در این نوشتار مسجد جامع فهرج یزد که یکی از آثار با ارزش معماری ایران در قرون اولیه اسلامی استبررسی میشود. این بنا که با مقاله مرحوم استاد محمد کریم پیرنیا به جهانیان معرفی گردید به عنوان کهنترینمسجد ایران لقب گرفت. این تاریخگذاری بعدها از سوی سایر محققین غربی مورد تردید قرار گرفت ولی متاسفانهاین تاریخ توسط پژوهشگران داخلی به عنوان مبنا در بررسی معماری این دوره مورد استناد قرار میگیرد.این پژوهش با بهرهگیری از کلیه منابع منتشرشده، انجام مطالعات تطبیقی و نیز بررسی میدانی، به ارزیابی مجدداین بنا میپردازد و تاریخ ساخت این مسجد را به قرن سوم هجری (نهم میلادی) نسبت میدهد. این مطالعه نشانمیدهد وجود ویزگیهای برخی از خصوصیات معماری ساسانی نمیتواند به تنهایی دلیلی برای ساخت آن در قرناول و یا دوم هجری باشد. تفاصيل المقالة