بررسی شاخص‌های رشدی ارقام لوبیا قرمز تلقیح شده با ریزوبیوم و باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه (PGPR)

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

مهراب یادگاری ¹ , قربان نورمحمدی ² , هادی اسدی رحمانی ³

1 - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر کرد.
2 - استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی تهران. واحد علوم و تحقیقات.
3 - استادیار مؤسسه تحقیقات خاک و آب تهران.

تاریخ دریافت : 1387/02/25 تاریخ پذیرش : 1387/12/13 تاریخ انتشار : 1388/06/01

کلید واژه: لوبیا, باکتری&rlm, های تنظیم&rlm, کننده رشد گیاه, ریزوبیوم,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات تلقیح لوبیا قرمز با سویه‌های مختلف باکتریRhizobium leguminosarum biovar phaseoli توأم با باکتری‌های افزاینده رشد (PGPR) بر تعدادی از شاخص های رشد و نمو و تعیین بهترین ترکیب باکتری- رقم، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های تصادفی در دو سال زراعی 1385 و 1386 در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. عوامل آزمایشی شش سویه باکتری Rb-133، Rb-136،Rb-133 ×آزوسپیریلیوم، Rb-136×آزوسپیریلیوم، Rb-133×سودوموناس، Rb-136 × سودوموناس توأم با تیمار بدون تلقیح بدون کود (شاهد) و تیمار کودی (100 کیلوگرم در هکتار اوره) در کرت های اصلی قرار گرفتند. آزوسپیریلوم و پسودوموناس به عنوان تنظیم کننده تثبیت نیتروژن در کنار ریزوبیوم به‌کار رفتند. سه رقم لوبیا قرمز به نام‌های اختر، گلی و صیاد در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان دادند که در خصوص صفت وزن دانه در گیاه، وزن غلاف در گیاه، درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، درصد نیتروژن اندام هوایی گیاه در زمان برداشت، درصد نیتروژن خاک موجود درکرت های آزمایشی در زمان برداشت و وزن خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ ها بین تیمارهای اصلی به‌کار رفته در این آزمایش اختلاف معنی دار وجود دارد. هم چنین در مورد صفات شاخص برداشت، نسبت وزنی اندام هوایی به ریشه، درصد نیتروژن اندام هوایی تفاوت معنی دار در دو سال آزمایش بین ارقام به‌کار رفته در این تحقیق دیده شد. باکتری‌های تنظیم کننده رشد به‌کاررفته در این تحقیق منجر به افزایش در صفات برآورد شده گردیدند به طوری که در غالب موارد ارقام تلقیح شده توأم با ترکیب Rb136× سودوموناس بیشترین (28 گرم در گیاه وزن دانه، 35گرم در گیاه وزن غلاف، 6/923 کیلوگرم در هکتار عملکرد پروتئین دانه، 7 درصد نیتروژن اندام هوایی، 71 گرم وزن ماده خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ‌ها) و تیمارهای شاهد (بدون کوددهی، بدون تلقیح) کمترین میزان صفات برآورد شده را دارا بودند.

چکیده انگلیسی:

The effect of co-inoculation with plant growth promoting Rhizobacteria (PGPR) and Rhizobium on yield and yield components of red bean, Phaseolus vulgaris L. cultivars was investigated in agricultural research station of Islamic Azad university of Shahrekord during 2006-2007. The experiment was done in split plot in the basis of randomized complete block design in three replications. Six strains of Rhizobium and a nitrogen fertilizer treatment were considered as the main factor and three red bean cultivars (Akhtar, Gholi, and Sayyad) were as the sub factors. PGPR strains of Pseudomonas fluorescens P-93 and Azospirillum lipoferum S-21 as well as two highly effective Rhizobium strains were used in this study. Common bean seeds of three cultivars were inoculated with Rhizobium singly or in  combination with PGPR to evaluate their effect on growth characters. Results indicateed that soil beneficial bacteria can positively affect symbiotic performance of Rhizobia. A significant variation of plant growth in response to inoculation with Rhizobium strains was observed. Treatment with PGPR significantly increased number of pods per plant, number of seeds per pod, weight of seeds per plant, weight of pods per plant, total dry matter in R6 stage as well as seed yield and protein content. Co-inoculation with Rhizobium and PGPR caused a significant increase in the yield and yield components. The results showed that all treatments of bacteria increased yield. However, strains Rb-136 with Pseudomonas fluorescens P-93 caused the highest seed yield, number of pods per plant, weight of 100 seed, number of seeds per pod and seed protein yield. 

منابع و مأخذ:

1.              مدیر شانه چی، م.1371. تولید و مدیریت گیاهان علوفه‏ای. انتشارات آستان قدس رضوی،235-232.

2.              یادگاری، م.، غ. اکبری وج. دانشیان.1382. اثرات تلقیح چهار سویه باکتری بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در شرایط آب و هوایی کرج. مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های زراعی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، جلد1، شماره 1، ص. 93-109.

3.     Asadi Rahmani, H., and Rastin, N. S. 2000. Prediction of the necessity of soybean inoculation based on the numbers of Bradyrhizobium japonicum. Ninth Congress of African Association for Biological N₂ Fixation, 65.

4.     Bremer E., and Kessel, C. V. 1990. Selection of leguminosarum strains for lentil under growth room and field condition.Plant and Soil 121:47-56.

1. Dey. R., Pal, K. K., Bhatt, D. M., and Chauhan, S. M. 2004. Growth promotion and yield enhancement of peanut (Arachis hypogaea L.) by application of plant growthpromoting Rhizobacteria. Microbiological Research 159: 371-394.


2. Galal, G. M. 1997. Dual inoculation with strains of Bradyrhizobium japonicom and Azospirillum brasilense to improve growth. Biology and Fertility of Soils 24: 317-322.


3. Gray, E. J., and Smith, D. L. 2005. Intracellular and extra cellular PGPR: commonalities and distinctions in the plant-bacterium signaling processes. Soil Biology Biochemistry 37: 395-410.


4. Hungria, M., and Bohrer, T. R. J. 2000. Viability of nodulation and dinitrogen fixation capacity among soybean cultivars. Biology and Fertility of Soils 31:45-52.


5. Maingi, J. M., Shisanya, C. A., and Gitonga, N. M. 2001. Nitrogen fixation by common bean (Phaseolus vulgaris L.) in pure and mixed stands in semiarid south – east Kenya. European Journal of Agronomy 14:1-12.

10.Ravi, S., Gadagi, P. U., Krishna, K. J. H., and Tongmin S. A. 2004. The effect of combined Azospirillum inoculation and nitrogen fertilizer on plant growth promotion and yield response of the blanket flower Gaillardia pulchella. Scientia Horticulture 100: 323–332.

11.Rodriguez –Navarro. D. N., Buendia, A. M., Camacho, M., and Lucas, M. M. 2000. Characterization of Rhizobium spp. bean isolates from southwest Spain. Soil Biology and Biochemistry 32: 1601 –1613.

12.Senevirante, G., Vanholm, L. H. J., and Ekanayake, E. M. H. G. S. 2000. Agronomic benefits of rhizobia inoculants use over nitrogen fertilizer application in tropical soybean. Field Crops Research 68: 199-203.

13.Tilak, N., Ranganayaki, F., and Manoharachari, C. 2006. Synergistic effects of plant-growth promoting Rhizobacteria and Rhizobium on nodulation and nitrogen fixation by pigeon pea (Cajanus cajan). European Journal of Soil Science 57: 67–71.

14.Vederia, L. B., Pastorino, G. N., and Balatti, P. A. 2001. Incompatibility may not be the rule in the sinorhizobium fredii –soybean interaction. Soil Biology and Biochemistry 33: 837-840.

15.Vessey, J. K. 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizers. Plant Soil 255: 571-586.