مطالعه آسیب شناسی کلیه و شاخص تغییرات هیستوپاتولوژیک (HAI) در ماهی شانک زرد باله (Achanthopagrus latus) به عنوان بیواندیکاتور اثرات آلاینده ها در خلیج فارس

محورهای موضوعی : فصلنامه زیست شناسی جانوری

زهرا سلیمانی ¹ , نگین سلامات ² , علیرضا صفاهیه صفاهیه ³ , احمد سواری ⁴ , محمدتقی رونق ⁵

1 - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، بخش بافت شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - گروه زیست دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
3 - گروه زیست دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
4 - گروه زیست دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
5 - گروه زیست دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1397/11/23 تاریخ پذیرش : 1397/11/23 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: کلیه, خور موسی, شانک زدرباله, تغییرات هیستوپاتولوژیک,

چکیده مقاله :

آلودگی دریا یکی از مهم ترین نگرانی های کشورهای حوزه خلیج فارس می باشد که مقادیر زیادی از آلاینده ها را دریافت می کند. در این تحقیق، تغییرات هیستوپاتولوژی کلیه ماهی شانک زردباله جمع آوری شده از خورموسی، برای ارزیابی اثرات آلودگی بر روی آبزیان مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه 50 قطعه ماهی شانک زردباله از پنج ایستگاه نمونه برداری در خور موسی شامل :1- پتروشیمی 2- جعفری 3- اسکله نفتی مجیدیه 4- غزاله 5- زنگی، جمع آوری شدند. نمونه های کلیه ماهی شانک زردباله جدا و به مدت 12 ساعت در محلول بوئن تثبیت شدند. سپس نمونه ها بر اساس روش های مرسوم بافت شناسی مورد مطالعه بافتی قرار گرفتند. تغییرات هیستوپاتولوژیکی موجود در نمونه های کلیه شامل اتساع مویرگ های گلومرولی، کاهش فضای ادراری، افزایش تجمعات ملانوماکروفاژی، انسداد لومن لوله های ادراری، دژنرسانس لوله ها و نکروز بود. شاخص تغییرات هیستوژپاتولوژی (HAI) بر اساس فراوانی ضایعات بافتی مشاهده شده در کلیه ماهی ها تعیین شد. بیشترین میزان HAI بافت کلیه ماهی شانک در ایستگاه پتروشیمی مشاهده شد (05/0 > p). کمترین مقدار HAI مربوط به خور زنگی بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد تغییرات هیستوپاتولوژی کلیه در ماهی شانک زدرباله تحت تاثیر آلودگی خورموسی ایجاد شده و میزان این تغییرات ارتباط نزدیکی با مقدار آلودگی محیطی دارد.

چکیده انگلیسی:

Marine pollution is one of the main concerns of countries surrounding the Persian Gulf, which receives a great deal of contaminations. In this study, the histological alterations of kidney in Achanthopagrus latus collected from Musa creek were used to evaluate the effects of pollution on the aquatic organisms. In the present study, 50 A. latus were collected from five sampling stations in Musa creek including 1. Petrochemical, 2. Jaafari, 3. Majidieh, 4. Ghazaleh, and 5. Zangi. The kidneys of the fishes were separated and fixed in Bouin‘s solution for 12 h. The samples were then studied based on the routine histological methods. The histopathological changes in the kidneys of A. latus included glomerular dilatation, reduction of urinary space, melanomacrophages aggregations, occlusion of tubular lumen, tubular degeneration and necrosis. Histopathological Alteration Index (HAI) was determined based on the frequency of pathological changes in kidney of the fishes. The highest level of HAI for kidney of A. latus was observed at the Petrochemical station. The lowest level of HAI was related to Zangi station. The results of present study showed that the histopathological alternations of kidney in Achantopagrus latus are caused by the Musa creek contamination and there is close relation between the amount of these alterations and the environmental pollution.

منابع و مأخذ:

1.  بابادی، ص.، 1390. تجمع زیستی جیوه در برخی از بافت­های ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) : مقایسه­ی محیط طبیعی با شرایط آزمایشگاهی، پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر. 75  صفحه.

2. عبدالله­پور،  ف.، 1389. مطالعه مقایسه­ای تجمع فلزات سنگین (کادمیوم، کبالت، مس، نیکل وسرب) در رسوبات و گونه­های غالب ماهیان خوریات موسی، پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر. 86 صفحه.

3. عصار، م.، 1388. بررسی تجمع زیستی جیوه و متیل جیوه در ماهی شبه شوریده در خوریات ماهشهر، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر. 97 صفحه.

4. فقیری، ا.، 1388. پایش زیستی فلزات سنگین (جیوه، مس، سرب) در بندر امام خمینی (ره) با استفاده از صدف دوکفه­ای Crassostrea gigas، پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر. 98 صفحه.

5. گرویی، ح.، جمیلی، ش.، رستمی، م.، 1387. اثر سمیت حاد سولفات آلومینیوم بر بافت آبشش ماهی کلمه (Rutilus rutilus). پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، شماره 79، صفحات 196-193.

6. گودرزی، م.، اسماعیلی ساری، ع.، ساداتی پور، م. و پوری، ق.، 1385. اندازه­گیری میزان جیوه ناشی از صنایع کلرالکالی در رسوبات منطقه بندر امام. هفتمین کنگره بین المللی مهندسی عمران، 9 صفحه.

7. Camargo M.M.P., Martinez C.B.R., 2007. Histopathology of gills, kidney and liver of a Neotropical fish caged in an urban stream. Neotropical Ichthyology, 5(3): 327-336.

8. Dezfuli B.S., Simoni E., Giari L., Manera M., 2006. Effects of experimental terbuthylazine exposure on the cells of Dicentrarchus labrax (L.). Chemosphere, 64: 1684–1694.

9. EUROSTAT., 2000. The Statistical Office of the European Union. European Parliament Fact Sheet 4.2.5 Fisheries Policy. In: www.europarl. eu. int/ factsheets 4_2_5 fi.htm.

10. Floodgate G.D., 1995. Some environmental aspects of marine hydrocarbon bacteriology, Aquatic Microbial Ecology, 9: 3-11.

11. Giari L., Simoni E., Manera M., Dezfuli B.S., 2008. Histo-cytological responses of Dicentrarchus labrax (L.) following mercury exposure. Ecotoxicology Environmental Safety, 70: 400–410.

12. Manera M., Serra R.,  Isani  G.,  Carpene  E., 2000. Macrophage aggregates in gilthead sea bream fed copper, iron and zinc enriched diets.  Journal of Fish Biology, 57: 457–465.

13. Oliveira Ribeiro C.A., Belger L., Pelletier E., Rouleau C., 2002. Histopathological evidence of inorganic mercury and methyl mercury toxicity in the arctic charr (Salvelinus alpines). Environmental Research, 90: 217–225.

14. Oliveira R.C.A., Fanta E., Turcatti N.M., Cardoso R.J., Carvalho C.S., 1996. Lethal effects of inorganic mercury on cells and tissues of Trichomycterus brasiliensis. Biocell, 20(3): 171-178.

15. Peebua P., Kruatrachue M., Pokethitiyook P., Kosiyachinda P., 2006. Histological Effects of Contaminated Sediments in MaeKlong River Tributaries, Thailand, on Nile tilapia, Oreochromis niloticus. Sciences Asia, 32: 143-150.

16. Safahieh A., Abdolahpur Monikh F., Savari A., Doraghi A., Ronagh M.T., 2014.  Spatial and seasonal variations of heavy metal concentration in sediment, Musa estuary (Persian Gulf).  Indian Journal of Geo-Marine Sciences, 43: 849-857.

17. Silva A.G., Martinez C.B.R., 2007. Morphological changes in the kidney of a fish living in an urban stream. Environmental Toxicology and Pharmacology, 23: 185–192.

18. Srivastava S.K., Tiwari P.R., Srivastav A.K., 1990. Effects of chlorpyrifos on the kidney of freshwater catfish Heteropneustes fossilis.  Bulletin of Environmental Contamination. Toxicology, 45: 748–751.

19. The S.J., Adams S.M., Hinton D.E., 1997. Histopathologic biomarkers in feral freshwater fish populations exposed to different types of contaminant stress. Aquatic Toxicology, 37: 51–70.

20. Torabi Delshad S., Mousavi S.A., Rajabi Islami H., Pazira A., 2012. Mercury concentration   of the whitecheek shark, Carcharhinus dussumieri (Elasmobranchii, Chondrichthyes), and its relation with length and sex. Pan-American Journal of Aquatic Sciences, 7: 135-142.