در طی سالیان اخیر پدیده زوال و خشکیدگی درختان بلوط در نواحی زاگرس مرکزی گسترش فراوانی داشته است. درختان بلوط ایرانی که گونه غالب جنگل‌های استان لرستان هستند، در اثر پدیده زوال دچار خشکیدگی شده و این امر سبب گردیده سطح وسیعی از جنگل‌های استان لرستان تخریب شوند. درختان بلوط دارای انواع مختلفی از ترکیبات ثانویه می‌باشند. این ترکیبات ثانویه درون برگ درختان به‌عنوان مکانیسم دفاعی در برابر شرایط تنش‌زا عمل می‌کنند. در این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر زوال بر روی ترکیبات ثانویه از قبیل میزان تانن کل، تانن متراکم، آنتی‌اکسیدان، قند نامحلول و قند محلول، نمونه‌هایی از برگ درختان سالم و درختان مبتلابه زوال در سه منطقه میانکوه، مله شبان و ابوالوفاء در استان لرستان جمع‌آوری گردید. پس از انجام مراحل آزمایشگاهی مختلف، آنالیز داده‌های به‌دست‌آمده، در قالب طرح فاکتوریل و آزمون تی مستقل با استفاده نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتایج بررسی نشان داد که میزان تانن کل، قند نامحلول، قند اصلی محلول، تانن متراکم، در پایه‌های مبتلا‌ به ‌زوال و پایه‎های سالم در مناطق میانکوه، مله شبان و ابوالوفاء تفاوت معنی‌داری داشته ولی میزان آنتی‌اکسیدان تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. همچنین میزان تانن متراکم تفاوت معنی‌داری را در مناطق مورد ‌بررسی نشان داد. با توجه به نتایج این بررسی می‎توان بیان کرد که شرایط تنش‌زا مانند زوال، سبب ایجاد تغییر در مقدار ترکیبات ثانویه در برگ درختان بلوط ایرانی می‌شوند که با بررسی این موضوع می‎توان به شیوع و کنترل شرایط تنش‌زا پی برد. تفاصيل المقالة