تعیین فاصله ایزولاسیون مناسب به منظور تولید بذر استاندارد پنبه رقم مهر در استان اردبیل

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

سیدیعقوب سیدمعصومی ¹ , حسن سروی ²

1 - عضو هیأت علمی بخش تحقیقات علوم زراعی - باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
2 - محقق بخش تحقیقات علوم زراعی - باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

تاریخ دریافت : 1395/04/01 تاریخ پذیرش : 1395/09/12 تاریخ انتشار : 1395/08/01

کلید واژه:  نشانگر,  دگرگشنی,  تلقیح,  برگ اکرا,  برگ قرمز,

چکیده مقاله :

چکیده این پژوهش به منظور تعیین مناسب ترین فاصله ایزولاسیون در مزارع تکثیر بذر پنبه به مدت دو سال زراعی و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان اجرا گردید. رقم مهر رقم رایج در منطقه به عنوان رقم والد مادری یا تلقیح شونده و دو رقم اکرا برگ قرمز و برگ اکرا به عنوان والد پدری یا تلقیح کننده در نظر گرفته شد. ارقام نشانگر از هر دو طرف با والد مادری به فواصل 80، 160، 240 و 320، 400، 800، 1600 و 3040 سانتیمتر کاشته شدند. در سال دوم بذور به دست آمده از رقم پایه مادری، به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار کشت شده و پس از سبز شدن و رسیدن به مرحله 6 برگی، تعداد کل بوته ها و بوته های دگرگشن شده شمارش و در نهایت درصد دگرگشنی برای فواصل مختلف ایزولاسیون محاسبه گردید. میانگین درصد دگرگشنی در فواصل مختلف ایزولاسیون در هر دو نشانگر همچنین فواصل ایزولاسیون و اثرات متقابل آنها اختلاف معنی داری با همدیگر نشان دادند. میزان دگرگشنی در فاصله ایزولاسیونی 80 سانتیمتری والد مادری از والد پدری برگ پهن قرمز و برگ قرمز اکرا به ترتیب 11 و 5/4% بود. در مجموع برای هر دو والد پدری برگ پهن قرمز و برگ قرمز اکرا در فاصله ایزولاسیونی 80 سانتیمتری بیشترین میزان دگرگشنی اتفاق افتاده ولی در فواصل ایزولاسیونی 80 سانتیمتر تا 400 سانتیمتر، میزان دگرگشنی به شدت کاهش یافته و صفر رسید. نتایج بدست آمده وجود میزان ناچیز دگرگشنی در پنبه را تأیید کرده و ایده مناسبی را برای پژوهشگران در تولید بذور هیبرید و همچنین تولیدکنندگان بذر پنبه ارایه می نماید که با رعایت فاصله ایزولاسیونی حداکثر 4 متر بین ارقام مختلف می توان با اطمینان کامل بذر خالص و استاندارد تولید کرد.

چکیده انگلیسی:

The current study was carried out to determine the most appropriate isolation distance in seed production cottom farms in two cropping years at Moghan agricultural Research Station. Cotton cv. Mehr as conventional cultivar in this region was cosidered as female parent cultivar or pollen receptive and Red leaf and Okra leaf cultivars were considered as male parent or pollinator. The marker genotypes were planted with distances of 80, 160, 240, 320, 400, 800, 1600 and 3040 cm from both side with mathernal parent. Seeds obtained from female parent cultivar were grown in the second year in factorial experiment with randomized complete block design in four replications and after growing in six-leaved stage the total number of plants and out-crossing plants were counted and percentage of outcrossing were calculated for different isolation distances. The out crossing percentage average in isolation different distances and their interactions in both markers showed significant difference. Out-crossing rate in 80cm isolation distance between female parent with Red leaf and red Okra leaf male parents were 11 and 4.5%, respectively. Totally  in both Red and red Okra leaf male parents in 80 cm of isolation distance maximum out-crossing happened but in 80 to 400cm distances it was reduced extremely and teneded to be zero. Results are showing low rate of out-crossing in cotton and giving good idea for researchers in hybrid seed producers to consider maximum 4 cm of isolation distance getting net and standard cotton seed.