زوفا گیاهی است از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) و یکی از مهمترین گیاهان دارویی حاوی اسانس می‌باشد. به منظور بررسی تاثیر باکتری محرک رشد، ورمی‌کمپوست، کمپوست زباله شهری بر رشد و برخی مواد ثانویه گیاه دارویی زوفا، تحقیقی بصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل: شاهد، کمپوست زباله شهری در چهار سطح (0، 40/2، 80/4 و 25/7 درصد وزنی در هر گلدان)، باکتری محرک رشد (0 و20میلی‌لیتر در گلدان) و ورمی‌کمپوست (0 و 40/2 درصد وزنی در هر گلدان) بود. متغیرهای اندازه‌گیری شده شامل وزن تر، وزن خشک اندام‌های هوایی، سطح برگ، میزان کلروفیل، درصد اسانس، درصد پینوکامفون بودند. نتایج نشان داد بیشترین میزان وزن خشک اندام‌های هوایی مربوط به تیمار توام 25/7 درصد وزنی کمپوست زباله شهری در هر گلدان همراه باکتری بود. بالاترین درصد اسانس به‌ترتیب مربوط به تیمارهای توام 25/7 درصد وزنی کمپوست زباله شهری در هر گلدان همراه باکتری و 25/7 درصد وزنی کمپوست زباله شهری در هر گلدان همراه با ورمی‌کمپوست بدست آمد به طوریکه اختلاف آن با سایر تیمارها معنی‌دار بود و همچنین کمترین میزان درصد اسانس مربوط به شاهد و تیمارهای 40/2 درصد وزنی ورمی‌کمپوست در هر گلدان همراه باکتری و 80/4 درصد وزنی کمپوست زباله شهر بود. بیشترین درصد پینوکامفون به ترتیب مربوط به تیمارهای 25/7 درصد وزنی کمپوست زباله شهری در هر گلدان همراه باکتری و ورمی‌کمپوست و 80/4 درصد وزنی کمپوست زباله شهری همراه باکتری و ورمی‌کمپوست بود. تفاصيل المقالة