زمینه و هدف: سدها به عنوان یکی از اساسی‌ترین منابع تامین آب شرب، کشاورزی، برق‌آبی و صنعتی از نقش مهمی در توسعه جوامع انسانی و محیط‌زیست اطراف خود برخوردارند. بنابراین با توجه به نقش اساسی سدها در پویایی محیط اطراف خود، برآورد جریان ورودی به آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و از ابزارهای مهم و مؤثر در مدیریت بهینه کمی و کیفی منابع آب است. روش بررسی: در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از مدل هوش مصنوعی شبکه عصبی مصنوعی (ANN) اقدام به مدل‌سازی جریان ماهانه رودخانه صوفی‌چای، ورودی به سد علویان، گردد. همچنین به منظور بهبود عملکرد مدل‌ مذکور و با توجه به اطلاعات زیاد ورودی به این مدل، از روش تجزیه متعامد سره (POD) به منظور تعیین بهترین الگوی ورودی به مدل ANN استفاده گردید. در نهایت نیز عملکرد دو مدل ANN و مدل ترکیبی POD-ANN بر پایه آماره‌های ضریب تعیین (R2)، میانگین خطای مطلق (MAE) و میانگین قدرمطلق خطای نسبی (AARE) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج این تحقیق مشخص نمود که اگرچه مقادیر پیش‌بینی شده دبی ورودی به مخزن سد توسط مدل ANN نزدیک به مقادیر مشاهده‌ای هستند اما عملکرد آن در نقاط با دبی بالا با خطای قابل توجهی همراه است. همچنین یافته‌های این تحقیق حاکی از عملکرد بهتر مدل POD-ANN نسبت به مدل ANN در نقاط با دبی بالا بود. در حالت کلی نتایج به دست آمده از مدل POD-ANN اجرا شده مشخص نمود که مقدار آماره‌های R2، MAE و AARE مدل در هر دو مرحله واسنجی و صحت‌سنجی بهبود قابل توجهی نسبت به مقادیر مشابه در مدل ANN داشته‌اند. مقدار آماره‌های R2، MAE و AARE در مرحله صحت‌سنجی POD-ANN به ترتیب معادل 93/0، 79/0 و 54/0 بود. بحث و نتیجه‌گیری: عملکرد بهتر مدل POD-ANN در دبی با مقادیر بالا نسبت به مدل ANN می‌تواند به دلیل عمل پیش‌پردازش بر روی متغیرهای ورودی و کاهش تعداد آن‌ها در مدل POD-ANN در مقایسه با مدل ANN باشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری نمود که عمل پیش‌پردازش بر روی متغیرهای ورودی به مدل ANN و کاهش تعداد متغیرهای ورودی به این مدل همراه با بهبود عملکرد آن بوده است. تفاصيل المقالة

تخمین دبی جریان در حوضه آبریز، به دلیل تاثیر ان در مدیریت منابع آب، می تواند نقش اقتصادی مهمی داشته باشد.در این تحقیق، ازمدل های(ANN)،(SVR)و(ANFIS) جهت پیش بینی رواناب حوضه آبریز دزاستفاده شده است. همبستگی بین ایستگاه ها بررسی و ایستگاههای کمندان،زورآباد و دره تخت به دلیل همبستگی اندک با ایستگاههای اطراف،حذف شدند سپس به دلیل عدم بررسی دخالت انسانی، با استفاده از نرم افزارxlstatروند ایستگاهها بررسی و ایستگاههای فاقد روند انتخاب شدند.جهت ارزیابی عملکرد مدل ها ازضریب همبستگی(R)،ضریب نش-ساتکلیف (NSE)وریشه ی میانگین مربعات خطا(RMSE)استفاده شده است.نتایج این تحقیق حاکی از برتریANFISبا رویکردکلاسترینگ نسبت به رویکرد شبکه بندی است.مدل های(ANN)،(ANFIS)و(SVR) توانایی خوبی در شبیه سازی جریان حوضه آبریز دز داشته اند. تفاصيل المقالة