ارزیابی بیلان انرژی در زراعت جو دیم (Hordeum vulgar L.) استان آذربایجان غربی

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

داریوش تقوی ¹ , جلیل اجلی ² , علیرضا ولدیانی ³ , ایرج فتاحی ⁴

1 - فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
3 - دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پوترا مالزی
4 - فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

تاریخ دریافت : 1386/04/12 تاریخ پذیرش : 1386/06/16 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: آذربایجان غربی, نهاده, جو دیم, کارایی انرژی, ستاده,

چکیده مقاله :

هدف اصلی مدیریت اکوسیستم های کشاورزی رساندن جریان انرژی و مواد مصرفی انسان به حداکثر است. این بررسی به منظور ارزیابی کارایی انرژی محصول زراعی جو دیم در استان آذربایجان‌غربی، با روش عملیات میدانی و تکمیل پرسشنامه توسط کشاورزان جوکار و استفاده از داده‌های موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان انجام گرفت. در این مطالعه کلیه داده‌ها اعم از نهاده و ستاده با روش‌های علمی موجود به میزان‌های معادل انرژی تبدیل و سپس کارایی انرژی (نسبت انرژی تولیدی به مصرفی) محاسبه گردید. میزان انرژی عوامل و نهاده های به کار برده شده در این مزارع 79/5923 هزار کیلوکالری در هکتار و میزان انرژی تولیدی (ستاده)، محصول زراعی جو 16/7644 هزار کیلوکالری در هکتار برآورد گردید. میزان کارایی انرژی (نسبت ستاده به نهاده) برای این محصول 22/1 به دست آمد. داده ها نشان می‌دهد که بیشترین انرژی مصرفی در کشت این محصول در استان آذربایجان غربی مربوط به مصرف کودهای شیمیایی و انرژی مصرفی ماشین‌آلات است که با مدیریت صحیح می‌توان مصرف نهاده‌ها را کاهش و کارایی را افزایش داد.

چکیده انگلیسی:

The main goal of management of agricultural ecosystems is to maximize the energy flew and human’s artificial inputs. This investigation was conducted in order to evaluation of economical efficiency and crop energy of dry farming barley in Azarbayejan-e-Sharqiprovince. Information and data were obtained from barley farmers and Jihad-e- Agriculture organization of the province. In this study, routine scientific methods were used to change input and output data to their equal quantities and then energy efficiency (ratio of produced energy to consumed energy) was calculated. The rate of inputs engaged in these fields was 5923.79 kcal/ha and the rate of produced energy was computed 7644.16 kcal / ha. The rate of energy efficiency (the ratio of out put / input) was 1.22 for this crop. Results revealed that most used energy in barley cultivation belonged to fertilizers and machinery energy, so consumption of the energy can be reduced and the energy efficiency can be increased for correct management.

منابع و مأخذ:

1ـ آستارایی، ع. ر.، ع. کوچکی. 1375. کاربرد کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 194 صفحه.

2ـ پورصالح، م. 1354 . غلات . انتشارات دانشگاه تهران، 142 صفحه.

3ـ حسن زاده قورت تپه، ع.، د. مظاهری. 1370. ارزیابی بیلان انرژی در سه مزرعه گندم، سیبزمینی و برنج در منطقه فلاورجان اصفهان. چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، صفحه328.

4ـ حسن‌زاده قورت‌تپه، ع.، 1. قلاوند، م. ر. احمدی و س. خ. میرنیا. 1380. بررسی تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه برراندمان انرژی ارقام آفتابگردان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال هشتم، شماره2، صفحات 78 ـ 67.

5ـ حیدرقلی نژادکناری، م. و ع. حسن‌زاده قورت تپه.1382. ارزیابی بیلان انرژی زراعت گندم دیم در استان مازندران. مجله پژوهش و سازندگی شماره 58، صفحات 65-63.

6ـ خدابنده ، ن. 1376. غلات. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 177 صفحه.

7ـ کوچکی، ع. و م. حسینی. 1368. سیر انرژی در اکوسیستمهای کشاورزی. انتشارات جاوید، 227 صفحه.

8ـ کوچکی، ع. و م. حسینی. 1373. کارایی انرژی در اکوسیستمهای کشاورزی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 317 صفحه.

9ـ محمدی، م. 1378. اثر فاصله ردیفهای کاشت و میزان بذر بر عملکرد دانه و جو در شرایط دیم. نهال و بذر، جلد 15 شماره1، صفحات24-17.

10ـ ولدیانی، ع. ر. ، ع. حسن‌زاده قورت‌تپه. و ر. ولدیانی. 1384. ارزیابی بیلان انرژی در مزارع تکثیر بذر ارقام دیم گندم آذربایجان شرقی و تأثیر آن بر محیط زیست. مجله دانش کشاورزی، جلد 15 شماره2، صفحات 13-1.

11- Anonymous. 2004. Cereal improvement annual program 2003. I CARDA, Aleppo, Syria.

12- Bayliss – Smith, T.P. 1991. The ecology of agricultural systems. Cambridge University press. 381pp.

13- Blamy, K. D. C., and J. Chapman. 1981. Protein, oil and energy yield of sunflower as affected  by  N  and P fertilization. Agron. J.73:583-587.

14-Dahiphale, V.V., and K.R. Pawar. 1992. Studies on energy requirement of  rabi sunflower  crop  production. J. Maharashtra  Agric  Univ.17:443-445.

15-Dick, W.A., and D. M. V. Doven. 1985. Continuous tillage and rotation, combination effects on corn, soybean and oat yield. Agron. J. 77: 459-465.

16- Goswami, D. Y. 1986. Alternative energy in agriculture. Vols. I and II. CRC Press. 407pp.

17- Hunt, D.R. 1990. Farm power and machinery management. Aiwa University Press. 750 pp.

18- Hulsbergen, K. J., B. Feil, S. Biermann, G.W. Rathke, W.D. Kalk, and W. Diepenbrock. 2001. A method of energy balancing in crop production and its application in a long – term fertilizer trail. Agric. Ecosys and Environ. 86(3): 303-321.

19- Pearson, C. J. 1992. Ecosystems of the world. Vol. 18. Field Crop Ecosystems. Elsevier. 46:103 – 109.

20-Peterson, W.R., D.T. Walters, R.J. Suplla, and R.A. Olson. 1990. Irrigated crop rotation for energy  conservation: A Nebraska case study. J.Soil, Water  Conserve. 45:584-588.

21- Pimental, D., G. Bevadi and S. Fast. 1983. Energy efficiency of farming system: Organic and conventional agriculture. Agric. Ecosyst. Environ. 9: 353-372.

22- Rasmusson, D. C. 1985. Barley . American society of Agronomy . 677 south segoe road . Madison , Wisconsin 53711. USA .

23- Schroll , H . 1994 . Energy-flow and ecological sustainability in Danish Agriculture , Ecosystems and Environmental . 51 : 301-310.

24- Tripathi , R . S., V. K. Sah. 2001. Material and energy-flow in high- hill, mid hill and Village farming systems of Garhwal Himalaya, Agric, Ecosys and Environmental . 86 (1) : 75 - 91 .