خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد محیطی است که تولید محصولات زراعی را محدود می کند. اکسید نیتریک به‌عنوان یک مولکول پیام رسان در واکنش گیاه به تنش های محیطی مشارکت دارد. لذا به‌منظور بررسی اثرات این ماده در تحمل به تنش خشکی ماش رقم پرتو آزمایشی مزرعه ای در سال 1394 در جنوب تهران اجرا شد. این تحقیق به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار انجام گرفت. در این آزمایش از محلول سدیم نیتروپروساید به عنوان ماده رها کننده اکسید نیتریک استفاده شد. تیمارها شامل شاهد، تنش خشکی، تیمار بذر، محلول پاشی در مرحله رویشی، محلول پاشی در مرحله زایشی، تیمار بذر + محلول پاشی در مرحله رویشی، تیمار بذر + محلول پاشی در مرحله زایشی، محلول پاشی در مراحل رویشی و زایشی و تیمار بذر + محلول پاشی در مراحل رویشی و زایشی بود. نتایج نشان داد که در اثر تنش خشکی بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و اسکوربات پراکسیداز و همچنین غلظت مالون دی آلدئید و پرولین اضافه شد، اما محتوی نسبی آب، شاخص سبزینگی، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه کاهش یافت. با این وجود، کاربرد سدیم نیتروپروساید از طریق افزایش بیشتر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و تجمع پرولین، موجب کاهش مالون دی آلدئید و بهبود محتوی نسبی آب، شاخص سبزینگی، شاخص سطح برگ و در نهایت عملکرد دانه تحت تنش خشکی شد. بین تیمارهای کاربرد سدیم نیتروپروساید، تیمار ترکیبی تیمار بذر + محلول پاشی در مراحل رویشی و زایشی موثرتر بود، اگرچه با چند تیمار دیگر از جمله محلول پاشی در مرحله زایشی تفاوت معنی داری نداشت. با توجه به این یافته ها، کاربرد اکسید نیتریک می تواند به عنوان روشی مفید جهت بهبود تحمل به تنش خشکی ماش توصیه شود. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن در تحمل به تنش خشکی ماش آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهر ری اجرا شد. این طرح گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول آبیاری در دو سطح شامل: آبیاری پس از 60 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب به عنوان شرایط نرمال و تنش خشکی بود. فاکتور دوم نیز شامل 5 سطح خیساندن بذر در غلظت های مختلف پراکسید هیدروژن (0، 30، 60، 90 و 120 میلی مولار) به مدت 6 ساعت بود. نتایج نشان داد تنش خشکی به طور معنی‌داری ارتفاع بوته، زیست توده، عملکرد و اجزای عملکرد، سطح برگ، شاخص سبزینگی، هدایت روزنه‌ای و محتوی آب نسبی برگ‌های ماش را کاهش داد. از سوی دیگر، پیش‌تیمار بذر با غلظت 90 میلی مولار پراکسید هیدروژن تمامی صفات فوق را تحت تنش خشکی افزایش داد. این تیمار عملکرد دانه تک بوته را تحت شرایط تنش خشکی در مقایسه با عدم کاربرد آن 25 درصد افزایش داد. این نتایج نشان داد که تیمار بذر با پراکسید هیدروژن از طریق افزایش شاخص سبزینگی برگ، هدایت روزنه‌ای، محتوی آب نسبی و سطح برگ موجب بهبود رشد و تحمل به تنش خشکی در ماش گردید. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی تاثیر آب مغناطیسی بر فرآیندهای فیزیولوژیک ماش رقم پرتو تحت تاثیر تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری اجرا گردید. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اول شامل دو سطح آبیاری (آبیاری پس از 50 و 100 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به ترتیب به عنوان شرایط عدم تنش و تنش خشکی) و عامل دوم شامل دو نوع آب (آب معمولی و آب مغناطیسی) بود. نتایج نشان داد که محتوی کلروفیل، هدایت روزنه‌ای، محتوی آب نسبی، سطح برگ و سرعت فتوسنتز خالص در اثر تنش خشکی در سطح معنی‌داری کاهش یافت. در صورتی که آبیاری با آب مغناطیسی از طریق بهبود تمامی صفات فوق، خسارات ناشی از تنش خشکی در ماش را کاهش داد. در تیمار آبیاری با آب معمولی، سرعت فتوسنتز خالص در شرایط عدم تنش و وجود تنش به ترتیب 8/70 و 5/60 میکرو مول بر متر مربع بر ثانیه بود در حالی که در اثر آبیاری با آب مغناطیسی این اعداد به ترتیب 10 و 6/29 میکرو مول بر متر مربع بر ثانیه ثبت گردید. بنابراین پس از انجام آزمایش‌های تکمیلی در مزرعه و مشاهده اثر آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه و انجام محاسبات اقتصادی از نظر مقرون به صرفه بودن روش، می تواند به عنوان روشی ساده، سالم و کاربردی در افزایش تحمل به تنش خشکی ماش مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة