هدف اصلی این تحقیق بررسی آب زیرزمینی شهرستان دلفان از نظر ویژگی های ژئوشیمیایی با استفاده از شاخص های اشباع و تحلیل عاملی می باشد.برای این منظور از آنالیز عناصراصلی آب زیرزمینی منطقه در 40 نقطه استفاده شده است.نتایج حاصل نشان میدهد همه ی متغییرها دارای غلظت مناسب و پایین تر از حد مجاز استانداردجهانی بوده اند.ازآنجا که شاخص اشباع میتواندعامل مهمی در درک فرایند انحلال_ته نشینی کانی ها موجود درآب زیرزمینی باشد،به محاسبه شاخص اشباع با استفاده ازمدل هیدروشیمیایی نرم افزار Phreeqc پرداخته شده است.شاخص اشباع کانی های مورد بررسی در همه ی نمونه های آب کمتر از صفر بود و کانی های بررسی شده میتوانند درحال انحلال در آب زیرزمینی باشند.همچنین براساس نمودارهای تبادل یونی،سدیم وکلر دارای دو منشا متفاوت بوده و انحلال کلسیت،دولومیت و ژیپس در اکثرنمونه ها رخ داده است.براساس خوشه بندی سلسله مراتبی(HCA)،نمونه ها در دو خوشه ی اصلی قراردارند که خوشه ی یک دارای غلظت آنیونی-کاتیونی بیشتری نسبت به خوشه دو می باشد.مطابق نمودار استیف رسم شده برای هر خوشه،تیپ آب منطقه بیکربناته-کلسیک می باشد. به منظور یافتن عوامل اصلی کنترل کننده شیمی آب زیرزمینی از روش واریمکس چرخشی که عمومی ترین نوع PCA است،به این دلیل که مولفه های قابل تفسیر بیشتری ارائه میدهد، استفاده شده است.مطابق این روش انحلال سنگ های آهکی و دولومیتی و تعامل آب-سنگ مهمترین عوامل کنترل کننده ی شیمی آب زیرزمینی منطقه می باشد. تفاصيل المقالة

هدف اصلی این تحقیق بررسی آب زیرزمینی شهرستان دلفان در شمال استان لرستان از نظر ویژگی های ژئوشیمیایی با استفاده از شاخص های اشباع و تحلیل عاملی است. برای این منظور از آنالیز عناصراصلی آب زیرزمینی منطقه در 40 نقطه استفاده شده است.نتایج حاصل نشان میدهد همه ی متغییرها دارای غلظت مناسب و پایین تر از حد مجاز استانداردجهانی بوده اند.ازآنجا که شاخص اشباع می‌تواندعامل مهمی در درک فرایند انحلال_ته نشینی کانی ها موجود درآب زیرزمینی باشد،به محاسبه شاخص اشباع با استفاده ازمدل هیدروشیمیایی نرم افزار Phreeqc پرداخته شده است.شاخص اشباع کانی های مورد بررسی در همه ی نمونه های آب کمتر از صفر بود و کانی های بررسی شده می‌توانند درحال انحلال در آب زیرزمینی باشند.همچنین براساس نمودارهای تبادل یونی،سدیم وکلر دارای دو منشا متفاوت بوده و انحلال کلسیت،دولومیت و ژیپس در اکثرنمونه ها رخ داده است.براساس خوشه بندی سلسله مراتبی(HCA)،نمونه ها در دو خوشه ی اصلی قراردارند که خوشه ی یک دارای غلظت آنیونی-کاتیونی بیشتری نسبت به خوشه دو می باشد.مطابق نمودار استیف رسم شده برای هر خوشه،تیپ آب منطقه بیکربناته-کلسیک می باشد. به منظور یافتن عوامل اصلی کنترل کننده شیمی آب زیرزمینی از روش واریمکس چرخشی که عمومی ترین نوع PCA است،به این دلیل که مولفه های قابل تفسیر بیشتری ارائه میدهد، استفاده شده است. مطابق این روش انحلال سنگ های آهکی و دولومیتی و تعامل آب-سنگ مهمترین عوامل کنترل کننده ی شیمی آب زیرزمینی منطقه می باشد. تفاصيل المقالة

روش‌های آماری در بررسی کیفیت آب در مناطق مختلف استفاده می شود که ازجمله این روش‌ها آمار یک متغیره و چند متغیره می‌باشد. در منطقه مورد مطالعه با توجه به نمودار خوشه‌ای پارامترهای کیفی آب‌های زیرزمینی منطقه در دو خوشه قرار گرفتند که ناشی از عوامل تأثیر سازندها و فاکتورهای زمین شناسی می باشد. روش تحلیل مؤلفه‌ اصلی داده‌ها نشان داده است که فاکتورهای تأثیرگذار در کیفیت آب زیرزمینی املاح محلول، هدایت الکتریکی، بی‌کربنات، کلراید، کلسیم، منیزیم، سدیم و سختی است. با توجه به مشخصه‌های موجود در هر عامل و منشأ آن‌ها، مبین تأثیر سازندهای زمین‌شناسی ، سنگهای آهکی و تبخیری در منطقه است. در بررسی مقدار ضریب همبستگی پارامتر‌های آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه، نشان داد که همبستگی بالای بین سدیم وکلر را نشان دهنده انحلال هالیت سازند گچساران در منطقه مورد مطالعه است. همبستگی بالای بین هدایت الکتریکی با سولفات، سدیم و کلر را می‌توان به انحلال هالیت و نمک‌‌های سولفاته به خصوص سولفات کلسیم ارتباط داد. همچنین همبستگی بین بی‌کربنات و منیزیم را نشانگر نقش انحلال دولومیت در افزایش غلظت کلسیم موجود در آب دانست. شاخص کیفی آب زیرزمینی در منطقه بررسی شده که نشان می دهد کیفیت آب زیرزمینی در منطقه بین 73 تا 81 بوده و بیان کننده مناسب تا قابل قبول است که متأثر از عوامل زمین‌شناسی (سنگ‌شناسی) و جهت جریان در منطقه باشد. همبستگی بین شاخص کیفی آب زیرزمینی و پارامترهای کیفی نشان داد که سختی کل و میزان بی‌کربنات و جامدات محلول بیش‌ترین تأثیر را در کیفیت آب زیرزمینی داشته است تفاصيل المقالة