کشت مخلـوط غلات و لگوم به طور گسترده ای برای تولیـد علوفـه مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یکی از روش های مدیریت صحیح تولید محصولات زراعی است که منجر به بهبود عملکرد در واحد سطح از لحاظ کمی و کیفی می شود. بر این اساس، آزمایش مزرعه ای در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی منابع طبیعی استان تهران واقع در شهرستان ورامین انجام شد تا اثر تراکم و آرایش کاشت در کشت مخلوط ردیفی ذرت و لوبیا چشم بلبلی با هدف تولید علوفه ارزیابی شود. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ذرت و لوبیا چشم بلبلی هر کدام در دو سطح تراکمی به ترتیب با 90000 و 110000 بوته در هکتار برای ذرت و 250000 و 350000 بوته در هکتار برای لوبیا و هشت تیمار کشت مخلوط شامل کشت مخلوط روی یک ردیف (تیمار T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18، تیمار T6 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 350000× 90000 با فاصله 2±5 × 18، تیمار T7 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 110000 با فاصله 2±6 × 15،تیمارT8 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 350000 × 110000 با فاصله 2±5 × 15) و کشت مخلوط روی دو ردیف با همان نسبت تراکم و فاصله، تیمار های T9 تاT12 کشت شدند. نتایج نشان داد که نسبت های مختلف کاشت بر عملکرد ماده خشک، تر و میزان پروتئین علوفه معنی دار بود. بیش ترین و کم ترین مقدار علوفه خشک از تیمار های T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18 و T3کشت خـالص لوبیـا چشـم بلبلـی (250000 بوتـه در هکتـار) به ترتیب ton.h-17/45 و ton.h-14/20 حـاصل شـد. تیمـار T5 ذرت و لوبیـا چشم بلبلـی با تراکـم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18با نسبت برابری زمین، شاخص رقابت و نسبت LER/CIبه ترتیب با 52/1، 90/15، 15/0 بالا ترین مقدار را داشت که نشان دهنده سود مندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص این دو گیاه بود. با توجه به نتایج حاصل، امکان حصول عملکرد علوفه و پروتئین بالا در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی آن ها فراهم بود و بهترین تیمار کشت مخلوط جهت حصول حداکثر عملکرد کمی و کیفـی، تیمار T5 ذرت و لوبیـا چشـم بلبلـی با تراکـم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18 است. تفاصيل المقالة