توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه از ویژگی های فیزیکی خاک هستند که از نظر حفاظت خاک بسیار اهمیت دارند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر مواد آلی مختلف بر توزیع اندازه ذرات خاک در دو حالت خشک و تر بود. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، با دو تیمار بقایای گیاهی (کاه و کلش و تفاله پسته)، سه سطح ماده آلی (صفر، یک و پنج درصد وزنی) و سه تکرار انجام شد. همچنین توزیع اندازه ذرات خاک در دو حالت خشک و تر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف، اثرات متفاوتی بر توزیع اندازه خاکدانه داشته به گونه ای که با افزودن بقایای گیاهی به خاک، بسته به نوع و میزان مصرف، فراوانی خاکدانه های درشت افزایش می یابد. قطر میانه ذرات در حالت خشک پس از اعمال تیمارهای شاهد، سطح 1 درصد کاه و کلش، سطح 1 درصد تفاله پسته، سطح 5 درصد کاه و کلش و سطح 5 درصد تفاله پسته به ترتیب برابر با 228/0، 250/0، 227/0، 394/0 و 294/0 میلی متر بدست آمد. در مقایسه با نتایج توزیع اندازه ذرات ثانویه در حالت خشک، در حالت تر بیشترین درصد فراوانی ذرات از کلاس اندازه 125/0 تا 25/0 میلی متر به کلاس کوچکتر از 125/0 میلی متر تغییر یافت. این یافته نشان داد که توزیع اندازه ذرات در دو حالت خشک و تر الزاماً دارای روند مشابهی نیست. بررسی توزیع اندازه ذرات در حالت تر نشان داد که به طور نسبی برای کلاس های درشت تر به ویژه در دامنه 5/0 تا 2 میلی متر، افزودن بقایای گیاهی به خاک باعث افزایش معنی دار فراوانی ذرات می شود. همچنین مقایسه سطوح بقایای گیاهی مورد استفاده نشان داد که با افزایش مصرف مواد آلی، خاکدانه سازی بهبود و در نتیجه خاکدانه های درشت تر تشکیل می شود. همچنین، مشخص گردید که مواد آلی مختلف، اثرات متفاوتی بر خاکدانه-سازی داشته به طوری که این تاثیر در مقیاس و اندازه خاصی از خاکدانه ها بیشتر از سایر اندازه هاست. تفاصيل المقالة