بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر الگوی مصرف اقتصادی (موردمطالعه: شهروندان شهر قم)

محورهای موضوعی : تحولات اجتماعی

وحید ببردل ¹ , نوروز هاشم‌زهی ^{2 *} , محمد رحیمی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران‌مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران ، ایران.
2 - استادیار گروه علوم‌اجتماعی و ارتباطات، واحد تهران‌شرق، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
3 - دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم‌اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاداسلامی، خلخال، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/01/29 تاریخ پذیرش : 1402/08/28 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: سرمایۀ اجتماعی, الگوی مصرف, شهروندان قم, ترکیب, سطح کالای مصرفی.,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر الگوی مصرف اقتصادی شهروندان شهر قم بوده است. این تحقیق به‌صورت پیمایشی و بااستفاده‌از روش مدل معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی انجام شده است. ابزار تحقیق پرسش‌نامه بوده و دارای 45گویه و 9بُعد بوده است. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ شهروندان شهر قم بود و برای تعیین نمونۀ آماری ، براساس فرمول کوکران 384نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شد. داده‌های جمع‌آوری شده با نرم‌افزار SMARTPLS نسخۀ 3 موردتحلیل قرار گرفت. براساس نتایج به‌دست‌آمده، باتوجه‌به تأیید تأثیر بین متغیرهای مشارکت اجتماعی، عضویت در نهادهای مدنی، اعتماد، روابط اجتماعی گسترده، عضویت در شبکه‌ها، تعهد به ارزش‌های اجتماعی و هنجارهای اجتماعی بر سطح کالای مصرفی و ترکیب آن می‌توان نتیجه گرفت برنامه‌ریزی آموزش و افزایش سرمایۀ اجتماعی، بر نوع و نحوۀ انتخاب کالای مصرفی تأثیرگذار است و با شناخت و دستیابی به این تأثیر و تأثر، در الگوی مصرف مطلوب، موفقیت بیشتری به‌دست می‌آید و درنهایت با این دستاورد این موضوع در سطح گسترده‌تر قابل‌تعمیم و تحقیق مضاعف خواهد بود.

 

چکیده انگلیسی:

The aim of the study was to investigate the impact of social capital on the economic consumption pattern of the citizens of Qom city. This research has been carried out as a survey using the partial least squares structural equation model method. The research tool was a questionnaire and it had 45 items and 1 dimensions. The statistical population of the research was all the citizens of Qom, and to determine the statistical sample, 314 people were selected as a sample based on Cochran's formula. The collected data were analyzed with SMARTPLS software version 3. Based on the obtained results, according to the confirmation of the effect between the variables of social participation, membership in civil institutions, trust, extensive social relations, membership in networks, commitment to social values and social norms on the level of consumer goods and its composition, it can be concluded that planning Education and increasing social capital has an effect on the type and manner of choosing consumer goods, and by recognizing and achieving this effect and impression, in the optimal consumption pattern, more success is achieved, and finally, with this achievement, this issue is on a wider level. It will be generalizable and double research.

منابع و مأخذ:

− ازکیا ، مصطفی ،غفاری ، غلامرضا (1393 ) جامعه شناسی توسعه ، تهران ، نشر کیهان
− افراسیابی، حسین. خرم‌پور، یاسین (1395). بررسی وضعیت مصرف‌گرایی با تاکید بر شهرنشینی در بین جوانان شهر یزد، مطالعه جامعه شناختی شهری، سال هفتم، شماره 21 ، ص 141 – 168
− باکاک، رابرت و تامپسون، کنت (1393). فهم جامعه مدرن، کتاب سوم: اشکال اجتماعی و فرهنگی مدرنیته، مترجم: فیروزمند، کاظم و همکاران، انتشارات آگه، چاپ اول
− بودریار، ژان (1389). جامعه مصرفی: اسطوره‌ها و ساختارها، ترجمه: پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث، چاپ اول
− تاری، فتح اله. غلامی باغی، سعید (1390). تاثیر فرهنگ بر الگوی مصرف در کشور و راهکارهای بهبود آن، علوم اجتماعی، مهندسی فرهنگی، شماره 53 ، ص 75 – 94
− تیموتی ،دالن (1388 ) ، جامعه شناسی مصرف (گردشگری و خرید ) ، ترجمه مهدی حسن آبادی ، علی اصغر سعیدی ، تهران ، نشر جامعه شناسان
− تیموری، ایرج. هادیلی، بهمن. صابری، حامد (1396). مصرف‌گرایی نمادین و جدایی گزینی فضایی در شهر تبریز (مطالعه موردی؛ کوی فردوس ولیعصر)، جغرافیا و توسعه، شماره 47 ، ص 1- 16
خ جمشیدیها، غلامرضا و پرستش، شهرام (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریة عمل پیر بوردیو. دوفصلنامة مطالعات جامعه‌شناختي بهار 1386 ، شماره 30 ، ص 1 – 32
− جهانیان، ناصر (1388). مصرف فراگیر و پایدار در سایه آموزه توسعه اسلامی، فصلنامه اقتصاد اسلامی
− ربیعی، علی و ملکه رفیعی (1395). مطالعهای جامعهشناختی پیرامون مصرفگرایی در میان ساکنان شهر تهران، مجله جامعهشناسی ایران، دوره شانزدهم، شماره 1 و 2 ، ص 144- 166
− ریتزر ، جورج (1395 ) ، مبانی نظریه جامعه شناسی معاصر و ریشه های کلاسیک آن ، ترجمه شهناز مسمی پرست ، تهران ، نشر ثالث
− سبحانی نژاد ، مهدی ، افشار ، عبداله (1389) اصلاح الگوی مصرف با تاکید بر نقش آموزش در مدیریت مصرف انرژی ، معرفت فرهنگی ، سال اول شماره 2 ، ص 155 -170
− شیری، محمد؛ محمود قاضی طباطبایی و همکاران (1394). بررسی نقش عوامل اجتماعی و جمعیتی در تغییرات الگوی مصرف خاوارهای شهری و روستایی ایران، فصلنامه توسعه محلی، دوره هفتم، شماره 1 ، ص1-28
− غلامرضایی ، علی اصغر (1389)، مبانی مصرف گرایی در دنیای جدید و اصول مصرف در اسلام با تاکید بر رسانه ملی ، پژوهشهای ارتباطی ، شماره 61 ، ص 11- 30
− فاضلی ، محمدصادق (1390). مصرف و سبک زندگی، قم، صبح صادق
− قهرودی، زهرا؛ ندا مصزفوی و سمانه افتخاری (1392). الگوی مصرف در چرخه زندگی خانوارهای شهری، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال سیزدهم، شماره 49 ،ص 5 – 26
− کاشانی، حامد (1394). طراحی الگوی سبک زندگی اسلامی و تاثیر آن بر فرایند تصمیمگیری خرید مصرف کننده، پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه، دانشکده حسابداری، رشته مدیریت بازرگانی، استاد راهنما؛ سید علی اکبر افجه و شهریار عزیزی
− محمدپور، احمد؛ صادقي، رسول و رضايي مهدي (1389). روش ‎هاي تحقيق تركيبي به‎ عنوان سومين جنبش روش ‏شناختي: مباني نظري و اصول عملي، جامعه شناسي كاربردي (مجله پژوهشي علوم انساني دانشگاه اصفهان)، دوره 21، شماره 2 (پياپي 38 ) ، ص 77 - 100
− موسوی، یعقوب.، احمدی، طیبه (1392). تاثیر تبلیغات تجاری شهری بر مصرف‌گرایی زنان شهر تهران، فصلنامه تحقیقات اجتماعی- فرهنگی، دوره اول،شماره 4 ،ص 99 - 123
− نیک عهد، مهدی؛ اکبر زارع شاه آبادی و همکاران (1394). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی و اقتصادی بر مصرفگرایی (مورد مطالعه: زنان بالای 15 سال شهر ملایر). فصلنامه جامعهشناسی سبک زندگی، شماره اول ، ص 211 – 244
− Alexander, E.R. (2006). Evaluation in planning: Evaluation and prospect, Ashegata publishing
− Bourdieu ,Pierre (1984) Distinction , A social critique of the judgment of taste , Routledge
− Bourdieu, P. (1986) The Forms of Capital, in John G. Richardson (edt), Handbook of Theory and Research in the Sociology of Education, New York, Greenwald Press.
− Campbell, Collin (2005) the craft Consumer: culture, craft and consumption in a Postmodern Society, in Journal of consumer culture, Vol 5 (1).
− Clark, david (2003) the consumer society and postmodern city, Routledge
− Colman, James, (1990), Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.
− Creswell, J. W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, Second Edition, Thousand Oaks, CA: Sage Publication
− Creswell, J. W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, Second Edition, Thousand Oaks, CA: Sage Publication
− Evans‚ M. (et al) (2006) Consumer Behaviour‚ Sussex:John willy Ltd
− Fischer,Cludes(2003) Succumbing to Consumerism?: Underlying Models in the Historical Clim, University of California, Berkeley.
− Johnson, B. and L. Christensen (2008). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches. Needham Heights: Allyn and Bacon
− Johnson, B. and L. Christensen (2008). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches. Needham Heights: Allyn and Bacon
− Miles, R. (2002). The changing consumer: Markets and meanings, London , Rotledge.
− Peak, Hey, Jin Pan, Zhongdang. (2004). Speading global consumerism: effects of mass media and advertising on consumerism values in china. Mass communication and society, vol. 7,4.
− Putnam, R.D., (1995), The Prosperous Community: Social Capital and Public Life, in: The American Prospect, 4, 13, 11-18.
− Reed- Danhay, Deborah (2005), Locating Bourdieu, Bloomington and Indianapolis, Indiana university Press
− Reed- Danhay, Deborah (2005), Locating Bourdieu, Bloomington and Indianapolis, Indiana university Press
− Story, John (1999) Cultural Consumption and everyday Life. Londden, Arnold Publisher
− Uzgoren, Ergin, Guny, Taner. (2012). The snop effect in the consumption of luxury goods. Department of economics, dumlupinar university, Kutahyapo. box43000, Turkey, procedia-Socioland Behavioral Sciences, 62, 628-637.
− Uzgoren, Ergin, Guny, Taner. (2012). The snop effect in the consumption of luxury goods. Department of economics, dumlupinar university, Kutahyapo. box43000, Turkey, procedia-Socioland Behavioral Sciences, 62, 628-637.