بیماری ساق سیاه خربزه و طالبی با عامل Macrophomina phaseolinaیکی از مهم‌ترین بیماری‌های خاک زاد خربزه و طالبی با اهمیت اقتصادی در سراسر دنیا می‌باشد. با توجه به اینکه کنترل بیماری از طریق تناوب زراعی، بذر پاک و ضد عفونی شیمیایی به طور کامل مؤثر نمی‌باشد؛ از این رو به کارگیری ارقام مقاوم به عنوان عامل کاهنده شدت بیماری و سطح آلودگی در کنترل بیماری اهمیت فراوانی دارد. بدین منظور واکنش 22 رقم و ژنوتیپ طالبی و خربزه بومی منطقه ورامین به عنوان یکی از مراکز عمده تولید این محصولات، نسبت به این بیماری در شرایط گلخانه ای در چهار تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. آمار برداری از شدت آلودگی با فاصله یک ماه بر اساس صفات وزن تر، وزن خشک و شاخص آلودگی صورت گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی مقاومت 22 ژتوتیپ خربزه و طالبی بر اساس میانگین شدت شاخص بیماری نشان داد که چهار ژنوتیپ هانی دیو، خربزه تاشکندی، خربزه اصفهان، و هیبرید آناناس T با قرار گرفتن در دامنه درجه آلودگی 1-1/2 به عنوان ارقام مقاوم و ارقام یا ژنوتیپ‌های خربزه حاج ماشااللهی، طالبی سمسوری اصفهان و آناناس مینا MN1 با گرفتن درجه آلودگی بیش از 4 در گروه خیلی حساس قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز میانگین وزن تر، دو رقم حاج ماشاللهی و هیبرید 7065-MA با 05/17 کمترین وزن تر و رقم هیبرید آنانس T یا 05/57 گرم بیشترن وزن تر را داشتند. برای وزن خشک گیاه هیبرید هانی پاک با 16/7 گرم بیشترین مقدار و درگز مشهدی با 99/1 گرم کمترین وزن را نشان دادند. نتایج تحقیق نشان دهنده تفاوت معنی‌دار بین ارقام و ژنوتیپ‌های طالبی و خربزه نسبت به بیماری پوسیدگی ذغالی بوده و لذا می‌توان از روش کاشت ارقام مقاوم برای کاهش سطح خسارت بیماری بهره جست. تفاصيل المقالة