این پژوهش با هدف تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی از دیدگاه قرآن مجید انجام شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع اعتبارسنجی بود. جامعه پژوهش کلیه آیات قرآن مجید بود که تلاش شد تا مضامین مرتبط با ارتباطات اثربخش انسانی از آن‌ها استخراج و سازۀ بدست آمده اعتبارسنجی شود. لذا با استفاده از تفسیر نور، 419 آیه شناسایی و در گام‌های بعدی گویه‌های مربوط به ارتباطات اثربخش انسانی از این آیات استخراج گردید. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. همچنین، نتایج خروجی مضامین با نظر اساتید صاحب‌نظر در حوزۀ علوم قرآنی مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان از روایی قابل قبول آن‌ها بود. بعلاوه، برای بدست آوردن پایایی مقیاس از روش هولستی استفاده شد که بر مبنای آن میزان پایایی آن 0/876 بدست آمد. در نهایت، نیک سرشتی تعامل‌گر، آزادمنشی در گفتمان ارتباطی، کنش ارتباطی جرأت ورزانه، ساختارمندی در گفتار، و شنود مؤثر، از مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی استخراج و مورد تایید قرار گرفتند. بر مبنای این نتایج، مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی از دیدگاه قرآن مجید می‌تواند به عنوان یک مقیاس معتبر و پایا در پژوهش‌های جامعه شناسی، روانشناسی و حوزه ارتباطات انسانی مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که انطباق ارتباطات انسانی اثربخش انسان‌ها با مبانی قران مجید مستلزم آن است که انسان‌هایی با ذات و سرشت پاک وجود داشته باشند بدین معنا که مولفه‌هایی که در مضمون نیک سرشتی تعامل‌گر در این پژوهش آمده است در بالاترین سطح قرار گیرد. ولی این شخصیت نیک سرشت به خودی خود کفایت نمی‌کند بلکه باید از یک مهارت، تحت عنوان شنود موثر بهره‌مند باشد زمانی که افراد از شنود موثر بهره‌مند گردیدند می‌بایست ذهنی توسعه یافته داشته باشند بدین معنی که شخصیت آن‌ها به گونه‌ای باشد که آزادمنشی در گفتارشان متبلور شود که این مهم نشأت گرفته از ادارک افراد برقرارکننده ارتباط است. چنین فردی انسان آزادمنشی است و هنگامی که انسان آزادمنش شد دو خصیصه دیگر را باید در ارتباطات انسانی بدست آورد. ابتدا جرأت‌ورزی در گفتار است این به آن معنی است که انسان به شدت گفتاری جرات‌ورزانه پیدا می‌کند. در ادامه چنین فردی، انسانی می شود که زبان و ارتباطات او بسیار ساختارمند شده و متخلق به یک سبک ارتباطی فوق‌العاده گردیده است. تفاصيل المقالة