هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای دولت و برنامه‌های توسعه اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران و مالزی است. شناخت ارکان قدرت و دولت و شاخصه‌های آن در جمهوری اسلامی ایران و مالزی، شناخت شباهت‌ها و تفاوت‌های عوامل پیشرفت و توسعه در ایران و مالزی، شناخت الگوی توسعه مالزی دوره ماهاتیر محمد و جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهبردهای مناسب جهت توسعه و پیشرفت بیشتر در جمهوری اسلامی ایران از جمله دیگر اهداف این پژوهش می‌باشد. روش پژوهش، تحلیلی- مقایسه‌ای بوده و نتایج نشان داد جمهوری اسلامی ایران در دوران هاشمی رفسنجانی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶) با اجرای اولین برنامه ۵ ساله توسعه و با تأکید بر سیاست باز اقتصادی، بیشتر توسعه اقتصادی کشور با توجه اندک به مسائل اجتماعی- فرهنگی را مدنظر داشت و سید محمد خاتمی (۱۳۷۶-۱۳۸۴) ضمن گسترش روابط با کشورهای خارجی، بیشتر توسعه سیاسی و تقویت نهادهای مدنی را در داخل مورد توجه قرار داد. در هر دو دوره، برنامه به صورت دقیق اجرایی نشد و بخش‌هایی از آن متناسب با گفتمان دولت‌ها اجرا گردید. اما مالزی در دوره زمامداری ماهاتیر محمد اولاً با الگو قرار دادن ژاپن و کره جنوبی و با تکیه بر سیاست نگرش به شرق، ثانیاً ایجاد یک قدرت بوروکراتیک مشروع و دولت کاملاً رشد ‌یافته‌ که معیار سنجش و اعتبار و شایستگی آن در متخصصان و دانشمندان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن بود، ثالثاً با برنامه‌ریزی دقیق و تعهد به اجرای برنامه و رابعاً توسعه روابط با کشورهای همسایه و قدرت‌های بزرگ مانند آمریکا با هدف جذب سرمایه‌های خارجی، موفق شد تا رشد و توسعه اقتصادی خود را به بهترین وجه ممکن دنبال کند. تفاصيل المقالة

انتخاب ترامپ در نوامبر 2016 نشان‌دهنده تضعیف ایده‌های قدرت نرم آمریکا است که برای اولین بار در اوایل دهه ۱۹۹۰ توسط جوزف نای بیان شد. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا علاقه چندانی به دیپلماسی عمومی نشان نداده است. در عین حال دیپلماسی عمومی یکی از اصلی ترین ابزارهایی است که سیاست گذاران برای تولید قدرت نرم از آن استفاده می کنند و انقلاب اطلاعات فعلی، این ابزارها را مهم تر از همیشه کرده است. مقاله حاضر به دنبال بررسی حیات این مفهوم در سیاست خارجی دولت ترامپ است و این سوال را مطرح می کند که آیا با توجه به تأکید دولت ترامپ بر قدرت سخت و چالش‌های تأمین امنیت ملی در جهانی خطرناک و ناپایدار، بحث بر سر قدرت نرم در دولت ترامپ اهمیت خود را از دست داده ‌است؟ در این مقاله، فرضیه جوزف نای با بررسی تأثیر اقدامات ترامپ بر قدرت نرم آمریکا مورد آزمایش قرار می گیرد. سپس با این استدلال به پایان می‌رسد که قدرت نرم آمریکا با عمل‌گرایی که در قالب رویکرد رئیس‌جمهور ترامپ به سیاست خارجی است تضعیف شده است. تفاصيل المقالة

فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقه‌گرایی را در نظام بین‌الملل دوچندان کرده، به‌طوری‌که بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقه‌گرایی را به‌عنوان اصلی ثابت و اساسی جهت تأمین منافع و امنیت ملی خود برگزیده‌اند. نگاه عملی و نظری غالب در طول سال‌های متمادی گذشته در سیاست خارجی ایران عدم توجه به راهبرد نگاه به شرق و بلکه نگاه یک‌جانبه به غرب بوده و این باعث غفلت از سایر مراکز و منابع قدرت و ثروت جهانی به‌خصوص در نزدیکی مرزها گشته است؛ اما در سال‌های اخیر راهبرد نگاه به شرق، به راهبردی منطقه گرایانه از سوی جمهوری اسلامی ایران در منظومه نگاه ژئوپلتیکی و جغرافیایی تبدیل شده است، چرا که ایران از جمله کشورهایی می‌باشد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی، از مزیت ژئواستراتژیکی، ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی بهره‌مند می‌باشد. بر این اساس راهبرد نگاه به شرق که از منطق علمی و تاریخی و همچنین ریشه‌های جغرافیایی و سیاسی در سیاست خارجی کشور برخوردار است و هویت‌سازی جدیدی در گفتمان سیاست خارجی ایجاد می‌کند، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. نوشتار حاضر تلاش دارد دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها راهبرد نگاه به شرق را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران واکاوی نماید. تفاصيل المقالة

چکیده:منطقه بالکان غربی به دلیل موقعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک، از ابعاد گوناگون سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی، برای بازیگران مهم و ذی‌نفوذ حائز اهمیّتی خاص بوده، و همواره مطمح‌نظر همه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی و محل تقابل منافع قدرت‌ها بوده است. جمهوری صربستان به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین جمهوری بالکان غربی، در راستای نیل به هدف استراتژیک خود در پیوستن به اتحادیه اروپا، به‌رغم تضاد منافع بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی، در مسیر اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی و انطباق بیشتر با استانداردهای تعریف شده از سوی اتحادیه اروپا جهت الحاق به این اتحادیه گام برداشته است. پژوهش حاضر درصدد واکاوی و تبیین پروسه الحاق جمهوری صربستان به اتحادیه اروپا، و بررسی و ارزیابی الگوی رفتاری اقتصادی حاکم بر سیاست خارجی آن در روند همگرایی اروپایی است. بر این اساس، به این پرسش پرداخته می‌شود که فرایند الحاق صربستان به اتحادیه اروپا و ساختارهای یورو آتلانتیک چگونه است و شرایط اقتصادی و الگوی رفتاری اقتصادی حاکم بر سیاست خارجی صربستان چه تاثیری بر این روند دارد؟ این پژوهش، در پاسخ به پرسش اصلی، در پی آزمون این فرضیه است که پس از فروپاشی یوگسلاوی، جمهوری صربستان به عنوان مهم‌ترین میراث‌دار بحران‌ها و ساختارهای ضعیف اقتصادی به جای مانده از آن، در سالیان اخیر تلاش نموده با بهره‌گیری از الگوی رفتاری توسعه‌محور مبتنی بر روند ثبات و همکاری (SAA)، در جهت تطبیق و هماهنگ‌سازی خود با استانداردهای تعریف شده از سوی اتحادیه اروپا گام بردارد. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، ترکیبی از روش‌های توصیفی - تبیینی و مطالعات تاریخی است. تفاصيل المقالة

رشد اقتصادی چشمگیر قطر در دو دهه اخیر، این کشور را از جایگاه یک کشور کوچک و غیراثرگذار در معادلات بین‌المللی به بازیگری اثرگذار در سطح منطقه و جهان تبدیل کرده است. بخش اعظم ارتقاء جایگاه قطر در سطح بین‌المللی، مرهون بهره‌برداری از منابع عظیم انرژی و سرمایه‌گذاری منافع حاصله در مناطق مختلف جهان بوده است. رویکرد جدید قطر برای تنوع‌بخشی اقتصادی و دستیابی به توسعه متوازن و پایدار خصوصا پس از تحولات مرتبط با بهار عربی، سیاستگذاران قطری را به سمت بهره‌برداری از ظرفیت‌ها و تجربیات سایر کشورها سوق داده است. در این رابطه اروپا شریکی مهم برای قطر محسوب می‌شود. این مقاله با هدف بررسی روابط قطر با اتحادیه اروپایی بر اساس اولویت‌ها و منافع فعلی و آتی قطر از دو منظر روابط دوجانبه و منطقه با منطقه نگاشته شده است. سوال اصلی آن است که اولویت‌های سیاست خارجی قطر برای توسعه روابط با اتحادیه اروپایی کدامند؟ فرضیه این پژوهش آن است که اولویت اصلی قطر در گسترش روابط با اتحادیه اروپایی، توسعه روابط در عرصه‌های اجتماعی-اقتصادی است. با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی این نتیجه حاصل شد که به دلیل اتکای امنیتی-دفاعی قطر به ایالات متحده و تلاش این کشور برای دستیابی به تنوع اقتصادی و توسعه پایدار، اولویت‌های سیاست خارجی قطر در ارتباط با اتحادیه اروپایی به سمت تعاملات اجتماعی-اقتصادی سوق پیدا کرده است. این رویکرد، اتحادیه اروپایی را به بزرگترین صادرکننده کالا و خدمات، و مهم‌ترین تامین‌کننده فناوری‌های روز و مهم‌تر از همه تامین‌کننده ملزومات تنوع‌بخشی لازم برای پیشرفت‌های اجتماعی-اقتصادی در جامعه قطر تبدیل کرده است. تفاصيل المقالة