توسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این راستا، این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینه‌ای و رفتاری انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش اکتشافی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن در شهر اراک بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای ـ تصادفی 384 نفر با استناد به حد بالای مورگان انتخاب شدند. عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینه‌ای)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینه‌ای)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری) و مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، به ترتیب مهم‌ترین آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. تفاصيل المقالة

این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری کلان‌شهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی، در دو بخش کیفی و کمی انجام گردید. در بخش کیفی با استناد به نظرات خبرگان که شامل روانشناسان، جامعه شناسان، روان‌پزشک و متخصص اجتماعی و مدیران ارشد شهرداری بودند و به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده بودند و پرسشنامه آسیب‌های توسعه شهری تهیه و تدوین شد. سپس پرسشنامه در اختیار 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) قرار گرفت و از آن‌ها خواسته شد نظر خود را در خصوص اهمیت هر یک از آسیب‌ها به‌صورت یک طیف 5 گزینه‌ای (خیلی کم-خیلی زیاد) در پرسشنامه مبذول نمایند. نتایج به‌دست‌آمده در این بخش نشان داد که مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینه‌ای)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینه‌ای)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) و عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. سپس رابطه آسیب‌های توسعه شهری با سلامت اجتماعی در بین همان 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) توزیع گردید و فرضیات مطرح‌شده موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد، بین توسعه شهری کلان‌شهر اراک با یکپارچگی (همبستگی) اجتماعی، مشارکت (سهم داشت) اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انسجام (پیوستگی) اجتماعی رابطه وجود دارد. تفاصيل المقالة

امروزه عدالت اجتماعی یکی از مهم ترین نیازهای جوامع بشری است و به عنوان یکی از پارامترهای توسعه ی اجتماعی نیز معرفی شده است. چرا که شهروندان برای رسیدن به شرایط مطلوب زندگی در جامعه نیازمند عدالت اجتماعی هستند. هدف از این پژوهش بررسی نقش عدالت اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی شهروندان اراک در سال 1398 است. این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی و پیمایشی و براساس براساس ماهیت داده ها کمی می باشد. جامعه آماری از شهروندان 15 تا 64 سال شهر اراک در سال 1397 تشکیل شده است. نمونه آماری شهروندان بر اساس جدول نمونه گیری مورگان به تعداد 400 نفر تعیین گردیده است. همچنین روایی و پایایی پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی و ضریب K M O و کرونباخ بررسی شد. نتایج نشان داد که عدالت اجتماعی 63% در نشاط فردی و 54% در نشاط جمعی، عدالت توزیعی 69% در نشاط اجتماعی تاثیر معناداری دارد. همچنین عدالت مراوده ای 45%، عدالت جنسیتی 37%، عدالت قضایی 49% و عدالت زیستی 41% در نشاط اجتماعی شهروندان شهر اراک تاثیر معناداری دارد. جامعه‌ای که بخواهد به آرمان های انسانی خود برسد، لازمه آن داشتن شهروندانی با نشاط است و برای ارتقای این نشاط، باید فضای امیدوارکننده‌ای در ساختار جامعه وجود داشته باشد و عدالت اجتماعی یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد چنین فضایی می باشد. تفاصيل المقالة

احساس نشاط از جمله عواطف انسانی دارای وجوه و تجلیات متنوع فردی اجتماعی، روانی جسمانی و شناختی-عاطفی است. نشاط، فعالیت های مفید انسانی را برمی انگیزد، خلاقیت را تقویت، روابط اجتماعی را تسهیل و مشارکت اجتماعی سیاسی را رونق می‌بخشد و موجبات حفظ سلامتی عاطفی، روانی، جسمانی و امیدواری را فراهم می‌سازد. شادی و نشاط مقوله‌ای وابسته به فرهنگ هر جامعه است. بر این اساس لازم است مولفه‌های نشاط و شادمانی در جامعه ما بر اساس دیدگاه هاى فرهنگ دینی اسلام رصد و بازخوانی شود. با این هدف، این مقاله به رصد و بازخوانی مولفه‌های نشاط و شادمانی بر اساس دیدگاه هاى فرهنگ دینی اسلام پرداخته و با مطالعه تطبیقی آن با نظریه‌های جامعه شناسی و روانشناسی رجحان و برتری آن را تبیین نموده است. در مجموع از دیدگاه اسلام، نشاط عاملی است که موجب انبساط و باز شدن روح می‌شود؛ اما معیار این انبساط روحی، بر خلاف نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی، استحکام رابطه و حلقه اتصالی انسان با خداوند است. بر این اساس در آموزه‌های اسلامی نشاط ممدوح از نشاط مذموم متمایز شده است. اسلام به ابعاد مختلف ایجاد نشاط شامل سبک زندگی، معنوی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، و شناختی توجه نموده است. در مجموع از دیدگاه اسلام، نشاط عاملی است که موجب انبساط و باز شدن روح می‌شود؛ اما معیار این انبساط روحی، بر خلاف نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی، استحکام رابطه و حلقه اتصالی انسان با خداوند است. بر این اساس در آموزه‌های اسلامی نشاط ممدوح از نشاط مذموم متمایز شده است. اسلام به ابعاد مختلف ایجاد نشاط شامل سبک زندگی، معنوی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، و شناختی توجه نموده است. تفاصيل المقالة