هدف اصلی این مطالعه، بررسی رابطه علی بین متغیرهای صادرات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تولید ناخالص داخلی برای 11 کشور منتخب منطقه خاور میانه و شمال آفریقا طی سال های 1995- 2005 می باشد. تکنیک اقتصاد سنجی مورد استفاده در این پژوهش آزمون علیت پانل بوده و علیت در قالب مدل خودرگرسیون برداری بررسی گردیده است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که بین متغیرهای صادرات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی یک رابطه علیت یک طرفه از سوی سرمایه گذاری مستقیم خارجی به صادرات برقرار بوده و سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز علیت گرنجری تولید ناخالص داخلی در این گروه کشورها می باشد. همچنین نتایج تخمین مدل نشان می دهد که هیچ گونه رابطه علی از سوی متغیر صادرات به تولید ناخالص داخلی برقرار نبوده و صرفاً رابطه علی از سوی تولید ناخالص داخلی به صادرات می باشد. طبقه بندی JEL: F43: F21 : O11: C23 تفاصيل المقالة