هدف: درس پژوهی، پژوهش مشارکتی معلمان در مدرسه و کلاس درس است. بر همین مبنا هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی و ارائه الگوی مدیریت درس پژوهی در مدارس متوسطه می باشد. روش: این پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی با دو نوع رویکرد کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی، با 12 نفر از خبرگان در حوزه مدیریت آموزشی مصاحبه‌های نیم‌ساخت‌یافته انجام گرفت. سپس با استفاده از تحلیل کیفی داده بنیاد، تعدادی مفاهیم استخراج و کدگذاری شاخص‌ها انجام پذیرفت. یافته ها: پارادایم‌های حاصل از تحلیل کیفی داده بنیاد عبارتند از: شاخص‌های مقوله‌ شرایط علی شامل یادگیری اجتماعی، بهسازی روابط بین افراد، تسلط بر عملکرد روانی اجتماعی، شناخت ارزش‌های اجتماعی و تقویت مهارت‌های فردی و بین فردی. شاخص‌های مقوله پدیده محوری شامل احترام و اعتماد متقابل، استقلال و همکاری میان اعضاء، تبادل و انتقال دانش، اشتیاق و الهام‌بخشی، استفاده از ارزش‌های متنوع ارزشیابی، رعایت حقوق متقابل، تکریم معلمان و تعهد و حق‌شناسی. شاخص‌‌های مقوله‌ زمینه‌ای شامل شاخص‌های تشویق و ترغیب به نوآوری، تلاش جهت ارتقاء مهارت‌ها، ارتقاء مسئولیت‌پذیری معلمان، آموزش واقع‌گرایانه، آموزش اکتشافی، آموزش مبتنی بر حل مسئله و آموزش تفکر انتقادی. شاخص‌های مقوله مداخله‌گر شامل فقدان زیربنای آموزشی مناسب، محدودیت زمانی، عدم تطبیق استانداردها با رویکرد استاد-شاگردی نوین و نبود مشوق یا حمایت‌های سازمانی. شاخص‌های مقوله‌ راهبردها و اقدامات شامل توانمندسازی معلمان، توجه به قوانین آموزشی، تجهیزات آموزشی، ارزیابی و سنجش توانایی‌های شاگرد، تسلط علمی و سواد معلمان بر مطالب درسی، داشتن اطلاعات عمومی مناسب، کاربردی و به روز، سازمان‌دهی مطالب، تمرکز آموزش بر روی بیان دانش و اطلاعات، برقراری ارتباط و تعامل دوطرفه، رعایت استانداردهای آموزشی و به‌روزرسانی آن، استفاده از روش‌های تدریس نمایشی و توسعه فردی و اجتماعی در فراگیران. شاخص‌های مقوله‌ پیامدها شامل تربیت نیروهای متخصص، ماهر و حرفه‌ای، تقویت روحیه کارآفرینی، لذت‌بخش شدن فرآیند یادگیری، افزایش کارایی و توسعه اجتماعی و کاهش هزینه‌ها. نتیجه گیری: الگوی ارائه شده کمک می کند تا معلمان را در فرآیند طرح سؤال، برنامه ریزی، عمل، مشاهده فعال، بازخورد و بازاندیشی و یادگیری گردهم آورد و به تبادل نظر، تجربه و یادگیری از یکدیگر ترغیب سازد. تفاصيل المقالة