Nowadays, a high amount of energy is used for ventilation, cooling, and heating of buildings. Using clean and natural energy is one of the best ways to reduce energy consumption in buildings. Using the passive approach as a non-mechanical method is an effective technique to deal with high energy consumption. Also, underground and semi-underground buildings are some of the most productive Iranian traditional structures that include the category of passive cooling and are very useful in hot and dry and hot and humid areas. The range of temperature fluctuations in the depths of the earth is much lower than that in its surface layers, so the temperature is almost stable and equal to the annual mean temperature of the earth's surface at depths below 6 meters. Thus, the purpose of this study is to review the studies conducted in this field, specifically those that have investigated the types of underground structures and their cooling potentials. Also, it aims at finding the gaps in these studies and determining the underground structure that needs more detailed studies. The research method in this study is descriptive and analytical. The results revealed that passive cooling strategies and related techniques can be classified based on the performance of underground structures. These strategies are sometimes used in combination. The results also revealed that it is possible to provide the conditions for modernization for some of these structures. However, these elements such as aqueducts and Yakhchals have been further studied and developed. تفاصيل المقالة

مقدمه: توسعه شهر و نیازهای شهرنشینی، توجه به مطالبات بهزیستی افراد را به امری ضروری مبدل کرده است. اهمیت پاسخ‌‌گویی به ارتقا کیفی محیط در راستای تأمین رضایت شهروندان، ضمن کارآمدی کالبدی، ضرورت ملاحظات کیفیت‌های تجربی محیط را در فرآیند چیدمان فضایی نشان می‌دهد؛ چراکه برآوردهای منحصراً مادی و برخورد یک‌‌جانبه عملکردگرا در طراحی، با تضعیف مطلوبیت کیفی و خلق محیطی ناکارآمد در تأمین نیازها، تجربه زیسته انسان‌ها را با محدودیت روبرو کرده است.هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تبیین اثرگذاری پیکره‌بندی فضایی بر تلقی کیفی افراد از محیط انجام‌شده است. با فرض وجود ارتباط میان کیفیت محیطی با سازمان فضایی و در تلاش برای پاسخگویی به چگونگی این ارتباط اقدام‌ شده است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش تحلیلی- تفسیری انجام‌شده و رویکرد روش شناسی آن کیفی است. آن دسته معیارهای کیفیت محیطی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مبانی نظری را که بیشترین قرابت مفهومی با منطق اجتماعی فضا داشته‌اند، با تکنیک دلفی در دو مرحله تدقیق یافت و به‌‌وسیله پرسشنامه مکان محور در معابر تفکیک یافته بر اساس میزان شاخص هم‌پیوندی، مستخرج از تحلیل چیدمان فضا نظرسنجی انجام‌شده است. حجم نمونه 384 نفر ساکنان مهرشهر بوده که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل نتایج از شیوه استدلال منطقی استفاده‌شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه، فاز یک محله مهرشهر در شهر کرج، به دلیل پیکره‌‌بندی فضایی الگوی باغ‌‌شهری است که نسبتاً بدون تغییر ساختاری از زمان طراحی تاکنون حفظ‌شده است.یافته ها: بر اساس یافته‌‌ها، ویژگی‌‌های زمینه‌ای معابر با هم‌‌پیوندی بالا، از دیدگاه ساکنان، بیشترین مطلوبیت را در ارتباط با شاخص‌های سنجش کیفی محیط مربوط به مؤلفه کالبدی- عملکردی منتج شده است. معابر با هم‌‌پیوندی پایین، بالاترین رضایتمندی مؤلفه ادراکی- زیباشناختی را دارا بوده و درنهایت، معابر با هم‌‌پیوندی متوسط، تأمین‌کننده بستر تعاملی فرهنگی- اجتماعی غنی‌‌تری بوده است.نتایج: ظرفیت فضاها با هدف اعتلای تجربه کیفی محیط، تنها توسط مناسبات و خصوصیات شاکله‌ای فضا تأمین نشده و عموماً چگونگی استفاده از فضا، منوط به مداخلات تجربی استفاده‌کنندگان است که تأثیرات فراوانی بر فرآیند طراحی تا بهره‌‌برداری از فضاهای عمومی خواهد داشت. تفاصيل المقالة

در سال‌های اخیر و با افزایش جمعیت شهرها، ساخت و سازهای شهری نیز افزایش یافته و به موجب آن، انواع فعالیت‌های صنعتی نیز در آنها توسعه یافته است. این موضوع منجربه شکل‌گیری پدیده‌ای تحت عنوان خرد اقلیم در شهرها شده است که امروزه به موضوعی قابل توجه در مجامع علمی تبدیل شده است. از آنجا که شکل و فرم سازماندهی فضاها در بلوک‌های شهری، نقشی قابل توجه در شکل گیری این مهم دارد لذا پژوهش حاضر با بررسی تاثیر فرم و شکل ساختمان‌های مسکونی به عنوان مهمترین اجزای شکل دهنده کالبد بلوک های شهری، به تاثیر این موضوع بر شکل گیری جزایر حرارتی می‌پردازد. بنابراین این پژوهش با هدف دستیابی به آسایش حرارتی و کاهش اثرات پدیده جزیرۀ گرمایی در فضای ایجاد شده به واسطۀ مجتمع های مسکونی میان مرتبه، به دنبال ارائۀ فرم بهینه مجتمع های مسکونی برای شهر شیراز می باشد. در این راستا، روش تحقیق به کار رفته در این مقاله به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش شناسی، روش تحقیق کمی است. لذا تحقیق بر پایه ی دو راهبرد استدلال منطقی تجزیه و تحلیل منابع کتابخانه ای از یک سو و سنجش کمی، بر پایه ی نرم افزار (نسخه Envi-met 4 Basic) از سوی دیگر بنا شده است. این پژوهش به تحلیل و مقایسه شش الگو ی متفاوت فرم در شهر شیراز پرداخته است. از این رو داده های دمایی 12 ظهر 1تیر ماه 1397 به عنوان انقلاب تابستانی مبنای ارزیابی و مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بهترین وضعیت در دمای متوسط تابشی متعلق به پلان مرکزی تک عنصره است. تفاصيل المقالة

         ارتباط احساسی میان انسان و مکان در حوزه­های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است که از جمله آنها در ادبیات معماری و شهرسازی است. ارتباط در سطوح مختلفی شکل گرفته و در قالب مفاهیم مختلفی نیز معرفی می­شود که از جمله آنها می­توان به مفاهیم دلبستگی به مکان و هویت مکان اشاره نمود. تاکنون پژوهش­های متعددی در ارتباط با هر کدام از موارد مذکور در حوزه ادبیات معماری و شهرسازی به انجام رسیده و نحوه نمود هر کدام از آنها در فضاهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است؛ این در حالی است که در ارتباط با چگونگی ارتباط نظری میان این دو مفهوم، پژوهشی صورت نگرفته است. با این توضیح پژوهش حاضر در پی بررسی نحوه ارتباط میان دو مفهوم دلبستگی به مکان و هویت مکان و نحوه نمود پذیری این دو مفهوم در یک فضای باز شهری به عنوان بستر میدانی تحقیق است. به همین منظور مجموعه باغ ارم شیراز به عنوان نمونه موردی تحقیق انتخاب و با بررسی نحوه نمود این دو مفهوم برای کاربران این فضا، چگونگی ارتباط میان مفاهیم مذکور مورد تحلیل قرار گرفته است. پژوهش حاضر ترکیبی از روش­های کمی و کیفی در گردآوری و تحلیل داده­ها است و در این خصوص از روش­های کتابخانه­ای و میدانی به منظور گردآوری داده­ها و از روش­های تحلیل محتوا و نیز آزمون­های آماری به منظور تحلیل آنها استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، استفاده کنندگان از باغ ارم شیراز در فصول بهار و تابستان بوده و حجم نمونه در این خصوص 326 نفر از این افراد انتخاب شده است که به صورت تصادفی در سطح باغ از آنها پرسش به عمل آمد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که اولاً میان دو مفهوم دلبستگی به مکان و هویت مکان در فضاهای باز شهری، ارتباطی معنادار وجود دارد؛ به این ترتیب که افزایش دلبستگی به مکان باعث شکل­گیری هویت مکان برای استفاده کنندگان می­شود. همچنین عواملی چون احساسات فردی، پیکره­بندی فضایی و زمان، هم در شکل­گیری دلبستگی به مکان و هم در شکل­گیری هویت مکان، به ترتیب دارای بیشترین اولویت هستند؛ این در حالی است که عامل خاطرات و رویدادها در دلبستگی مکان و عامل کنش­های اجتماعی موجود در محیط، تاثیر بیشتری در شکل­گیری هویت مکانی دارند. تفاصيل المقالة