فهرس المقالات محمدرضا بارانی


  • المقاله

    1 - نقش و جایگاه زنان درباری در نظام وقف امپراتوری عثمانی از دورۀ سلیمان قانونی تا عبدالحمید دوم
    پژوهش نامه تاریخ , العدد 4 , السنة 15 , پاییز 1399
    امپراتوری عثمانی از جمله پایدارترین دولتهای مسلمان بود که بالغ بر شش قرن در جهان اسلام به حکمرانی پرداخت و نقطۀ اوج اقتدار آن از دوران سلیمان قانونی آغاز گردید. در بررسی نمودار قدرت، زنان درباری بعنوان" فرمانروایانی در پس پرده" در قالب والده سلطان و یا سوگلی در تحولات م أکثر
    امپراتوری عثمانی از جمله پایدارترین دولتهای مسلمان بود که بالغ بر شش قرن در جهان اسلام به حکمرانی پرداخت و نقطۀ اوج اقتدار آن از دوران سلیمان قانونی آغاز گردید. در بررسی نمودار قدرت، زنان درباری بعنوان" فرمانروایانی در پس پرده" در قالب والده سلطان و یا سوگلی در تحولات مختلف نقش آفرین بودند. از جمله این عرصه ها، وقف و امور خیریه می باشد. وقف، میراثی جاویدان است که بواسطۀ آن امور خیر و عام المنفعه در جامعه تداوم می یابد. بررسی تاریخچه وقف در امپراتوری عثمانی بدون در نظر گرفتن نقش و جایگاه زنان، تحقیقی ناقص است. پس ضروریست تا با بازشناسی فعالیت زنان درباری بعنوان عناصری تاثیرگذار، تصویری واضح تر از نظام وقف آن دوره ارائه دهیم. گرایش های مذهبی و شرایط مطلوب اقتصادی زنان درباری، باعث گردید تا حضور اجتماعی و دینی آنان در پدیده وقف بویژه در محدوده زمانی دوران سلیمان قانونی تا پایان سلطنت عبدالحمید دوم گسترش یابد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد به عنوان مسئله پژوهش، میزان تاثیرگذاری زنان درباری در نظام وقف عثمانی را با توجه به فرضیات ذکر شده، مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم. یافته های پژوهش حاکی از آنست که عملکرد مثبت زنان دربار عثمانی سبب تقویت و توسعه روزافزون نظام وقف گردید. مطالب ارائه شده با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از کتب و مقالات علمی معتبر فراهم گردیده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - واکاوی شیعه‌گری و ماهیت مذهبی فرقه اهل حق غرب ایران
    پژوهش نامه تاریخ , العدد 4 , السنة 16 , پاییز 1400
    با توجه به اختلافهای بسیار بین باورهای انشعاب‌های داخلی یک دین و مذهب در شناخت باورهای اصیل و ارتباط فکری میان مذاهب نقش بسیار مهمی دارد. در این میان شناخت فرقه‌ها و گروه‌های مختلف شیعی به دلیل تاثیرگذاری از فرایند حوادث مهم تاریخ اسلام از جایگاه ارزشمندی برخوردار است.د أکثر
    با توجه به اختلافهای بسیار بین باورهای انشعاب‌های داخلی یک دین و مذهب در شناخت باورهای اصیل و ارتباط فکری میان مذاهب نقش بسیار مهمی دارد. در این میان شناخت فرقه‌ها و گروه‌های مختلف شیعی به دلیل تاثیرگذاری از فرایند حوادث مهم تاریخ اسلام از جایگاه ارزشمندی برخوردار است.دیدگاه های اشتباهی درباره این فرقه پدید آمده که از سر مگو بودن اسرار اهل حق نزد آنان سرچشمه گرفته است، تا جایی که گروه‌های علی اللهی، اهل حق و شیطان پرستان را در یک رده به شمار آورده و تفکیک آنان از گروه‌های غالی و شباهت‌های اعتقادی برخی خاندان‌های اهل حق با تشیع دوازده امامی، نیازمند دانستن ماهیت فکری و مذهبی آنان است. در این راستا بررسی پیدایش این فرقه و بنیانگذاران آن، باورهای آنان در اصول دین و به ویژه امامت، تعداد امامان و جایگاه امام و نیز برخی آداب و احکام دینی آنان مانند نماز، روزه، قبله، حج و مقدسات پنجگانه این فرقه از مسایل مهم برای پژوهش است. در این پژوهش شیعه‌گری فرقه اهل حق غرب ایران و با تکیه بر کرمانشاه و شناخت مبانی فکری و مذهبی این فرقه، با تکیه بر اسناد فرقه اهل حق و سخنان پیروان این فرقه انجام شده است و به گونه ای تحقیق میدانی بوده است. تفاصيل المقالة