زمینه و هدف: باتوجه به آلوده شدن جنگل های شمال کشور به فلزات سنگین توسط فعالیت هایی مانند معدن کاوی، هدف این پژوهش استفاده از نانو ذرات آهن صفرظرفیتی و پسماند سلولزی در اصلاح خاک آلوده به سرب و استقرار نهال بلندمازو در آن بود. روش بررسی: نهال های یک‌ساله بلندمازو در گل دان های پلاستیکی پرشده با خاک نهالستان در اسفند سال 1393 کاشته شدند. سرب با غلظت های صفر، 100، 200، 300 (میلی گرم در کیلوگرم)، با استفاده از نیترات سرب به‌صورت محلول به گل دان ها اضافه شد. پسماند سلولزی با سطوح صفر، 10 (W1)، 20 (W2) و 30 (W2) درصد، در زمان کاشت به گل دان ها اضافه شد. نانوذرات آهن صفرظرفیتی با سطوح صفر، 1 (N1)، 2 (N2) و 3 (N3) میلی گرم در کیلوگرم، به خاک تزریق شد. قطر، ارتفاع، وزن خشک، زی توده نهال ها، غلظت قابل جذب سرب و کارایی اصلاح کننده ها در انتهای فصل رویش اندازه گیری شد. یافته ها: با افزایش سطوح اصلاح‌کننده ها (از 10 به 30 درصد پسماند سلولزی و از 1 به 3 میلی گرم بر کیلوگرم نانوذرات آهن) روند افزایشی در مقدار زی توده نهال در تمام سطوح آلودگی مشاهده شد. بالاترین کارایی برای تمام سطوح آلودگی در بالاترین سطح هر اصلاح کننده مشاهده شد. کارایی تیمار N3 برای سرب100: 5/79، سرب200: 4/84 و سرب300: 8/67 درصد و تیمار W3 برای سرب100: 6/55، سرب200: 98/74 و سرب300: 1/63 درصد بود. بحث و نتیجه گیری: استفاده از نانوذرات آهن صفرظرفیتی کارایی بهتری نسبت به پسماند سلولزی کاهش قابلیت جذب سرب داشت، بنابراین می توان با عملیات جنگل‌کاری گونه های بومی و استفاده از این اصلاح کننده ها در چاله کاشت به احیا جنگل ها در مناطق آلوده کمک کرد. تفاصيل المقالة