این تحقیق به منظور ارزیابی میزان فنل و فلاونویید کل، عملکرد آنتی‌اکسیدانی، اثر ضددردی و ضدالتهابی عصاره گیاه دارویی ریحان بنفش ( basillicum var. purpurescens.Ocymum) بر موش‌های صحرایی نر در مقایسه با داروهای اپیوئیدی (مرفین) انجام گرفت. در این مطالعه از موش‌های صحرایی نرنژاد ویستاردرمحدوده وزنی250±10 گرم استفاده گردید. به‌صورت تصادفی موش‌ها به پنچ گروه ده تایی تقسیم‌بندی شدند. گروه کنترل درمان شده با اسید استیک (1/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، گروه‌های درمان شده با عصاره اتانولی ریحان با دوز‌های 7/0 و 9/0 و 1 میلی‌گرم/ کیلوگرم، مورفین (1/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و تست ریتینگ استفاده شد. محتوای فنول و فلاونوئید کل در عصاره‌های آبی و اتانولی گیاه به‌ترتیب با روش های معرف فولین-سیوکالتیو و رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی با استفاده از روشDPPH ارزیابی گردید. پروستاگلاندین PGE2 و سطح سرمی آنزیم SOD با کیت الایزا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد عصاره اتانولی گیاه نسبت به عصاره آبی از بیشترین ترکیبات ثانویه فنلی (mg EGA/g 5/51±3/288) و فلاونوییدی (mg EQU/g 04/1±7/154) برخوردار بود و به واسطه کثرت سنتز متابولیت‌های ثانوی از بیشترین میزان مهار رادیکال‌های آزاد برخوردار بود (1/4±4/79). همبستگی مثبت معنی‌داری بین محتوای فنل و فلاونوئید کل گیاه با میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و درصد جاروب کنندگی رادیکال آزاد وجود داشت. (9/0r<، 05/0P<). با افزایش دوز تجویزی از عصاره ریحان، دردهای مزمن ایجاد شده کاهش چشمیگیری پیدا می‌کند (001/0.(P≤ همچنین سطح سرمی PGE2 در گروه‌های تیمار شده با عصاره ریحان و مرفین کاهش قابل توجهی را نسبت به گروه تیمار نشده نشان داد (036/0P=). سطح SOD نیز در گروه‌های درمان شده با عصاره نزدیک به گروه مورفین مشاهده شد (05/0P<). اثرات ضددردی و ضدالتهابی این عصاره از لحاظ آماری نزدیک به اثرات مرفین مشاهده شد. نتایج به‌دست آمده در تایید استفاده‌های سنتی گیاه به‌عنوان آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب قوی در درمان بیماری‌های التهابی و تسکین دردهای طولانی مدت مثل داروهای اپیوئیدی می‌باشد تفاصيل المقالة