هدف پژوهش حاضر تحلیل انتقادی گفتمان غالب در داستان زیادی اثر جلال آل احمد با استفاده از رویکرد نورمن فرکلاف می باشد. جامعة مورد بررسی داستان زن زیادی از مجموعه داستان‌هایی به همین نام از جلال‌آل احمد است. نمونة پژوهش نشانه‌های قدرت و مسائل اجتماعی و تاریخی داستان زن زیادی است. طرح پژوهش کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی در سه سطح توصیف، تبیین و تحلیل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش در این اثر جلال آل احمد نشان از حضور قدرتمند گفتمان سلطه و مردسالارانه در داستان و هم زمان در جامعه زمان وی و حتی در اندیشه خود نویسنده دارد. در نتیجه وجود فرهنگ برتری جنیستی مردان و حیات گفتمان سلطه‌گری و سلطه‌پذیری، به حاشیه‌رانی و منفعل نگه‌داشتن زنان به دست داده‌ است. نکتة مهمی که با تحلیل انتقادی گفتمان داستان به‌ دست آمد آن است که ذهنیت استبدادی بیش از قدرت استبدادی در نهادینه ساختن این فرهنگ نقش دارد. از این رو است که شخصیت اصلی داستان در چنین نظامی بیش از آن که مغلوب قدرت و تصمیم مردان خانواده خود باشد، قربانی اندیشه تکامل نیافته و انفعال خود و پذیرش گفتمان سلطه و نهادینه ساختن آن در خود است. تفاصيل المقالة

محمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها و مفاهیم است که می‌تواند آمیزه‌ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار باشد. در تحقیق حاضر تلاش می‌شود تا شگردهای ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های دولت‌آبادی با تکیه بر دو اثر داستانی و دو اثر نمایشی، بررسی و مقایسه شوند. با تفحص در موقعیت‌های موجود در چهار اثر می‌بینیم که عامل کلیدی ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در شبکه ارتباطی بین آنها آن-هاست که علاوه بر خنده‌انگیزی با ظرافت سیستم فرهنگی یا سیاسی جامعه را به سخره می‌گیرند. مهمترین موضوعاتی که نویسنده در قالب موقعیت‌های طنز‌آمیز به آنها توجه دارد عبارتنداز: معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بی-عدالتی و وجود فساد در بین ارگان‌های مختلف اداری. تفاصيل المقالة