یکی از راه های شناخت اقوام گوناگون در دوران باستان از طریق شکل و ظاهر پوشاک آنها بوده است. مدارک و منابع نشان می دهند که در دوره هخامنشی بیشتر پارچه ها از جنس پشم، پنبه و کتان بوده و اگر چه آنان به لحاظ تجارت با سرزمین های دیگر با پارچه های ابریشمی آشنا بوده اند، ولی در آن زمان از چگونگی پرورش کرم ابریشم اطلاعی نداشتند. در خصوص ریسندگی این دوره، نمونه هایی از دوک های دستی سوراخ دار و دوک های بلند به ترتیب در مناطق آذربایجان و خوزستان کشف شده است. در دوره هخامنشی پارچه‌ زری که در تار آن طلا یا نقره به کار می رفته است، شهرت داشته و بنابر اشاره اوستا، ایرانیان در آن عصر با نساجی پارچه به خوبی آشنا بودند و گاه پارچه‌ها و جامه‌ها را زر دوزی می‌کردند. در مورد طرح پوشاک این دوران به آثاری از جمله سنگ نگاره های بیستون، نقش رستم، تخت جمشید، تندیس مصری داریوش، گنجینه جیحون و بقایای پوشاک یافت شده در تپه های آلتای می توان اشاره کرد که بر اساس آنها طرح و سبک پوشاک این دوران مشخص می شود. طرح و نقش به کار رفته در پارچه های هخامنشیان بوسیله روش های بافندگی رایج در آن زمان یا توسط فرایند های گوناگون رنگرزی بر روی پارچه ها نقش می شده و بیشتر با شکل های هندسی، نقوش گیاهی و جانوری مزین شده بودند که هرکدام بیانگر نشان و نمادی خاص بوده اند. تفاصيل المقالة

سکه ها از برجسته ترین آثار هنری محسوب می شوند و بیانگر حقایق و رویدادهای تاریخی هستند. همچنین به دلیل اینکه نماینده عادات، آداب و رسوم، خط و زبان، هنر و وضعیت اجتماعی و اقتصادی می باشند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند و حاوی اطلاعات فراوانی در زمینه منشاء و پیدایش حاکمان و تاریخ گذاری دقیق سکه های تولید شده هستند. سرزمین خوارزم در آسیای میانه قرار دارد و روزگاری مرکز فرهنگی مهمی محسوب می شد. از سرزمین خوارزم باستان سکه های فراوانی کشف شده و یکی از نقوش مهم روی سکه ها، طرح های متعلق به تاج ها است. طرح تاج های روی سکه های خوارزم باستان به ده گروه تقسیم شده اند و هر کدام از این گروه ها دارای زیر مجموعه هایی می باشند. تاج ها دارای تزئیناتی با جواهر و همراه با تصاویر و نمادهایی مانند عقاب، شتر، هلال ماه، سه نقطه و دارای سربند هستند. تحقیقات باستانی نشان داده است که این علائم سمبل محافظت از حکومت، قدرت و پیروزی محسوب می شدند. اینطور می توان نتیجه گرفت که بکارگیری نمادهای ساسانی همچون آناهیتا و یونانی مانند نیکه بر روی این تاج ها نشاندهنده نوعی تأثیرپذیری از فرهنگ ساسانی و یونانی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی طرح تاج های حاکمان خوارزم باستان بر روی سکه هایی از جنس نقره و مس صورت گرفته و شرح و توصیف تصاویر تاج ها ارائه شده است. تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة