and Soil Science, 66: 13-32.
6) Pereyra-Irujo, G A. and L A N, Aguirrezabal. 2007. Sunflower yield and oil quality interactions and variability: Analysis through a simple simulation modek. Agricultural and forest meteorology, 143: 252-265.
7) Alyari, H., Shekari, F. and F, Shekari. 2000. Oilseeds. Amidi Press, Tabriz, Iran 182 pp.
8) Arancon, N., Edwards, C A., Bierman, P., Welch, C. and J D, Metzger. 2004. Influences of Vermicomposts on field strawberries: 1, Effects on growth and yields, Bioresource Technology. 93:145-153.
9) Atiye, R M., Lee S S., Edwards, C A., Arancon, N Q. and J, Metzger. 2002. The influence of humic acid derived from earthworm-processed organic waste on plant growth. Bioresource Technology. 84: 7–14.
10) Azeez, J O., Van Averbeke, W. and A O M, Okorogbona. 2010. Differential responses in yield of pumpkin (Cucurbita maxima L.), and nightshade (Solanum retroflexum Dun.), to the application of three animal manures. Bioresource Technology, 101: 2499–2505.
11) Bachman, G R. and J D, Metzger. 2007. Physical and chemical characteristics of a commercial potting substrate amended with vermicompost produced from two different manure sources. Hort Tech, 17: 336-340.
12) Bahrani, M J. and H, Babaei. 2007. Effect of different levels of plant density and nitrogen fertilizer on grain and its yield components and some quality traits in two sesame (Sesamum indicum L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Science, 9: 237-245.
13) Bouchereau, A., Clossais, B N., Bensaoud, A., Beport, L. and M, Renard. 1996. Water stress effects on rapeseed quality. European Journal of Agronomy, 5: 19-30.
14) Boureima, S. 2011. Sensitivity of seed germination and seedling radicle growth to drought stress in Sesame (Seasamum Indicum L.). Research journal of environmental science, 5 (6): 556-564.
15) Chakraborthy, G S., Sharma, G. and K N, Kauushik. 2008. Sesamum indicum. review. Journal of Herbal Medcine and Toxicology, 2 (2): 15-19.
16) Dwivedi, S L., Nigam, S N., Rao, R C N., Singh, U. and K V S, Rao. 1996. Effect of drought on oil, fatty acids and protein contents of groundnut (Arachis hypogaea L.), seeds. Field Crops Research, 48: 125-133.
17) Jalilian. J., Modarres Sanavy, S A M., Saberali, S F. and K S, Asilan. 2012. Effects of the combination of beneficial microbes and nitrogen on sunflower seed yields and seed quality traits under different irrigation regimes. Field Crops Research, 127: 26–34.
18) Jashankar, S. and K, Wahab. 2005. Effect of integrated nutrient management onئthe growth, yield components and yield of Sesame. Sesame and Safflower Newsletter, 20: 602-608.
19) Jie, Z., Yao, Y., John, G S. and C F, David. 2010. Influence of soil drought stress on photosynthesis, carbohydrates and the nitrogen and phosphorus absorb in different section of leaves and stem of ugi/M.9EML, a young apple seedling. African Journal of Biotechnology, 9(33): 5320-5325.
20) Jonnalagada, S. and V A, Mustad. 1996. Effect of Individual Fatty Acids on Chronic Diseases. Nutrition Today, 90-107.
21) Kaur, T., Brar, B.S. and Dhillon, N.S. 2008, Soil organic matter dynamics as affected by long term use of organic and inorganic fertilizers under maize – wheat cropping system, Nutrient Cycling in Agroecosystems ,81: 59–69.
22) Kumar, A S., Prasad, T N. and U K, Prasad. 1996. Effect of irrigation and nitrogen on growth, yield/oil content, nitrogen uptake and water-use of summer sesame (Sesamum indicum). Indian Journal of Agronomy, 41: 111-115.
23) Liang Y., Si, J., Nikolic, M., Peng, Y., Chen, W. and Y, Jiang. 2005. Organic manure stimulates biological activityand barley growth in soil subject to secondary salinization. Soil Biology and Biochemistry, 37: 1185–1195.
24) Moghadam, M., Pakniat, N. and A, Farshadfar. 2007. Evolution of drought tolerance of chickpea lines using agro-
Physiologic characteristic. Seed and Plant, 4: 325- 342.
25) Mohsennia, A. and Jalilian, J. 2011. The effect of drought stress and fertilizer sources on the yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Agricultural Ecology, 4(3).
26) Mosaddghi, M R., Hajabbasi, M., Hemmat, A. and M, Afyni. 2000. Soil compactibility asaffect by soil moisture content and farmyard manure in central Iran. Soil Till, Res, 55:87-97.
27) Ngo, P T., Rumpel, C., Dignac, M F., Billou, D., Toan, A. and T D, Jouquet. 2000. Transformation of buffalo manure
by composting or vermicomposting to rehabilitate degraded tropical soils, Ecological Engineering, 32: 022-022.
28) Ohashi, Y., Nakayama, N., Saneoka, H., Mohapatra, P.K. and Fujita, K. 2009. Differences in the responses of stem diameter and pod thickness to drought stress during the grain filling stage in soybean plants. Acta Physiology Plant, 31(2):271-277.
29) Pandey, R. 2005. Mangement of Meloidogyne incognita in Artemisia pallens with bio-organics. Phytoparasitica, 33: 304-308.
30) Rahbarian, P., Afsharmaneshb, G. and Shirzadic, MH. 2010. Effects of drought stress and manure on relative water content and cell membrane stability in dragonhead (Dracocephalum moldavica L.), Plant Ecophysiol, 2: 13-19.
31) Reddy, A R., Chaitanya, K V. and M, Vivekananadan. 2004. Drought induced responses of photosynthesis and antioxidant metabolism in higher plants, J. Plant Physiol, 161: 1189-1202.
32) Richards, R G J., Rebetzke, A G. and A F, Van Herwaarden. 2002. Breeding opportunities for increasing the efficiency of water use and crop yield in temperate cereals. Crop Sci, 42: 111-121.
33) Roy, D K. and B P, Singh. 2006. Effect of level and time of nitrogen application with and without vermicompost on yield, yield attributes and quality of malt barley (Hordeum vulgare). Indian J. Agron, 51: 40-42.
34) Saeednejad, A., Khazaei, M. and P, Rezvani Moghadam. 2012. Study of the effect of application of organic matter, biological fertilizers and chemical fertilizers on some morphological characteristics, yield and yield components of forage sorghum (Sorghum bicolor). Journal of Crop Research, 8, p.5.
35) Saffari, M., Madadizadeh, M. and F, Shariatinia. 2011. Investigation of nutritional effects of nitrogen, boron and sulfur on quantitative and qualitative characteristics of safflower seeds. Iranian Journal of Crop Science, 42 (1): 141-133.
36) Sharpley, A N., McDowell, R. and P J A, Kleinman. 2004. Amounts, forms, and solubility of phosphorus in soils receiving manure. Soil Science Society of America Journal, 68: 2048-2057.
37) Singer, W J., Sally, S D. and D W, Meek. 2007. Tillage and compost effects on corn growth, nutrient accumulation, and grain yield. Agronomy Journal, 99:80–87.
38) Singh, R V. and S P S, Chauhan. 2004. Response of barley to the levels and sources of nitrogen with and without zinc in relation to yield and water use under dryland conditions. Bhartiya Krishi Anusandhan Patrika, 6: 43-48.
39) Takashi, I. 2003. Sesame ligninas a potent serum1: p: d-lowering food compound. JAR. 151-158.
40) Warman, P R. and M J, AngLopez. 2009.
The chemical properties of vermicompost derived from different feedstocks, In: Proceedings, International Symposium, Composting and Compost Utilization . 2009. Columbus, OH, CD ROM.
41) Weiss, E A. 2000. Oil Seed Crops. Blackwell Publishing Limited, London, UK. 364 pp.