تنش خشکی از مهمترین عوامل محدودکننده در گسترش و زادآوری گیاهان در نظام‌های کشاورزی و محیط طبیعی می‎باشد، که بهترین راهکار مقابله‎ با آن معرفی ارقام مقاوم و سازگار با تنش می‌باشد. بدین ‎منظور با انجام آزمایشی در سال زراعی 94-93، عکس‎العمل ۵ رقم نخود زراعی شامل ۳ رقم کابلی (آرمان، آزاد و ILC482) و۲ رقم دسی(پیروز و کاکا) به مقاومت به تنش خشکی تحت 5 سطح پتانسیل آب (0 ، 3- ، 6- ، 9- و 12- بار)، با استفاده از پلی‎اتیلن گلیکول 6000 تحت شرایط آزمایشگاهی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. ارقام در شرایط مزرعه، در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به‎دست آمده نشان داد بین ویژگی‎های اندازه‎گیری شده تحت شرایط آزمایشگاه و مزرعه، روابط معنی‎داری وجود دارد. در میان ارقام مورد بررسی فقط ارقام دسی (پیروز و کاکا) در پتانسیل‎های ( 9-) و (12-) بار جوانه‎زنی مناسبی را نشان دادند. بنابراین از لحاظ تحمل تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی و گیاهچه بر ارقام کابلی برتری معنی‎داری داشتند. در کاهش پتانسیل از صفر به (6-) بار، بیشترین اختلاف در کلیه صفات دیده شد. بیشترین تعداد روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی و تعداد دانه در بوته، متعلق به رقم کاکا و بالاترین مقدار عملکرد دانه مربوط به رقم آرمان بود. تجزیه کلاستر با داده‌های آزمایشگاهی و مزرعه‌ای، قرابت ارقام کابلی (خصوصا نزدیکی ارقام آزاد و ILC482) و فاصله ژنتیکی آنها با ارقام دسی را نمایان ساخت. تفاصيل المقالة

به منظور مطالعه تحمل به خشکی در جو دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط نرمال رطوبتی و دیم، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج در سال زراعی 93-92 اجرا شد. صفات عملکرد دانه در واحد سطح، روز تا سنبله دهی، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، طول ریشک، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن بوته و وزن سنبله مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال و تنش دلالت بر وجود تفاوت معنی‌دار بین ارقام از لحاظ اکثر صفات مورد مطالعه داشت. در شرایط نرمال صفات شاخص برداشت و طول پدانکل و در شرایط تنش صفات شاخص برداشت و وزن هزار دانه با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان دادند. تجزیه رگرسیون گام به گام نمایان ساخت در شرایط نرمال رطوبتی صفات وزن بوته و طول پدانکل و در شرایط دیم نیز صفات وزن بوته، طول سنبله، روز تا گلدهی و روز تا سنبله‌دهی به ترتیب تأثیرگزارترین صفات بر عملکرد دانه در جو می‌باشند. شاخص‌های تحمل به خشکی MP، GMP، STI و HM به دلیل همبستگی مثبت و معنی‌دار با Yp و Ys، به عنوان شاخص‌های کارآمد در تشخیص ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی با عملکرد دانه بالا تشخیص داده شدند. ارقام کویر و زرجو با مقادیر بالایی از شاخص‌های MP، GMP، STI، HM، Yp و Ys بعنوان متحمل‌ترین ارقام به خشکی شناخته شدند. تفاصيل المقالة

این پژوهش به منظور بررسی و مقایسه عکس‌العمل ارقام نخود تیپ دسی و کابلی تحت تأثیر علف‌کش ایمازتاپیر (پرسویت) در شرایط آزمایشگاهی انجام پذیرفت. عامل رقم در4 سطح پیروز (T1)، بیونیج (T2)، عادل (T3) و کاکا (T4) و علف کش ایمازتاپیر در 6 دز C1 (25/0)، C2 (5/0)، C3 (75/0)، C4 (1)، C5(5/1) بر حسب پی پی ام و آب مقطر به عنوان C6 (تیمار کنترل) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاَ تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد اثر متقابل رقم و علف‌کش بر بزرگترین طول ریشه‌چه و شاخص تحمل در سطح 1 درصد معنی‌دار شد. بیشترین شاخص تحمل در تیمار کنترل (آب مقطر 0 پی پی ام) و کم‌ترین آن در تیمار دز 5/1 پی پی ام مشاهده شد. ارقام تیپ دسی کاکا و پیروز بیشترین شاخص تحمل را در مقایسه با ارقام تیپ کابلی بیونیج و عادل داشتند. تأثیر کاهنده دزهای میانی علف‌کش ایمازتاپیر بر شاخص‌های جوانه‌زنی غیر معنی‌دار گردید. لذا در صورت اثبات تأثیرات کنترلی این دزها در مزرعه، می‌توان با اطمینان از ایمازتاپیر بعنوان یک علف‌کش انتخابی پیش رویشی در نخود استفاده نمود. واژه‌های کلیدی: نخود، علف‌کش پرسویت، رقم، شاخص جوانه‌زنی تفاصيل المقالة