از جمله مراکز و بخش های ارزشمند شهرها، بافت های تاریخی است که نقشی پایه یی در حفظ هویت، فرهنگ و میراث تاریخی و جذب گردشگر و سرمایه و در نتیجه، ایجاد سرزندگی و تکاپوی مستمر در شهر دارند. بافت تاریخی، بخشی از شهر مرکزی یا منطقه ی مرکزی شهر است که آثار، یادمانها و مانده هایی از گذشته های دور و نزدیک را که از ارزش و اعتبار تاریخی و زیبایی شناختی برخوردارند، در خود دارد. به عبارت دیگر، بافت تاریخی شهر، فضایی است برای وجود حیات مدنی که در عرصه های ناهمسان تاریخ شکل گرفته و در هم تنیده شده است. حفاظت و مراقبت از این بافت ارزشمند، دست کم برای تحقق دو هدف بایسته است: یکی نجات آن از خطر تخریب و نابودی و دیگری ساماندهی آن توسط آن دسته از طرحهای شهرسازی که با دخالتهای کم و پرهیز از هر گونه تخریب، در پی حفظ وضع و کیفیت بافت هستند. مهم ترین طرح های مزبور عبارت اند از: تعمیر، مرمت، زنده سازی، مراقبت، نگهداری، حفاظت و باززنده سازی (به سازی، نوسازی و بازسازی). روش تحقیق در پژوهش حاضر مبتنی بر یک روش تحلیلی- توصیفی اسنادی با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی های میدانی پیمایشی بوده است و از نوع کاربردی است. و سپس با توزیع پرسشنامه جمع آوری گردیده است. محدوده جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش بازار سنتی تاریخی بروجرد و اثرات باززنده سازی بر ارتقاء سرزندگی فضاهای عمومی شهر بروجرد است. لذا اطاعت از طریق مراجعه آمارنامه ها و سرشماری نفوس و مسکن و شهرسازی و بهسازی و نوسازی بروجرد و شهرداری ، مشاهده و بازدید از بازار و استفاده از نرم افزارهای SPSS و GIS و مدل برنامه ریزی SWOT و مدل AHP بررسی شده است. گردآوری داده کتابخانه ای و ابزار پرسشنامه ای بوده است و جامعه آماری بازاریان و کسبه بروجرد و متخصصین بوده اند. در پایان نتایج بررسی ها بیانگر آن بود که عوامل اصلی در باززنده سازی موفق مجموعه بازار سنتی تاریخی عوامل کالبدی- فضایی- عملکردی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، تاریخی و مدیریت و اجرایی بوده است. تفاصيل المقالة

در گذشته ای نه چندان دور بازار عنصری شهری یا مکانی مشخص بوده و حیات شهر و بازار به هم گره خورده و شهرها به واسطه بازارهایشان جایگاه منطقه ای خود را پیدا می کرده اند. جنب و جوش ، همبستگی و پیوند تنگاتنگ بازارها به زندگی روزمره شهروندان این عملکرد را به قلبی تپنده در مرکز شهرها تبدیل می نمود. که نبض هر آنچه در شهر رخ می داد را در دست داشت. اهمیت بازار نه تنها به دلیل وقوع داد و ستد و انجام در آنها بلکه بیشتر به دلیل نقش این عملکرد در شکل دهی به تعامالت اجتماعی و برخوردهای روزانه و تاثیر در شکل گیری فرهنگ شهروندان می باشد. از این رو بازار با کالبد سنتی آن تنها عملکردی اقتصادی نبوده بلکه به موازارت نقش اقتصادی، نقش فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نیز در شهر داشته است. اهمیت بازارهای سنتی در معماری و کالبد این عملکرد نیز نمایان می باشد، بازار در تاریخ ایران همواره محل برخورد عقاید و افکار و مرکز فعالیت های اجتماعی بوده است، لذا معماری و طراحی محیط می تواند نقش مؤثری در ایجاد تعامالت اجتماعی ایفا ساختار های کالبدی محیط بازار و تأثیر آن روی تعامالت اجتماعی را به روش توصف می کند و میزان روابط اجتماعی و عوامل تاثیرگذار روی آن را به صورت میدانی و از پیمایشی مورد بررسی قرار می دهد. و سپس به بررسی عوامل آسیب زمان و آسیب های بازار تاریخی کرمانشاه را واکاوی می کند. روش پژوهش در این نوع تحلیل توصیفی می باشد . در بخش تحلیل از روش swot استفاده شده است و عوامل گسیختگی فضائی عناصر درون بازار، ضعیف شدن ارتباط بازار یا شهر ، نابسامانی در حرکت ها، نارسائی خدمات جانبی،تجمع بیکاران ، بی توجهی در حفظ و نگهداری ابنیه و عدم ارتباط با عناصر شاخص تاریخی از عمده ترین مسائل موجود در بافت بازار کرمانشاه می باشند. تفاصيل المقالة

شهرها به عنوان سیستم های پویای اقتصادی- اجتماعی و زنده، به ناچار در طول حیات خود شـاهد فرسـودگی های کالبدی در بافت خود می شوند که از این بافت ها می توان به عنوان عضو بیمـار شـهرها نـام بـرد. توجه به ساماندهی بافت های فرسوده شهری همواره یکی از مسائل اساسی تصمیم گیریان و مدیران شهری می باشد. با‌توجه ‌به‌ ‌روند‌ ‌ رو به افزایش ‌این محدوده ها،‌ رهیافت ‌‌ها‌ی‌ مختلفی ‌برای‌ حل‌ معضل این نوع بافت ها ‌ارائه‌ شده‌است.‌ یکی ‌از ‌این ‌رهیافت ‌ها ‌توانمندسازی، ‌یعنی ‌پذیرفتن ‌حقوق شهروندی ‌این ‌ساکنان ‌و ‌حرکت‌ به ‌سوی ‌مشارکت ‌‌مردمی‌ ‌است. از اینرو مقاله حاضر نیز با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی آینده ساماندهی بافت فرسوده شهری محله کرهرود اراک با رویکرد توانمندسازی پرداخته است. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانه ای و همچنین تهیه پرشسنامه و مصاحبه با خبرگان مربوطه بهره گرفته شده و در این رابطه، 51 شاخص در پنج حوزه اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی – فرهنگی و سیاسی و مدیریتی برای تحلیل آینده ساماندهی بافت فرسوده محله مورد مطالعه با رویکرد توانمندسازی استخراج گردید. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Mic Mac استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت محدوده مورد مطالعه از یک سیستم ناپایدار تبعیت میکند. از طرفی 9 عامل کلیدی و موثر جهت ساماندهی این بافت در آینده و با رویکرد توانمندسازی از تحلیل نتایج به دست آمده است. تفاصيل المقالة

طرح احداث مجتمع های مسکونی مهر از دولت نهم آغاز گردید و این طرح با هدف تأمین مسکن برای اقشار کم درآمد جامعه، قیمت زمین را از قیمت مسکن حذف نموده و واحدهای مسکونی را به صورت اجاره 99 ساله در اختیار آن ها قرار داده است. هدف مهم این پژوهش ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان مجتمع های مسکن مهر شهر بنک با رویکرد آینده پژوهی است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی از طریق ابزارهای توزیع پرسش نامه و مصاحبه با صاحب نظران مدیریت و برنامه ریزی شهری و ساکنان مسکن مهر می باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنان محدوده مسکن مهر شهر بنک واقع در شرق بلوار امام علی(ع) با 27 مجتمع و 108 واحد مسکونی می باشد. حجم نمونه مورد مطالعه 30 خانوار بوده که اطلاعات حاصل با استفاده از روش های آمار توصیفی و استباطی و آزمون T تک نمونه ای با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از پژوهش، بیشترین رضایت مندی ساکنان از وضعیت موجود شاخص های توسعه شهری در شهر بنک از دو شاخص اجتماعی و فرهنگی و توسعه اقتصادی به ترتیب با ضریب تغییرات 123/0 و 236/0 بوده است و شاخص زیست محیطی با ضریب تغییرات 238 در رتبه سوم و شاخص های کالبدی و فیزیکی با ضریب تغییرات 239/0 در رتبه های چهارم قرار گرفته اند. پیش بینی کاربری های مختلط برای تقویت شاخص های کالبدی اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی بسیار حائز اهمیت و اثرگذار خواهد بود. آن چه نیاز است تجدید نظر در رویکردهای کلان مدیریت شهری و به کارگیری ابزارهای جدید آینده پژوهی به عنوان روشی نوین منجر در برنامه ریزی بخش مسکن انبوه می باشد. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق، راهبردها و راهکارهایی پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة

بافتهای ناکارآمد و قدیمی شهرها هسته اولیه و اصلی شهرها را تشکیل می دهند و قسمتی از پیکره فضاهای شهری هستند که به دلیل فرسودگی در مقایسه با سایر پهنه های شهراز جریان توسعه و چرخه تکاملی حیات عقب مانده و به مرکز نارسایی های شهری تبدیل شده اند . این بافت ها، به عنوان مهم ترین عامل در ادامه حیات شهرها نقش بسزایی را در آینده شهری دارند . بنابراین ضروری است که نسبت به تحولات آینده این بافت ها برنامه ریزی مناسبی صورت پذیرد و در سالهای اخیر برنامه ریزان و مدیران شهری برای مقابله با مشکلات و معضلات پیش روی این بافتها از آینده پژوهی استفاده کرده اند .از این رو هدف پژوهش حاضر ، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر آینده بافت ناکارآمد و بررسی روابط بین متغییرها در محله قدیمی دولت آباد واقع در شهر ملایر میباشد براین اساس پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت ،آینده پژوهی با رویکرد اکتشافی و بر اساس روش پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی و اسنادی گردآوری شده و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقاطع و نرم افزار میک مک استفاده شده و نتایج پژوهش حاکی از آن است کلیدی ترین عوامل موثر بر آینده بافت ناکارآمد محله دولت آباد ملایر به ترتیب بیشترین میزان تاثیر گذاری شامل بهداشت عمومی ،احساس تعلق ساکنان به محله ،دسترسی به مراکز آموزشی ،میزان رضایت شغلی ، کیفیت ابنیه ، نوع مالکیت مسکن، سطح تحصیلات میباشد. تفاصيل المقالة

اگرچه محلات مرکزی شهر در گذشته مرکز تعاملات و فعالیت های اجتماعی و اقتصادی متنوعی بوده اما امروزه به علت مشکلات عدیده که از آن ها تحت عنوان فرسودگی یاد می شود هویت این محلات روز به روز کمرنگ تر شده و به تبع آن کارایی خود را از دست داده است. به همین دلیل، توجه به این گونه محلات و مداخله در آن ها امری ضروری به نظر می رسد. یکی از روش های نوین مداخله در بافت های قدیمی و تاریخی محلات رویکرد بازآفرینی است، در واقع بازآفرینی با توجه توامان به ابعاد کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی سعی در احیا، تجدید حیات و نوزایی شهری و یا به عبارتی به دنبال دوباره زنده شدن بافت شهر است.در همین راستا، پروژه بازآفرینی بازار و فضاهای پیرامونی آن در شهر فامنین با هدف تحریک توسعه و سرزنده سازی اقتصادی- اجتماعی این محدوده طرح شده است. با توجه به این امر که این محدوده به عنوان قلب تپنده شهری فامنین و همچنین هسته اصلی آن در نظر گرفته میشود، بنابراین اهمیت توجه به آن دوچندان شده است. لذا در تحقیق حاضر با بهره گیری از معیارهای حاصل از خوانش ذهنی شهروندان از کیفیت های فضایی که در پروژه های بازآفرینی توسط صاحبنظران و پژوهشگران داخلی و خارجی صورت گرفته است پرسشنامه ای تنظیم شده و توسط نرم افزار( SPSS )مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. جهت بررسی هر یک از متغیرها و گویه های تحقیق از آزمون T تک نمونه ای استفاده شده است. روش تحقیق براساس هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. یافته ها حاکی از آن است که از 18 شاخص کیفیت فضای همگانی تنها 5 شاخص و شاخص امنیت در وضعیت متوسطی قرار دارند و مابقی شاخص ها در وضعیت نامطلوبی به سر میبرند. تفاصيل المقالة