زمینه و هدف: هدف از اجرای این تحقیق بررسی تأثیر شیب طولی و پلان مسیر چوب کشی و تعداد تردد اسکیدر چرخ لاستیکی تاف بر کوبیدگی خاک در طرح جنگل داری دکتر بهرام نیا بود. روش بررسی: ابتدا مسیرهای چوب کشی با جهت های چوب کشی رو به بالا و رو به پایین انتخاب و هر مسیر به دو بخش با تردد متوسط و شدید تقسیم شد. پلان مسیر به روش قطبی و نیم رخ طولی مسیر از طریق ترازیابی برداشت و وارد نرم افزار اتوکد گردید. مسیرهای چوب کشی از نظر پلان به دو طبقه مسیر مستقیم و قوس های افقی و از نظر شیب طولی برای مسیر رو به بالا به طبقات 15-5، 25-15 و 25< درصد و برای مسیر رو به پایین به طبقات 5-0، 15-5 و 15< درصد تفکیک شدند. به منظور اندازه گیری کوبیدگی، تخلخل و رطوبت وزنی خاک در مجموع اقدام به برداشت 228 نمونه خاک توسط استوانه فولادی در طبقات یادشده و منطقه شاهد (جنگل) شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقدار وزن مخصوص ظاهری خاک با افزایش شیب طولی مسیر و همچنین میزان تردد اسکیدر به طور معنی داری افزایش یافت. بیش ترین مقدار وزن مخصوص ظاهری در طبقه تردد زیاد، شیب طولی بالای 25 درصد (27/1 گرم بر سانتی متر مکعب در چوب کشی رو به بالا) و بالای 15 درصد (18/1 گرم بر سانتی متر مکعب در چوب کشی رو به پایین) و بر روی قوس به ثبت رسید. کم ترین میزان تخلخل و رطوبت وزنی خاک نیز در همین شرایط مشاهده شد. بحث و نتیجه‌گیری: در این تحقیق برای نخستین بار از نمایش گر سه بعدی Civil3D برای تحلیل فنی مسیرهای چوب کشی و تعیین مکان های نمونه برداری بهره گرفته شد. براساس یافته ها به منظور کاهش صدمات وارد به خاک مسیرهای چوب کشی باید حتی الامکان از ایجاد مسیرهای پر پیچ و خم، پرشیب و تردد زیاد روی آن ها پرهیز نمود. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، تهیه نقشه قابلیت عبور اراضی طرح سعدآباد-ناهارخوران استان گلستان، طراحی مسیرهای پیشنهادی و انتخاب بهترین مسیر بر اساس معیارهای قابلیت عبور از طبقات اراضی، درصد شبکه بندی، توزیع سطحی و تن کیلومتر تصحیح شده بود.روش بررسی : ابتدا نسبت به تهیه نقشه قابلیت عبور اقدام شده و سپس به کمک برنامه PEGGER دو مسیر پیشنهادی بر روی این نقشه طراحی شد و قابلیت عبور آن ها از طبقات مختلف اراضی برآورد گردید. درصد شبکه بندی و پوشش مشترک جاده ها با محاسبه تراکم طولی و تعیین مرز چوب کشی هر جاده و ایجاد بافر در اطراف آن ها مشخص شد. در ارزیابی توزیع سطحی، متوسط فاصله مراکز هندسی پارسل ها تا جاده اندازه گیری گردید. متوسط تن کیلومتر هر گزینه با توجه به ضریب تصحیح فاصله چوب کشی و ضریب تبدیل حجم به وزن چوب محاسبه شد. با وزن دهی و تحلیل سلسله مراتبی معیارهای ارزیابی نسبت به انتخاب بهترین مسیر پیشنهادی اقدام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که جاده موجود در مقایسه با گزینه های دیگر در مناطق با قابلیت عبور بهتری واقع شده است. متوسط فاصله مراکز هندسی پارسل ها تا جاده های پیشنهادی اول، دوم و جاده موجود به ترتیب 98/476، 31/480 و 85/428 متر بود که نشان می دهد جاده موجود از توزیع بهتری برخوردار بود. بیش ترین درصد شبکه بندی توسط گزینه پیشنهادی اول (3/82 درصد) حاصل شد. بر اساس معیار تن کیلومتر، هر کیلومتر جاده موجود برای خروج تمام چوب ها از پارسل ها باید تا 96/149 تن وزن را تحمل نماید. جاده موجود از لحاظ عبور از اراضی با قابلیت عبور بالا، پوشش مشترک، توزیع سطحی و تن کیلومتر مناسب تر از سایر گزینه ها بود.بحث و نتیجه گیری: با تجمیع معیارهای ارزیابی شبکه جاده های جنگلی به کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی می توان به درک دقیق تری از کارایی شبکه جاده دست یافت و در نتیجه به انتخاب گزینه برتر مبادرت ورزید. تفاصيل المقالة

زمینهوهدف:شبکه جاد ه های جنگلی در طرح های جنگلداری، به عنوان تأسیسات زیربنایی در مدیریت، حفاظت و احیای جنگل ها نقش اساسی دارد. تحقیق حاضر جهت بررسی کارایی تکنیک GIS و AHP در تهیه نقشه اراضی مناسب جهت مسیر یابی جاده جنگلی در سری دلاکخیل اداره کل منابع طبیعی شهرستان ساری با مساحتی معادل 1657هکتار صورت گرفت. روشبررسی:در این تحقیق جهت یافتن روشی مناسب برای مسیریابی بهینه جاده های جنگلی و یافتن واریانتی بهینه از نظر زیست محیطی از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید. از اینرو نخست پرسشنامه ای جهت تعیین و اولویت بندی عوامل مؤثر در طراحی جاده یعنی شیب، جهت، تیپ خاک، زمین شناسی، موجودی در هکتار درختان، وضعیت آبراهه، گونه های حفاظتی و چشم انداز تنظیم و سپس نقطه نظرات متخصصان طراحی مسیر جاده جنگلی در مورد تعیین اهمیت نسبی عوامل جمع آوری و با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert Choise، به روش مقایسه دو به دو، وزن دهی شدند. سپس بر اساس وزن مشخصه ها، نقشه های عوامل فوق با هم تلفیق شده و نقشه قابلیت عبور اراضی در چهار طبقه با عناوین توان بسیار نامناسب، نامناسب، مناسب و بسیار مناسب تهیه شد. سپس طراحی جاده بر روی نقشه قابلیت عبور اراضی و با استفاده از روش گام پرگار در نرم افزار Arc GIS9.3 انجام پذیرفت. در نهایت مشخصات شبکه جاده های طراحی شده با شبکه جادۀ موجود با روش های باکموند، درصد پوشش و نزدیک ترین مسیر برای انتخاب مناسبترین واریانت مقایسه گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل عوامل موثر در طراحی جاده بر اساس نظر متخصصین طراحی و ساخت جاده های جنگلی، نشان داد که معیار شیب با وزن نسبی 254/0 دارای بیشترین امتیاز و چشم انداز با وزن نسبی 052/0 دارای کمترین امتیاز می باشند. بحثونتیجهگیری: نتایج مقایسه شبکه موجود با پنج واریانت جدید از نظر زیست محیطی نشان داد که واریانت دوم بهترین عملکرد را از نظر عبور از مناطق بسیار مناسب (07/19 درصد) و نامناسب (21/5 درصد) نسبت به جاده موجود با عبور 40/6 درصدی از مناطق بسیار مناسب و 97/35 درصدی از مناطق نامناسب داشت. واریانت دوم با 62/72 درصد پوشش در قیاس با سایر واریانتها و جاده موجود عملکرد مناسب و قابل قبولی از نظر زیست محیطی داشت و در کلیه موارد مورد بررسی به عنوان واریانت بهتر انتخاب گردید. نتایج آزمون مقایسه بین مناسب ترین واریانت و شبکه جاده موجود با استفاده از آزمون مربع کای نشان داد که در سطح 95 درصد این دو شبکه دارای تفاوت معنی داری می باشند (018/0=p). تفاصيل المقالة