در دوره پهلوی دوم به دلیل برقراری ثبات و امنیت و وجود دولت مرکزی قدرتمند، امکان ساخت و پرداخت زبان جدید برای معماری کشور فراهم آمد که با ورود حجم عظیمی از واژگان، ساختارها و محتوای جدید از منابع غربی و انتخاب هدفمند برخی از واژگان تاریخی معماری بومی همراه بوده است. برای فهم وضعیت فعلی و حل مسائل پیشرو، درک تحولات معاصر معماری و به عبارت دیگر فهم و تسلط بر این زبان جدید ضرورت دارد. در ایران، پژوهش های متعددی در زمینه معناشناسی و نشانه شناسی معماری دوره های مختلف، با دیدگاه های متفاوت انجام شده که در این میان، معماری دوره پهلوی دوم به دلیل تحولات فکری و ساختاری بنیادین، واجد ارزش برای تحقیقات بیشتر و عمیق‌تر است. در این تحقیق تلاش بر شناسایی ماهیت نشانه‌ شناختی معماری معاصر ایران در برخی بناهای دوره پهلوی دوم و تبیین عوامل موثر در شکل‌گیری آن بوده است. این پژوهش از نظر محتوا، کمی-کیفی است که با دیدگاه توصیفی-تحلیلی و با در پیش گرفتن نگرشی تحلیلی، با رویکردی نشانه‌ شناسانه و کاربرد آرا و نظرات علمی متخصصان و صاحب ‌نظران این حوزه انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد آنچه در معماری این دوره به عنوان عامل معناساز نشانه قابل شناسایی است، در هر سه حالت شمایل، نمایه و نماد و در موارد معدودی در قالب نمایه شمایل می تواند نمود یابد. اما بدیهی می نماید که هیچ نشانه-ای یکسره نمی تواند شمایلی، نمایه ای یا نمادین باشد و اگر واقع بینانه تر مورد مداقه قرار گیرند، هر نشانه ترکیبی از هر سه نوع است که در هر مورد، یکی بر دو تای دیگر چیرگی دارد. تفاصيل المقالة