انسان امروزی با بحران‌های فرهنگی، اجتماعی و محیط‌زیستی بسیاری روبه‌رو است. یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد این بحران‌ها در حوزه معماری و شهرسازی، بنابر سکونت نامطلوب انسان بر روی کره زمین بروز یافته است که ذیل مفهومی کلی با عنوان بحران سکونت بدان پرداخته‌اند. آغاز سکونت انسان را می‌توان به سکنی‌گزیدن انسان‌های بدوی در غارها و تلاش‌ آن‌ها برای رسیدن به مولفه‌هایی همچون امنیت و آسایش محیطی دانست اما مادامی که از زمان حضور آدمی بر روی کره خاکی در اعصار مختلف می‌گذرد سکونت به امری پیچیده و گسترده‌تری تبدیل شده است از این رو شناخت و فهم دقیق نسبت به مفهوم سکونت و مولفه‌های تاثیرگذار آن اعم از عوامل فیزیکی، ذهنی و روانی، در مسیر ارتقاء کیفیت زندگی انسان حائز اهمیت است به این منظور هدف این پژوهش ارائه چارچوب مفهومی برای فهم بهتر مولفه‌های سکونت در معماری از منظر صاحب‌‎نظران حوزه سکونت است. پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی و با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. نخست، به گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی در آراء صاحب‌نظران منتخب (مارتین هایدگر، کریستیان نوربرگ شولتز، آموس راپوپورت، ریچارد راجرز، کریستوفر الکساندر، چارلز جنکس، رابرت ونتوری) پرداخته شده است سپس با روش تحلیل محتوای کیفی، مولفه‌های سکونت از منظر صاحب‌نظران استخراج شده و با استدلال منطقی و مقایسه آراء صاحب نظران با یکدیگر به ارائه مدل مفهومی در باب سکونت پرداخته شده است. در این پژوهش پنجاه‌و‌چهار مولفه حائز اهمیت برای سکونت از منظر صاحب‌نظران استخراج گردید که با تطبیق این مولفه‌ها و دسته‌بندی آن‌ها، در شش گروه کلی ساماندهی شدند این آراء و نظرات در طیفی از مباحث مفهومی/نظری تا کالبدی/ عملی قرار می‌گیرند و هرچه از جنبه‌های عینی و کمی به سمت جنبه‌های ذهنی و کیفی به صورت توامان با هم حرکت کنیم سبب اعتلای کیفیت طراحی معماری و سکونت انسان در آن خواهد شد. تفاصيل المقالة