همواره پدیده انتقال رسوب، بسیاری از سازه‌‌های رودخانه‌‌ای و سازه‌های عمرانی را تحت تاثیر قرار داده و عدم اطلاع از میزان دقیق آن خسارات بسیاری را موجب می‌شود. از این جهت برآورد صحیح بار رسوبی در رودخانه‌ها از نقطه نظر رسوب، فرسایش و کنترل سیلاب بسیار حایز اهمیت است. در این تحقیق، از دو روش نوین داده‌کاوی شامل مدل درختی M5 و رگرسیون بردار پشتیبان برای برآورد بار رسوبی معلق رودخانه اهرچای در مقایسه با روش کلاسیک منحنی سنجه رسوب استفاده گردید. جهت ارزیابی عملکرد روش‌های استفاده شده از سه آماره شامل ‌‌ضریب همبستگی، جذر میانگین مربعات خطا و میانگین خطای مطلق استفاده گردید. با انجام تحلیل حساسیت مدل‌ها به متغیر ورودی مشخص گردید، متغیر دبی جریان در ماه جاری دارای بیشترین تاثیر بر روی میزان بار رسوبی معلق می‌باشد. در حالت کلی نتایج بدست آمده بیانگر دقت بسیار بالای روش‌های داده‌کاوی نسبت به منحنی سنجه رسوب می‌باشد. اگرچه هر دو روش داده‌کاوی بررسی شده دقت بیشتر و خطای کمتری نسبت به روش متداول منحنی سنجه رسوب داشته‌اند، اما با توجه به روابط خطی ساده و قابل فهم ارائه شده توسط مدل درختی M5، کاربرد این روش کارآمد در موارد مشابه توصیه می‌گردد. تفاصيل المقالة

یکی از چالش‌های مهم در مدیریت منابع آب، بهینه‌سازی بهره‌برداری از مخازن سدهاست. در واقع نیاز مبرم به استفاده صحیح و مؤثر از منابع آب، انجام برنامه‌ریزی جامع و بهره‌برداری صحیح از سدها را بیش ‌از پیش ضروری می‌سازد. در این تحقیق، عملکرد الگوریتم تکامل تفاضلی در مقایسه با الگوریتم جستجوی هارمونی اصلاح‌شده و برنامه‌ریزی غیرخطی به‌منظور بهره‌برداری بهینه از مخزن سد علویان بر روی رودخانه صوفی چای به‌عنوان یکی از سدهای نسبتاً مهم در حوضه دریاچه ارومیه، مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اهمیت حیاتی جریان زیست‌محیطی جهت جلوگیری از مرگ دریاچه ارومیه، مدل بهینه‌سازی با در نظر گرفتن تأمین کامل حداقل جریان زیست‌محیطی رودخانه صوفی چای، تأمین صد در صد نیاز شرب، صنعت و به حداقل رساندن شدت کمبودهای کشاورزی توسعه داده شد. جهت بررسی عملکرد الگوریتم‌های مورد بررسی در بهره‌برداری بهینه از مخزن، از شاخص‌های عملکرد مخزن شامل قابلیت اعتماد، آسیب‌پذیری و شاخص پایداری مخزن استفاده گردید. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از عملکرد بالای الگوریتم تکامل تفاضلی در مقایسه با دیگر روش‌های مورد بررسی در بهره‌برداری بهینه از سیستم تک مخزنه سد علویان بود. تفاصيل المقالة

باتوجه به اهمیت مقدار جریان خروجی از حوضه آبریز جهت مدیریت آب های سطحی، فهم دقیق ارتباط بین مقدار رواناب با پارامترهای اقلیمی همچون بارش و دما و شناسائی موثرترین پارامتر در فرآیند مدل سازی بسیار مهم می‌باشد. در این تحقیق پس از آزمون همگنی داده‌های بارش، دما و رواناب ماهانه حوضه آبریز ناورود، ابتدا براساس دو الگوریتم رلیف و همبستگی دو ترکیب مختلف از پارامترهای موثر در رواناب مورد توجه قرار گرفت. الگوریتم جدید رلیف با استفاده از میانگین بردار وزنی مرتبط بین داده‌ها و یک مقدار آستانه، ویژگی‌های موثر در بین یک مجموعه از داده‌ها را به ویژه در شرایطی که تعداد داده‌ها کم باشد، به ترتیب اهمیت شناسایی می‌کند. سپس با استفاده از دو روش رگرسیون بردار پشتیبان و نزدیک‌ترین همسایگی رواناب ماهانه مبتنی بر دو ترکیب ورودی پیشنهادی مدل سازی گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد، روش رگرسیون بردار پشتیبان با بهره گیری از تابع کرنل شعاع محور نسبت به روش نزدیک‌ترین همسایگی از دقت بالا و خطای کمتری در برآورد رواناب به خصوص در مقادیر جریان‌های سیلابی برخوردار است. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: در مدیریت و بهره برداری از پروژه های منابع آب و به ویژه مخازن سدها تامین حداقل جریان آب مورد نیاز جهت حفظ زیستگاه گونه‌های مختلف موجودات آبزی و گیاهی ضروری است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص سهم جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، به ‌عنوان یکی از رودخانه‌های مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این‌روی هدف از نوشتن این مقاله برآورد حداقل جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد با استفاده از روش های هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق، نیاز محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، با پنج روش تنانت، تسمن، مدل ذخیره رومیزی، انتقال منحنی تداوم جریان و تحلیل منحنی تداوم جریان برآورد شده ‌است. یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل ملاحظه گردید، برای حفاظت رودخانه مهاباد در حداقل شرایط محیط‌زیستی قابل‌قبول، دو روش انتقال منحنی تداوم جریان در کلاس مدیریتی B (35 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 7/2 متر مکعب بر ثانیه) و روش مدل ذخیره رومیزی در کلاس مدیریتی B/C (3/27 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 13/2 متر مکعب بر ثانیه)، نتایج تقریبا مشابه و قابل قبولی را ارایه می‌دهند. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی دو روش انتقال منحنی تداوم جریان و مدل ذخیره رومیزی، به دلیل در نظر گرفتن کلاس‌های مختلف اکولوژیکی، نسبت به روش‌های دیگر ارجحیت داشته و می‌توان این روش‌ها را برای تعیین نیاز محیط‌زیستی رودخانه‌ مهاباد به کار برد. تفاصيل المقالة

یکی از عواملی که همواره پل­ها را مورد تهدید قرار می­دهد، آب­شستگی موضعی می­باشد. پرشمار بودن فراسنج­های تاثیرگذار بر پدیده­ی آبشستگی و همچنین پیچیدگی فرایند آب­شستگی، بررسی این پدیده را با دشواری­های بسیار همراه نموده است. به­رغم تلاش­های زیاد صورت گرفته در این زمینه و تعدد روابط تجربی موجود، رابطه­ی کلی و جامعی برای تخمین عمق حفره­ی آب­شستگی در همه­ی شرایط موجود نیست. امروزه استفاده از روش­های نوین داده­کاوی، سامانه­های هوشمند و نرم­افزار درختی M5، برای حل و شبیه­سازی مسائل پیچیده­ی مهندسی آب مورد توجه واقع شده­اند. در این تحقیق، با استفاده از داده­های آزمایشگاهی و مشخص نمودن 10 نمایشنامه مختلف، شامل ترکیب­های متفاوتی از عوامل موثر بر آب­شستگی، سعی بر بررسی کارایی روش­های شبکه عصبی مصنوعی و نرم­افزار درختی M5 در تخمین عمق آب­شستگی پایه­ی پل و مقایسه­ی دستاوردها با نتایج روابط تجربی Melville، Mississippi و HEC-18 شده است. نتایج به­دست آمده نشان دادند نرم­افزار درختی M5، با ارائه­ی دو قانون ساده اگر-آن­گاه و با ضریب همبستگی 95/0 در مقایسه با روش شبکه­­های عصبی مصنوعی و روابط تجربی در تخمین آ­­ب­شستگی از کارایی بالایی برخوردار است. همچنین، مشخص گردید که برای داده­های آزمایشگاهی مورد استفاده در این تحقیق و از بین روابط تجربی موجود، روابط HEC-18، Mississippi و Melville به ترتیب از دقت نسبتا بالایی برخوردار می باشند. تفاصيل المقالة