نوشتار حاضر در پی آن است تا به این مسئله پاسخ گوید که چه نسبتی میان معرفت آرمانی و معرفت دینی وجود دارد. برای این منظور مباحث گوناگون و پراکنده ملاصدرا در باب علم، عالم و معلوم در چارچوبی منظم بازسازی شده است. در این بازسازی منظم، علاوه بر این که جزئیات جدیدی از نظر ملاصدرا مطرح می‌شود، با نگاه جدیدی از ملاصدرا مواجه می‌شویم که نتیجه و حاصل بررسی علم، عالم و معلوم آرمانی از منظر اوست. به نظر می‌رسد او در این مباحث در پی نزدیک کردن معرفت فلسفی به معرفت دینی بوده و درنهایت این دو را دو روی یک سکه به شمار آورده است و با مباحثی که در این باره مطرح کرده ما را به استنباط این مطلب رهنمون نموده است که گوهر دین چیزی جز حکمت نیست و مابقی امور صرفاً صدفی جهت حفاظت از این گوهر گرانبها است. تفاصيل المقالة

پیشینیان به دلیل عدم آگاهی و اشراف به حیات پس از مرگ، باورهای گوناگونی به آن، داشته اند. از جمله این باورها تناسخ است که طبق قانون کارما عبارتست از: کیفیت و چگونگی توالد ثانوی، حیات و سرنوشت بعدی انسان که طبق کردار و گفتار و پندار او در زندگی قبلی تعیین می شود. این سلسله توالد، ادامه داشته و در نهایت طبق آموزه موکشه روح میتواند به نجات و رهایی برسد. نظریه تناسخ به عنوان نمودی از آداب و رسوم و فرهنگ، شاخص شناختی برخی ادیان سرزمین هند بوده است. مساله اصلی این نوشتار بررسی جایگاه تناسخ به عنوان یکی از ابعاد فرهنگی هندوئیزم و نقد آن در مکتب فلسفی ملاصدرا است. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی در صدد است ضمن آشنایی با کارکردها و اثرات اعتقاد به تناسخ بر فرهنگ مردم هند، به تحلیل براهین بدیع ملاصدرا بر ابطال آن بپردازد. از جمله کارکردهای فرهنگی تناسخ: بازدارندگی، ایجاد ارزشهای اخلاقی، حاکمیت کاست، توجیه رنجها و ارزشمندی اعمال نیک است. استلزامات پذیرش این نظریه عبارتند از: اعتقاد به مسخ، انکار وجود نفس و تعلق آن به سایر ابدان در مرحله نطفه است. ملاصدرا علاوه بر ارائه برهان بر انکار مسخ، براهین تجرد نفس، برهان قوه و فعل، حرکت جوهری و... بر رد نظریه آنان آورده است. تفاصيل المقالة

هدف از انجام این پژوهش بررسی آخرت شناسی در فرهنگ هانری کربن و شیخ اشراق می باشد. سوال کلی که محقق در پی آن است که بدان پاسخ دهد این است که آخرت شناسی در فرهتگ هانری کربن و شیخ اشراق چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارد؟ شیخ اشراق در تبیین خود از مسئله ی معاد، فصلی را به اقسام نفوس انسانی پس از مرگ اختصاص داده است. کربن با روش پدیدارشناسی و التزام هستی‌شناسانه به جهان‌شناسی حکمای مسلمان، تأویل عرفانی را راهگشای فهم حقیقت می‌انگارد. به نظر می رسد آخرت شناسی در فرهنگ هانری کربن و شیخ اشراق شباهت ها و تفاوت هایی دارد. نتایج نشان داد از نظر شیخ اشراق انسانها در آخرت به سه دسته تقسیم می شوند که نحوه حیات پس از مرگ هرکدام به گونه خاصی است .کربن، به عالم خیال باور دارد. این عالم حدواسط عالم عقل و عالم مادی است، به گفته کربن، بدون در نظر گرفتن این عالم نمی توان عقاید ادیان ابراهیمی درباره حالات آدمی را درباره زندگی پس از مرگ معنا کرد . کربن به نوعی به دنبال معنا بخشی به زندگی انسان و حیات آن پس از مرگ هستند و با کنار زدن ظاهر در پی کشف حقیقت باطنی است. به عبارتی این دو فیلسوف نظراتی به نسبت مشابه با یکدیگر در وادی معاد شناسی دارند. تفاصيل المقالة