این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین مقدار متابولیت های ثانویه، بررسی ضدمیکروبی و سمیت سلولی در عصاره های مختلف اندام هوایی گیاه دارویی رز ایرانی (Rosa persica L.) به روش کروماتوگرافی مایع- اسپکترومتر جرمی (LC- MS/MS) در یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. گیاه رز ایرانی از شهرستان شیروان واقع در استان خراسان شمالی در اواخر تابستان سال 1399 جمع آوری شد و عصاره های متانولی، پترولیوم اتری، اتیل استاتی و آبی از اندام هوایی آن به روش خیساندن تهیه گردید. با استفاده از سیستم کروماتوگرافی مایع- اسپکترومتر جرمی مشخص شد که عصاره متانولی دارای بالاترین مقادیر ترکیبات رزمارینیک اسید بود. بررسی اثرات آنتی میکروبی عصاره های مختلف به روش تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی انجام شد. نتایج بررسی عملکرد عصاره‌ها بر سویه های استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیس، میکروکوکوس لوتئوس، باسیلوس سرئوس، سدوموناس اوروژینوزا، سالمونلا تیفی، سراشیا مارسسنز، اشرشیا کلی، کاندیدا آلبیکنس، آسپرژیلوس نایجر نشان داد که در همه تیمارها باکتری‌های گرم منفی در مقایسه با گرم مثبت مقاومت بیشتری را از خود نشان دادند. در تمامی عصاره‌ها، حساس‌ترین سویه، استافیلوکوکوس اورئوس بود که به ترتیب با حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی برابر 0/13±10/89و 0/33±19/34 میکروگرم بر میلی‌لیتر در عصاره متانولی بیشترین اثر را داشت. عصاره متانولی اندام هوایی به ترتیب دارای اثرات آنتی میکروبی معنی دار قوی تری بودند. بر اساس نتایج سمیت سلولی عصارهای مختلف بر روی سلول‌های MCF-7، DU-145، PC3،A2780 ،C26 ،U-87-MG ، MDA-MB-231 وHela عصاره متانولی دارای بیشترین اثرات سمیت سلولی بر روی تمام رده‌های سلولی مورد مطالعه بود. کمترین اثرات سمیت سلولی مربوط به عصاره آبی اندام هوایی بود. در تمام تیمارها و رده‌های سلولی،IC50 کمتر از 400μg/ml بود. فعالیت‌های بیوشیمیایی و بیولوژیکی R. persica ممکن است به ترکیبات فنلی آن مربوط باشد، بنابراین مطالعات بیشتر توصیه می‌شود. نتایج نشان داد که گیاه مورد مطالعه در این تحقیق غنی از اسیدهای فنلی است که می تواند از بسیاری از آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد جلوگیری کند. تفاصيل المقالة