زمینه و هدف: بازارهای سنتی ایران با وجود تغییرات بسیار در زندگی شهری و گذر زمان، همچنان جایگاه ویژه خود را درون شهرها حفظ نموده است. در این میان، بازار سنتی تهران یکی از نمونه های بازارهای کشور از لحاظ قدمت، وسعت، موقعیت جغرافیایی و سیاسی از دوران قاجار است که به سبب معماری منحصربه فرد ساختار کالبدی آن، کیفیتی مطلوب را به فضای شهری بخشیده است. لذا بررسی ارتباط بین لایه های متن( سراهای امیر و نواب) با استفاده از نظام رمزگان کالبدی و دلالت های معنایی از دیدگاه بارت برای شناخت عمیق لایه های زیرین معنایی اثر، هدف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی انجام شده و از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش نشانه شناسی لایه ای از دیدگاه بینامتنی به بررسی لایه های مختلف متن مورد نظر (اثر معماری) پرداخته است. در این تحقیق لایه های متن( عملکرد، فرم و معنا) سراهای امیر و نواب در سه دسته اصلی: دلالت صریح، دلالت ضمنی و دلالت ایدئولوژیک، مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: نیز حاکی از آن است که هر لایه متن دربردارنده لایه های متعدد معنایی است که با کنارهم قرارگرفتن لایه ها در محورهای زمانی مختلف و پیوستگی لایه های پیشین ایجاد شده است و به کمک خوانش بینامتنی میتوان علاوه بر شناخت لایه های سطحی اثر، به درک عمیق لایه های پنهان معنا پی برد. بحث و نتیجه گیری: بازشناسی رمزگان کالبدی متن معماری با تاکید بر روابط بینامتنی (تحلیل با انواع دلالت ها و لایه های سطحی و زیرین) و نظام نشانه ای کالبدی و نظام رمزگان معنایی صورت گرفته است. تفاصيل المقالة