بررسی روابط صفات زراعی با شاخص GMP عملکرد کلزا از طریق تجزیه علیت متوالی
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعیحامد بالسینی 1 , جلال صبا 2 , سلیمان جمشیدی 3 , محمد صالحی 4
1 - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - عضو هیئت علمی و استادیار اصلاح نباتات دانشگاه زنجان
3 - دانشجوی دکتری رشته بیماری شناسی گیاهی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
4 - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی
کلید واژه: کلزا, گزینش, مقاومت به خشکی, شاخصGMP, تجزیه علیت متوالی,
چکیده مقاله :
اصلاح غیر مستقیم GMP عملکرد روغن در شرایط فاقد تنش از طریق افزایش تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین و کاهش وزن هزار دانه و در محیط واجد تنش نیزاز طریق افزایش تعداد دانه در خورجین، تعداد کل خورجین و درصد روغن به منظور بررسی روابط علت و معلولی صفات زراعی در شرایط فاقد و واجد تنش کمبود آب باشاخص GMP، آزمایشی در سال زراعی 82- 1381 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده زنجان انجام گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده طرح بلوکهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود که آبیاری با دو سطح عدم آبیاری (وجود تنش) و آبیاری کافی (فقدان تنش) و رقم کلزا در 16 سطح ، فاکتورهای آزمایش بودند. نتایج تجزیه علیت متوالی نشان داد که در گزینش تحت شرایط فاقد تنش در جهت اصلاح برای شاخص GMP عملکرد دانه باید به دنبال تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین بیشتر و وزن هزار دانه کمتر بود. البته به علت روابط و همبستگی بین این سه صفت با همدیگر لازم است آنها را در تعادل با هم مورد نظر قرار داد. هم چنین در جهت اصلاح برای شاخص GMPعملکرد دانه در شرایط واجد تنش نیز باید به دنبال تعداد دانه در خورجین و تعداد کل خورجین بیشترو تعداد روز تا گلدهی کمتر بودامکان پذیر است
In order to study of cause and effect relationships of agronomic characters in water stress and water non-stress conditions with Geometric Mean Productivity index (GMP), a research was conducted in experimental field of agriculture faculty of zanjan university in the year 2003. In use experimental design was split block design based RCBD with three replications that irrigation with two levels (water non - stress and water stress) and rapeseed variety in sixteen levels were experimental factors. The results of sequential path analysis indicated that for selecting under water non-stress conditions in order to breeding for grain yield GMP, increase of number of branches and siliqua per plant and decrease of 1000-grain weight was necessary. Due to relationship of these three characters, it is necessary to put them in equilibrium together. Also for selecting under water stress conditions, increase of seeds per siliqua and siliqua per plant and decrease of days to flowering. was necessary. Indirect breeding for oil yield GMP in water non-stress conditions was possible by breeding to increase branches number and siliqua per plant and to decrease of 1000-grain weight and, in under water stress conditions by breeding to increase of seeds per siliqua, siliqua per plant and oil content.
1- تاری نژاد، الف . 1377 . ارزیابی واکنش لاینهای حاصل از توده های بومی گندم پاییزه به شرایط آبی و تنش خشکی. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی ، دانشگاه تبریز .
2- سنجری، الف ، ق .1377 . ارزیابی تحمل به تنش خشکی و پایداری عملکرد ارقام و لاین های گندم در منطقه نیمه خشک کشور. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 243- 244 .
3- شهیدی، الف . و ک . فروزان . 1375 . زراعت کلزای پاییزه . شرکت توسعه وکشت دانه های روغنی.
4- فرشاد فر، ع . 1379 . انتخاب برای مقاومت به خشکی در لاینهای گندم نان . مجله علمی- پژوهشی علوم و صنایع کشاورزی : جلد 14. شماره 2. صفحات 160 – 170.
5- قاجار سپانلو، م . سیادت ، ح . میر لطیفی، م . و س . خ . میر نیا . 1379 . اثرقطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد وکارایی مصرف آب و مقایسه چند شاخص مقاومت به خشکی در چهار رقم گندم . مجله خاک و آب . جلد 12 . شماره 10. صفحه 64-75 .
6- نورمند موید، ف. م ، ع . رستمی و م ، ر قنادها . 1377 . تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی درگندم نان. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. صفحه 242 – 243.
7-Arthamwar, D.N., V.B. Shelke and B.S. Ekshinge.1995.Correlation and regression studies in mustard. Journal of Maharashtra Agricultural Universities. 20 : 2,237 – 239.
8-Fernandez, G. C. I.1992.Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance.IN : C.G. Kuo (eds), Adaptation of food crops to temperature and water stress. Proc. of an Internat. Symp. Taiwan.13-18.Aug.Asian Veget. Res. And Develop Center.
9-Habir Singh, K.P. Sing S.D. Jarwal T. Sigh T.S. Tonk A. S. Faroda and H. Singh .1989.Water production function for Indian Rape. Journal of Oilseeds Research.6:2 , 316 –321.
10-Karamanos, A. j. and A.Y. Papatheohari.1999.Assessment of Drought resistance of crop genotype by means of the water potential Index.Crop Sci. 39:1792–1797.
11-Khehra, M.K. and P. Singh.1988.Sensitivity and performance of Some Brassica napus genotypes in stress and non-stress environments.Crop Improvement,15:2, 209 – 211.
12- Li, C.C . 1965.The concept at Path – Coefficient and its impact On population genetics . Biometrics . 12 : 190 -210 .
13-Lebowitz, R.J.1988. The heritability of seedling stage drought Resistance in rape and its relationship to seedling root morphology.Dissertation Abstracts International B Sciences and Engineering,48: 8,2148B–2149B;63 PP.
14-Mingeau, M.1974.Performance of spring rape during drought Information Technique No.
36 , 1 – 11 .
15-Mohammadi, S. A., B.M. Prassana and N.N. Singh .2003. Sequential path model for
determining interrelationship among grain Yield and related characters in maize. Crop Sci .43:1690–1697.
16-Ozer, H., E. Oral and U. Dogru.1999.Relationships between yield and yield component
on currently improved spring rapeseed cultivars. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 23:6, 603–607.
17-Pannu, R.K., D.P Singh P. Singh V.P. Sangwan and B.D. Chaudhary.1992. Effect of Moisture stress on growth,partitioning of biomass and harvest index of oilseed brassicas .Crop Research Hisar, 5 : Supplement, 31–43.
18-Zajac, T., J. Bieniek R. Witkowicz and M. Gierdziewicz.1998. Individual share of yield components in winter oilseed rape yield formation. Rosliny Oleiste ,19: 2,413 – 422.
_||_