بررسی اثر تیمارهای سولفوریک اسید، جیبرلیک اسید و دما بر جوانه زنی بذر سیکاس (Cycas revolute L.)

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

یعقوب حجتی ^{1 *} , روح انگیز نادری ² , علی فرامرزی ³ , جعفر قلی پور ⁴

1 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
2 - استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشکده باغبانی و گیاه پزشکی گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران
3 - دکتری تخصصی اکولوژی کشاورزی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
4 - کارشناس ترویج جهاد کشاورزی شهرستان میانه

تاریخ دریافت : 1386/07/11 تاریخ پذیرش : 1386/10/13 تاریخ انتشار : 1386/11/01

کلید واژه: جوانه زنی, دما, بذر سیکاس, سولفوریک اسید, جیبرلیک اسید,

چکیده مقاله :

سیکاس گیاهی با قدمت طولانی بوده و با داشتن برگ های شانه ای زیبا، امروزه از گیاهان زینتی پر طرفدار در علم باغبانی و طراحی محیط به شمار می رود، از آن جا که تنها شیوه تکثیر تجاری این گیاه از طریق بذر بوده و بذرهای آن به دلیل داشتن چندین ساز وکار خفتگی نظیر پوسته سخت و مواد بازدارنده، جوانه زنی کند و نا منظمی دارند. بنابراین تعیین ترکیب تیماری مناسب جهت تسریع دوره پس رسی و یا کاهش مدت زمان جوانه زنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی طی سال های 84-83 انجام گرفت. بذرهای تازه برداشت شده سیکاس از رامسر تهیه و بعد از تست شناورسازی و اطمینان از قوه نامیه آن ها در معرض دو تیمار دمایی 5 و22 درجه سانتی گراد به مدت 24 هفته قرار گرفتند. بعد از اتمام تیمارهای دما، بذرها تحت تیمارهای جیبرلیک اسید 200 و 100 میلی گرم در لیتردر مدت زمان 0 ،24، 48 و72 ساعت به همراه تیمار اسید سولفوریک 15مولار با مدت زمان 0، 15، 30 و 45 دقیقه قرار گرفتند. بعد از اعمال تیمارها، بذرها در عمق 5/1 سانتی متری از ماسه ی شسته شده کشت شدند و در دمای 20/28 درجه سانتی گراد (شب/ روز) در زیر مه افشان قرار داده شدند و میزان قوه نامیه بذرها و جوانه زنی آن ها از روز دوم تا روز نودم ثبت شد. نتایج نشان داد که92 درصد از بذرهایی که در دمای 5 درجه سانتی گراد نگهداری شده بودند قوه نامیه خود را حفظ نمودند، در صورتی که بذرهای تحت دمای22 درجه سانتی گراد تنها 42 درصد زیوایی داشتند. تیمارجیبرلیک اسید و سولفوریک اسید تأثیر قابل توجهی بر جوانه زنی بذرها نشان دادند، به طوری که با افزایش غلظت این دو ماده و مدت زمان تیمار، میزان جوانه زنی و سرعت جوانه زنی افزایش یافت و بالاترین میزان جوانه زنی را تیمار جیبرلیک اسید با 200 میلی گرم در لیتر و مدت 48 ساعت نشان داد و در تیمار سولفوریک اسید بالاترین درصد جوانه زنی در مدت زمان 30 دقیقه مشاهده شد. درکل بالاترین درصد جوانه زنی، در بذور انبار شده در دمای 5 درجه سانتی گراد که در معرض تیمار جیبرلیک اسید 200 میلی گرم در لیتر به مدت 48 و تیمار سولفوریک اسید به مدت 30 دقیقه قرار گرفته بودند، مشاهده شد.

چکیده انگلیسی:

Cycas revolute is one of the most primitive living seed plants of subtropical landscapes. There is substantial demand for ornamental leaf trade due to their attractive shape and long shelf life. Seeds of most commonly cultivated Cycas species is now available. Fast and uniform seed germination is essential because of relatively rapid loss of seed viability of Cycas duo to delayed seed germination. Some dormancy mechanisms contribute to delayed seed germination including: inhibitors, thick and very hard sclerotesta, and immature embryo at the time of seed abscission. An experiment was conducted as a factorial in compeletely randomized design in order to study the effect of growth regulators and temperature storage on embryo development and germination of Cycas seeds. Seeds were stored at 5 and 22˚C for 24 weeks and subsequently were treated with H2SO4 (15M) for 0, 15, 30 and 45 minutes followed by 100 and 200 ppm of GA3 for 0, 24,48 and 72 hours. Seeds then were planted in trays filled with coarse and were placed in greenhouse with 28 /20˚C (day/night) under mist system. The results indicated that 92 % of seeds survived at 5˚C, but only 42% of stored seeds at 22˚C were alive after 24 weeks. Gibberellic acid and Sulfuric acid treatments had showed considerable effect on seed germination and their higher concentrations and longer exposure time increased germination rate and speed. Seed treatment with 200 mg/lit. Gibberellic acid for 48 hours and Sulfuric acid (15 M) for 30 minutes resulted in optimal germination rate of stored seeds at 5˚C for 24 weeks.

منابع و مأخذ:

1. Anonymous. 2004. The plants database, version 3.5. USDA Natural Resources Conservation Service. URL: Http:// plants.usda.gov (Accessed 30 dec2004).


2. Baskin, J. M. and C. Cbaskin. 1984. Germination Physiology of an eastern deciduous forest herb Stylophorum diphyllum. Amer. Midland Natur. 11:390-399.


3. Baskin, C. 2001. Seeds: ecology, biogeography and evolution of dormancy and germination. San Digo (CA): Academic Perss.66 P.


4. Bewley, J. D. and M. Black. 1978. Physiology and biochemistry of seed in relation to germination. Vol. 1. Development, germination and growth Springer-Versa, Berlin.


5. Browen, R. F. and D.G. Mayer. 1986. Problems in applying Thornley model of germination .Ann. Bot. 57:49-53.


6. Brown, C. l. 1966. Growth and development of Zamia embryos in vitro. Amer. Soc. Plant Physiol. Southern Sec., Proc. Assoc. Agric. Workers (ASAW), Jackson, Mo.P 283. (Abstr)


7. De Silva, B.L. T. and M.S. Tambiah. 1952. A contribution to the life history of Cycas rumphii Miq. Ceylon J Sci. 12:223-249.


8. Dehgan, B. and B. Schutzman. 1983. Effect of H₂SO₄ and GA₃ on seed germination of Zamia furfuracea. HortSciene 18:371-372.


9. Dehgan, B. and C. K. K. H. Yuen. 1983. Morphology of the seed in relation to dispersal, evolution and propagation in the genus Cycas L. Bot. Gaz. 114:412-418.


10. Dehgan, B.1983. Propagation and growth of cycads conservation strategy. Fa State Hort. Soc Proc. 96:137-139.


11. Dehgan, B.1984. Germination of Nandia domestica seeds as influenced by GA₃ and stratification. Fla State Hort. Soc. Proc. 97:311-313.


12. Dehgan, B.1999. Propagation and culture of cycads: A practical approach. Acta Hort. (ISHS) 486:123-132.


13. Dehgan, B. and H. Perez.2005. Preliminary study shows germination of Caribbean applecactus improved with acid scarification and Gibberellic acid. Native Plants Journal 6. (1): 91-96.


14. Dehgan, B. and C.R. Johson. 1983. Improved seed germination of Zamia floridana (sensu lato) with H₂SO₄ and GA₃. Scientia Hort. 9:357-361.


15. Dorety, S. H. A. 1919. Embryo and seedling of Dioon Spinulosum. Bot. Gaz. 67:251-257.


16. Edwards, D.GW. 1986. Special prechilling techniques for tree seeds. J. Seed. Technol. 10:151-171.


17. Eveenari, M. 1984. Seed physiology: from ovule to maturing seed. Bot. Rev. 50:143-170.


18. Khan, A. A. 1975. Primary, Preventive and permissive roles of hormones in plant systems. Bot. Rev. 41:391-420.


19. Nikolaeva, W, M. G. 1977. Factors controlling the seed pattern, p. 51-74. In: A.A. Khan (ed.), The physiology and biochemistry of seed dormancy and germination. North Holland, Amsterdam, Netherlands.


20. Tao, K. L. and A. A. Khan. 1977. Hormonal regulation of nucleic acid and proteins in germination, p 413- 433. In: A.A Khan (ed.), The physiology and biochemistry of seed dormancy and germination. North Holland, Amsterdam, Netherlands.


21. Whatley, J.M. 1985. Chomoplasts in some cycads. New Phytol. 101:595-604.


22. Witte, W.T. 1977. Storage and germination of Zamia seed. Proc. Fla State Hort. Soc. 90:89-91.