مقالۀ حاضر سبک اشعار بوداق اظهری شیرازی (ت.991)، شاعر گمنام عهد صفوی را بررسی می کند. دیوان اشعار اظهری که آن را رسالۀ کمال نامیده است، بیش از ده هزار بیت دارد؛ ولی هنوز به چاپ نرسیده است. دانسته های ما دربارۀ شاعر به آنچه از اشعار او به دست می آید، محدود می شود و حتی در تذکره ها هم نامی از او نیامده است. نگارنده با رویکرد توصیفی- تحلیلی با پاسخ به این پرسش ها که اظهری در اشعار خویش از چه سبکی پیروی می کند و اشعار او در سه سطح زبانی، ادبی و فکری چه ویژگی‎هایی دارند؟ می کوشد استدلال کند شاعر از نظر ویژگی‎های زبانی به شعر سبک خراسانی گرایش داشته و جنبه های ادبی اشعار او، ویژگی‎های شعری سبک عراقی را فرایاد می آورد. اظهری به شعر خاقانی و انوری توجه خاصی داشته و بارها نیز به این موضوع اشاره کرده است. از مضامین اصلی رسالۀ کمال اظهری می توان به مدح و منقبت، عشق مجازی و گاه عشق وقوعی و واسوختی، توصیف معشوق، هجو، هزل و ساقی نامه اشاره کرد. کاربرد واژه های کهن، کاربرد شکل کهن واژه‌ها و لغات و ترکیبات عربی، ترکیب سازی، قواعد دستوری کهن، به کارگیری تشبیه های مرکب، تفضیل و مضمر، استعاره های مکنیه و بیشتر از نوع شخصیت بخشی، تصویرآفرینی، تلمیح، اضافه های تلمیحی و اساطیری، حُسن تعلیل، تضاد، تناسب و تکرار از ویژگی‎های چشمگیر سبکی اوست که نگارنده را که دیوان اشعار اظهری را تصحیح کرده است، بر آن می دارد تا برای اولین بار در این مقاله، ویژگی‎های سبک‌شناسی شعر او را تبیین و به شناخت جایگاه او در شعر فارسی کمک کند. تفاصيل المقالة

بوداق اظهری شیرازی، شاعر ناشناختة قرن دهم و یازدهم هجری، مجموعه‌اشعاری 10385 بیتی دارد که آن را رسالۀ کمال نامیده است. نگارندگان این پژوهش مؤلفه‌های تعلیمی اظهری را در اشعار وی بررسی می‌کنند؛ نیز با شیوۀ توصیفیـتحلیلی مبتنی بر اشعار اظهری درپی پاسخگویی به این پرسش هستند: در رسالۀ کمال اظهری کدام آموزه‌های تعلیمی وجود دارد و شاعر از چه شگردها و شیوه‌هایی برای تبیین آن‌ها استفاده کرده است؟. با پاسخ به این پرسش استدلال می‌کنند که نعت و منقبت خاندان نبوت و امامت(ع)، مدح سلاطین صفوی، عشق مجازی، توصیف حوادث زندگی و هجو و هزل از مضامین اصلی شعر اظهری است؛ اما شاعر، مانند بسیاری از شاعران پیشین، در قالب‌ها و مضامین متنوع شعریِ خود گاهی به‌شکل مستقل و گاهی در لابه‌لای مضامین و انواع ادبی دیگر به تعلیم خیر و نیکی (روش ایجابی) به مخاطبان خاص و عام خویش یا بازداشتن آن‌ها از زشتی‌ها و بدی‌ها (شیوۀ سلبی) پرداخته است. اظهری تعالیم خود را به دو شیوۀ مستقیم و غیرمستقیم به مخاطب آموزش داده است؛ همچنین از شگردهای قصه‌گویی، خطاب‌النفس (تجرید)، استشهاد به آیات و داستان‌های قرآنی، به‌کارگیری تمثیل و ارسال‌المثل، مناجات، سوگندنامه، شکوه و گلایه، زشت‌نگاری (هزل و هجو) و قصه از زبان حیوانات استفاده کرده است. تفاصيل المقالة