مشکلات مربوط به منابع آبی کشور تنها ناشی از محدودیت منابع نبوده و بخش مهمی از آن مدیریتی است. هرگونه تغییر رویه و اصلاح خط‌مشی در حوزه چارچوب‌ها و فرآیندهای مدیریتی مرتبط با موضوع آب، نیازمند اتخاذ رویکردی چندجانبه و میان‌رشته‌ای در سیستم‌های مختلف است. در ادبیات موضوع، حکمرانی آب پاسخگوی رویکرد جامع چندبعدی به موضوع مدیریت آب می باشد. این پژوهش که برمبنای هدف، کاربردی و برپایه یک چارچوب کلان نظری و با بکارگیری روش تحقیق ترکیبی؛ شامل ابتدا روش کیفی تحلیل مضمون با کدگذاری و تشکیل شبکه مضامین از قوانین بالادستی و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان و سپس روش کمی دیمتل بر اساس تکنیک مقایسه زوجی، به بررسی ساختارمند عوامل موثر بر حکمرانی آب در ایران می‌پردازد. نتایج بدست آمده به تفکیک ابعاد مختلف، شامل مدیریت و سیاست‌گذاری، حقوقی و قانونی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و محیط‌زیستی، میزان تأثیرگذاری متقابل هر حوزه را معین نمود و نشان داد که کارآمدی قوانین آب (بعد حقوقی-قانونی)، لزوم برخورداری از خط مشی‌ها و سیاست گذاری‌های کلان (بعد سیاست گذاری و مدیریت) و نقش نهاد سیاست در حوزه‌های آبی (بعد سیاسی)، دارای بیش‌ترین تأثیرگذاری بر سایر عوامل بودند و نتیجه گیری می گردد که خط مشی‌های اصلی در نظام فعلی حکمرانی آب در کشور می بایست براساس آنها تدوین گردد. تفاصيل المقالة

هدف:این پژوهش با هدف بررسی چالش‌های مشارکت شهروندان در اجرای خط‌مشی با تمرکز بر حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور صورت گرفت.روش:استراتژی اصلی پژوهش، بهره‌گیری هم‌زمان از روش کیفی تحلیل مضمون و روش کمّی مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری به‌صورت آمیخته متوالی بوده است.در زمینه نمونه‌گیری تحلیل مضمون و مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و نظری استفاده شد. از ابزار مصاحبه برای تحلیل مضمون و از ابزار پرسشنامه برای اجرای رویکرد مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری استفاده‌شده است. در بخش کمی 11 پرسشنامه در اختیار خبرگان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان‌های مازندران، گیلان و گلستان قرار گرفت. یافته‌ها: در بخش کیفی در این پژوهش 171 مضمون پایه، 17 مضمون سازمان دهنده و6 مضمون فراگیر شامل چالش‌های سیاسی، فرهنگی، ارتباطی، اقتصادی، حقوقی و فنی شناسایی شده است. مدل نهایی حاصل از رویکرد مدل‌سازی تفسیر ساختاری در 5 سطح تشکیل‌شده است که فقدان حکمرانی جنگل در سطح پنجم تأثیرگذارترین سطح می‌باشد و چالش‌های سیاسی، فقدان ارتباطات و نشر دانش حوزه جنگل برای ذی‌نفعان، ضعف نزدیکی بین دولت و دستگاه‌های اجرایی ـ شهروندان و فقدان انگیزش در جوامع محلی برای مشارکت تأثیرپذیرترین سطح در مدل طراحی‌شده می‌باشد. تحلیل شدت نفوذ و وابستگی با استفاده از MICMAC نشان می‌دهد که فقدان حکمرانی جنگل و چالش‌های سیاسی از نوع متغیرهای مستقل هستند؛ تفاصيل المقالة