گیاه پنجانگشت (Vitex agnus - castus) یک گیاه دارویی شناخته شده از قرنها پیش است. پنجانگشت یک گیاه فیتواستروژن بومی خاورمیانه و جنوب اروپا است و در بسیاری از کشورها مصرف پزشکی دارد. این مطالعه به منظور تعیین اثرات ضد میکروبی اسانس پنجانگشت بر روی استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، کاندیدا آلبیکنس و مقایسه با آنتیبیوتیکهای آمپیسیلین، جنتامایسین و نیستاتین انجام گرفت.اسانس این گیاه به روش تقطیر با بخار آب استخراج و آنالیز اسانس با دستگاه گاز کروماتوگرافی/ طیف سنج جرمی GC/MS انجام شد. برای ارزیابی اثر ضد میکروبی از روشهای ماکرودایلوشن و دیسک دیفیوژن استفاده گردید.اسانس پنجانگشت به ترتیب در غلظتهای g/mlµ 25/56 و g/mlµ 5/112 از رشد استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنس ممانعت کرد. در روش دیسک دیفیوژن قطر هاله عدم رشداستافیلوکوکوس اورئوس mm 10 و کاندیدا آلبیکنس mm11 بود.اسانس پنجانگشت در غلظت g/mlµ 450 از رشد سودوموناس آئروژینوزا و اشریشیاکلی ممانعت نمود.ولی با روش دیسک دیفیوژن این دو باکتری هاله ممانعت از رشد نشان ندادند.این مطالعه نشان داد که اسانس پنجانگشت دارای اثر ضد میکروبی بوده که در مقایسه با اثر ضد میکروبی آنتی بیوتیکهای آمپی سیلین و جنتامایسین دارای اختلاف معنی دار میباشد. (p<0/001). اثر ضد قارچی این اسانس در مقایسه با نیستاتین دارای اختلاف معنی داری نمی باشد (p>0/05). ترکیبات اصلی اسانس پنجانگشت را ایزوترپینولن، کاریوفیلن و آلفاپینن تشکیل میدهند. تفاصيل المقالة