چکیده بدیع یکی از شاخه‌های اصلی علوم بلاغت است که از وجوه تحسین کلام بحث می‌کند. در این مقاله، صنایع معنوی بدیعی به ‌کار رفته در اشعار خاکسار ابهری، با تکیه بر مجموعه شعر "کهنه خرابات" با دقّت بررسی گردیده است. سپس، آرایه‌های بدیع معنوی، بر اساس بیشترین بسامد، با ذکر نمونه تنظیم و درپایان، نتیجه‌گیری شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در حوزۀ بدیع معنوی مراعات نظیر، تضادّ، تلمیح و تضمین بیشترین بسامد را دارد. کاربرد دیگر روش‌های بدیع معنوی بسیار نادر است، استفاده از آرایه‌های معنوی نسبت به آرایه‌های لفظی بیشتر می‌باشد .در مجموع مهمّ‌ترین ویژگی غزلیات خاکسار، علاوه بر فصاحت و بلاغت و انسجام استفاده از صنعت ابداع می‌باشد، یعنی در اغلب ابیات چند صنعت به ‌کار رفته است. هدف از این پژوهش، تعیین و انتخاب نمونه‌هایی از آرایه‌های بدیعی معنوی در غزلیّات خاکسار ابهری، با استفاده از کتب بدیعی معتبر فارسی و با تکیه بر کتاب کهنه خرابات او بوده است. تفاصيل المقالة